«Οικονομικός μετανάστης» στη χώρα μας το ελληνικό επιχειρείν

ΤΗΛΕΦΩΝΟΥΜΕ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΑ Ή ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ, ΨΩΝΙΖΟΥΜΕ ΟΛΛΑΝΔΟΒΕΛΓΙΚΑ, ΧΤΙΖΟΥΜΕ ΜΕ ΓΑΛΛΙΚΑ ΤΣΙΜΕΝΤΑ, ΤΑΞΙΔΕΥΟΥΜΕ ΑΡΑΒΟΪΤΑΛΙΚΑ ΚΑΙ... ΔΑΝΕΙΖΟΜΑΣΤΕ ΑΠΟ ΟΛΟΥΣ

Του ΒΑΣΙΛΗ ΓΕΩΡΓΑ

Με το όνειρο των «εθνικών πρωταθλητών» ξεμένει η χώρα, καθώς παραχωρεί τον ανθό των επιχειρήσεών της και μετεξελίσσεται ταχέως σε... Ελλάς Ελλήνων υπαλλήλων ξένων αφεντικών.

Ο πύργος της πολυεθνικής επιχειρηματικής Βαβέλ, που χτίζουν μεθοδικά εδώ και δεκαετίες στη χώρα μας ξένοι κολοσσοί με δέλεαρ τις ολιγοπωλιακές δομές της οικονομίας, έγινε πλέον ψηλότερος από ποτέ με την εκχώρηση του ΟΤΕ στη γερμανική Deutsche Telekom και τη μεταφορά του κέντρου λήψης αποφάσεων από την Αθήνα στη Βόνη.

Η συμφωνία αυτή δεν είναι φυσικά ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία, μιας και οι ξένοι έχουν χρόνια τώρα περικυκλώσει τους πιο στρατηγικούς τομείς οικονομικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Είναι όμως ιστορική, γιατί αντικατοπτρίζει ξεκάθαρα την ακολουθούμενη στρατηγική «αφελληνισμού» της οικονομίας (σ.σ.: ο τηλεπικοινωνιακός κλάδος της χώρας μας ελέγχεται πλέον μόνο από ξένους) και πιστοποιεί πως ακόμη και τα πιο «προκεχωρημένα φυλάκια» του Δημοσίου και -πόσω μάλλον- του ιδιωτικού επιχειρείν, περνούν με ιδιαίτερη ευκολία στον έλεγχο πανίσχυρων ξένων οικονομικών συμφερόντων.

Σε αντίθεση με προηγούμενες δεκαετίες, όταν όλες οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις, όσο συντηρητικές και αν ήταν, φρόντιζαν να θέτουν τις στρατηγικές υποδομές υπό εθνικό έλεγχο, οι τωρινές ελληνικές κυβερνήσεις πουλάνε στο όνομα του αντικρατισμού, της φιλελεύθερης οικονομίας και της ευκαιριακής κάλυψης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, και οι επιχειρηματίες στο όνομα των εύκολων υπεραξιών.

Ποιος «Πολωνός υδραυλικός»;

Οι ξένοι «εισβολείς» είναι εδώ και είναι παντού. Δεν είναι ο Αλβανός μετανάστης ή ο Ρουμάνος εργάτης, που κατά την εθνικοπατριωτική αντίληψη κάποιων βάζει βαθιά το χέρι του στο πορτοφόλι του Ελληνα.(σ.σ. μπα καθόλου δεν βάζουν χέρι αυτοί στην τσέπη μας, ψυχικό κάνουνε)

Νέμονται 100 από τα 200 δισ.

Αρκεί να δει κανείς τη λίστα με τις 300 μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας, οι οποίες νέμονται το 50% του συνολικού τζίρου και το 60% της κερδοφορίας που παράγεται κάθε χρόνο σε σύνολο καταναλωτικής δαπάνης ύψους 200 δισ. ευρώ. Ανάμεσά τους και κυρίως στις κορυφαίες θέσεις φιγουράρουν περίπου 100 ξένες πολυεθνικές επιχειρήσεις, ή εταιρείες με ελληνικό όνομα, αλλά ξένο διαβατήριο.

Γερμανοί, Αγγλοι και Αιγύπτιοι ελέγχουν σήμερα όλες τις μεγάλες εταιρείες σταθερής ή κινητής τηλεφωνίας με τις οποίες συνεργαζόμαστε. Ισπανοί, Γάλλοι, Ιταλοί και Ρώσοι διεκδικούν μερίδιο από την τεράστια πίτα της ενέργειας που καταναλώνουμε.

