Άρχισαν τα "Aναστενάρια"

Τα αναστενάρια, το πανάρχαιο έθιµο που έφεραν µαζί τους οι Έλληνες πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωµυλίας αναβιώνουν από χθες σε χωριά και πόλεις της Βόρειας Ελλάδας.

Κύριο χαρακτηριστικό του εθίµου, που διαρκεί τρεις µέρες, από τις 21 έως τις 23 Μαΐου, είναι η πυροβασία µε γυµνά πόδια σε πυρακτωµένα κάρβουνα, από τους Αναστενάρηδες, οι οποίοι εκτελούν πιστά και µε απόλυτο σεβασµό κάθε λεπτοµέρεια του εθίµου, προς τιµήν των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

Οι ρίζες του βρίσκονται στα χωριά Κωστί και Μπροντίβο της Ανατολικής Θράκης, ενώ µε την ανταλλαγή των πληθυσµών Ελλάδας - Τουρκίας το 1923 µεταφέρθηκε εκεί, όπου εγκαταστάθηκαν οι κάτοικοί τους, στην Μακεδονία, και συγκεκριµένα στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, στην Αγία Ελένη και στην Κερκίνη Σερρών, στη Μελίκι Ηµαθίας και στη Μαυρολεύκη της Δράµας.

Οι Αναστενάρηδες, φοβούµενοι τις αντιδράσεις των νέων σύνοικών τους, µέχρι το 1943, δεν έδιναν δηµοσιότητα στο έθιµο, το οποίο αναβίωσε για πρώτη φορά δηµοσίως το 1943.

Σήµερα, ο αριθµός τους δεν ξεπερνά τους 60, και σύµφωνα µε µαρτυρίες των ίδιων, η µύηση στην τελετουργία είναι πολυσήµαντη αλλά και αυστηρή. Όπως επισηµαίνουν, στα αναστενάρια παίζει σηµαντικό ρόλο η ίαση της ψυχής, καθώς επίσης και ο σεβασµός που αποδίδει ο κάθε Αναστενάρης.

Η πυροβασία δεν είναι ένα απλό πανηγύρι, τηρείται η ιεραρχία και ο καθένας αποδίδει τον σεβασµό που πρέπει σε κάθε λεπτοµέρεια του τελετουργικού. Οι Αναστενάρηδες κουβαλούν µαζί τους εικόνες των Αγίων, οι οποίες τους δίνουν τη δύναµη του νου να περπατούν στα κάρβουνα χωρίς να καίγονται, ενώ αναγνωρίζουν ως ανώτατο ιεράρχη τους τον Αρχιαναστενάρη.

Οι εκδηλώσεις διαρκούν τρεις ηµέρες µε αποκορύφωµα την 21η Μαΐου µε τη ζωοθυσία (τα σφάγια - κουρµπάνι - µοιράζονται στις οικογένειες των χωριών, που κατάγονται από την Ανατολική Θράκη) το πρωί, τη θεία λειτουργία και τη πυροβασία το βράδυ της ίδια ηµέρας. Η πυροβασία επαναλαµβάνεται και την τρίτη ηµέρα.

Η προετοιµασία αρχίζει από το «κονάκι» µε χορό, υπό τους ήχους της λύρας και του νταουλιού. Εκεί τελείται η αγρυπνία και η προετοιµασία των µυστών που κορυφώνεται στις 21 Μαΐου και παρέχει τη δυνατότητα της πυροβασίας και της ακαΐας. Η ποµπή ξεκινά από το κονάκι και κατευθύνεται προς το αλάνι, όπου τα όργανα παίρνουν θέση για να ξεκινήσει η πυροβασία που θα διαρκέσει δύο µε τρεις ώρες, ώσπου να σβήσει η φωτιά. Η επιστροφή από την πυροβασία στο κονάκι είναι και πάλι ποµπική. Μετά την εναπόθεση των εικόνων στο εικονοστάσιο, ξαναρχίζει ο χορός των Αναστενάρηδων και του Αρχιαναστενάρη, ο οποίος θα κάνει την απόλυση.
Επιμέλεια:Σούλα Νακοπούλου

Πηγή:Ηχώ