Γερμανοί, Γάλλοι, Ολλανδοί και Βέλγοι βρίσκονται πίσω από τα σουπερμάρκετ που ψωνίζουμε, στα τσιμέντα με τα οποία χτίζουμε τα σπίτια μας, στα καταστήματα από τα οποία αγοράζουμε ρούχα, στην τράπεζα της γειτονιάς μας από όπου πήραμε δάνειο και εσχάτως στην ασφαλιστική μας εταιρεία όπου έχουμε «ασφαλισμένη» τη ζωή μας ή το αμάξι μας.

Ολλανδοί και Ελβετοί είναι αυτοί που φτιάχνουν το γάλα των παιδιών μας, που μας προμηθεύουν μπίρες ή ακόμη και λάδι από την... Κρήτη.

Αμερικανικά όπλα και αναψυκτικά

Οι Αμερικανοί φτιάχνουν τα όπλα μας, παράγουν τα αναψυκτικά μας, έχουν αναλάβει να εκμοντερνίσουν το Δημόσιο με νέες τεχνολογίες τύπου Microsoft και παράλληλα «χτίζουν» θέσεις για την επόμενη μέρα στη ΔΕΗ, που φλερτάρει με τους Γερμανούς.

Οι ξένοι έχουν βάλει πόδι και σε όλες τις βασικές υποδομές της χώρας. Ισπανοί (ACS - Dragados) και Γάλλοι (Vinci) κατασκευάζουν τα μεγάλα οδικά δίκτυα και τις γέφυρες ως επικεφαλής κοινοπραξιών μαζί με ελληνικές επιχειρήσεις, Αραβες και Ιταλοί ελέγχουν άμεσα και έμμεσα τις μεγάλες ακτοπλοϊκές εταιρείες που συνδέουν τα νησιά μας.

Αραβοκινεζικά τα λιμάνια μας

Ξένοι «συνεταίροι» χτίζουν το Μετρό της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, είναι συνιδιοκτήτες με το Δημόσιο στο μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας (Hochtief στο «Ελ. Βενιζέλος») και τώρα κονταροχτυπιούνται για το ποιοι (οι Κινέζοι της Cosco και της Hutschison ή Αραβες της Dubai Ports) θα είναι οι εκλεκτοί της ελληνικής κυβέρνησης που θα αναλάβουν τη διαχείριση των δύο κομβικών για τα Βαλκάνια λιμανιών στον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη.

Την ίδια ώρα οι Γάλλοι της Suez έχουν αρχίσει να βάζουν το δάχτυλο στο μέλι των δύο κρατικών εταιρειών ύδρευσης, την ΕΥΔΑΠ στην Αττική και την ΕΥΑΘ στη Θεσσαλονίκη.Κι όλα αυτά σε μια περίοδο που στα περισσότερα κράτη οι κυβερνήσεις είτε αποφεύγουν σιωπηλά είτε αποτρέπουν ηχηρά την εκχώρηση σε «αλλοεθνείς» νευραλγικών κλάδων, όπως το χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι τηλεπικοινωνίες, οι μεταφορές, η ενέργεια κ.ά. *

Αγγλοι, Γάλλοι, Πορτογάλοι, Ρώσοι και Αμερικανοί

Ερμαια στο τσουνάμι των εξαγορών κυβερνήσεις και επιχειρηματίες

Σε ξένα χέρια έχει περάσει τα τελευταία χρόνια ο έλεγχος των σημαντικότερων και πιο κερδοφόρων επιχειρηματικών κλάδων της χώρας μας, αφού ούτε οι κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας επιδίωξαν να επενδύσουν σε στρατηγικές ενδυνάμωσης της εθνικής οικονομίας ούτε οι ιδιώτες αντιστάθηκαν στις σειρήνες του εύκολου πλουτισμού.

Στις τηλεπικοινωνίες, έναν κλάδο στον οποίο ο ετήσιος τζίρος ξεπερνά τα 9 δισ. ευρώ, όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις ανήκουν πλέον σε ξένα συμφέροντα.

Οι Γερμανοί μέσω της Deutsche Telekom απέκτησαν «πακέτο» τον ΟΤΕ μαζί με την Cosmote και την εξαγορασθείσα Γερμανός και έχουν να αντιμετωπίσουν «εντός έδρας» από τη μια πλευρά τον Αιγύπτιο μεγιστάνα Ν. Σαουίρις, ιδιοκτήτη της Wind που αγόρασε την ΤΙΜ μαζί με την Q-Telecom και προσφάτως την Tellas από τη ΔΕΗ, και από την άλλη την αγγλική Vodafone, που στις αρχές της δεκαετίας απέκτησε την Panafone. Ο μετοχικός έλεγχος της Forthnet ανήκει σε διεθνείς επενδυτές, ενώ το «άνοιγμα» του ομίλου Κόκκαλη στον κλάδο συγχρηματοδοτείται από ρωσικά συμφέροντα.

Στο λιανεμπόριο, ξένοι όμιλοι μοιράζονται το μεγαλύτερο μέρος της πίτας, που φτάνει τα 8,5 δισ. ευρώ για τα σουπερμάρκετ και ξεπερνά το 1,5 δισ. ευρώ για τις ηλεκτρικές συσκευές. Οι κορυφαίες αλυσίδες σουπερμάρκετ που δραστηριοπούνται στην Ελλάδα είναι πολυεθνικών συμφερόντων που έχουν εξαγοράσει ελληνικές επιχειρήσεις. Η αλυσίδα με τον μεγαλύτερο τζίρο στη χώρα -περίπου 2 δισ. ευρώ πέρυσι- είναι ο γαλλικός κολοσσός Carrefour-Μαρινόπουλος, ενώ αμέσως μετά ακολουθεί η ΑΒ Βασιλόπουλος -έσπασε το φράγμα του 1 δισ. ευρώ στις πωλήσεις με την εξαγορά της Plus- που ανήκει στον βελγικό όμιλο Delhaize. Αν και υψηλοί, οι τζίροι των 3 μεγάλων ελληνικών σουπερμάρκετ (Σκλαβενίτης, Βερόπουλος, Ατλάντικ) μόλις που ξεπερνούν αθροιστικά τις πωλήσεις του πρώτου στην κατάταξη. Στον συγκεκριμένο κλάδο, η παρουσία ξένων ομίλων ενισχύεται συνεχώς. Οι εκπτωτικές αλυσίδες Lidl και Dia διευρύνουν την παρουσία τους στην αγορά, ενώ η νεοφερμένη γερμανική Aldi έχει φιλόδοξα σχέδια, καθώς σκοπεύει να δημιουργήσει τουλάχιστον 300 καταστήματα τα επόμενα χρόνια.

Στον τομέα των ηλεκτρονικών συσκευών (πλυντήρια, ψυγεία, τηλεοράσεις, DVD, τηλέφωνα κ.ά.) επικρατεί συνωστισμός πολυεθνικών. Ο όμιλος Κωτσόβολου-Εlectroworld, που ανήκει στη βρετανική Dixons, με πωλήσεις που ξεπερνούν τα 440 εκατ. ευρώ (2006), ελέγχει σχεδόν το 1/3 της αγοράς, ενώ βασικοί ανταγωνιστές της είναι ο γερμανικός όμιλος Media Markt-Saturn και η γαλλική Fnac.

Στην αγορά οικιακού εξοπλισμού, όπου η παρουσία ελληνικών εταιρειών παραμένει ακόμη ισχυρή, πρωταγωνιστεί η σουηδική φίρμα ΙΚΕΑ, που αναπτύσσει ο όμιλος Φουρλή, με τζίρο που ξεπέρασε τα 200 εκατ. ευρώ το 2006, και η γερμανική Praktiker με περίπου 260 εκατ. ευρώ. Στην αγορά ετοιμάζεται να διεισδύσει σε συνεργασία με τη Sato και ο ευρωπαϊκός κολοσσός ΟΒΙ, που ανήκει στο γερμανικό όμιλο Tengelmann.

Στις τράπεζες, η παρουσία ξένων χρηματοπιστωτικών ομίλων είναι σχετικά περιορισμένη. Η γαλλική Credit Agricole
ελέγχει την Εμπορική Τράπεζα, η Societe Generale τη Γενική, η Dubai Investment τον ελληνοκυπριακό όμιλο της Marfin Popular Bank και τον επενδυτικό όμιλο MIG, η πορτογαλική BCP τη Nova Bank. Ωστόσο, όλες οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες είναι εκτεθειμένες σε επιθετικές εξαγορές καθώς οι μετοχές τους είναι διάσπαρτες σε ξένα επενδυτικά χαρτοφυλάκια, σε ποσοστό που κυμαίνεται μεταξύ 40-50%.

Αντίθετα, στις ασφαλιστικές εταιρείες ο έλεγχος ασκείται από ξένες εταιρείες. Πέραν της αυτόνομης παρουσίας ξένων ομίλων όπως οι ING, Generalli κ.ά., η γαλλική ΑΧΑ έχει αποκτήσει την Alpha Ασφαλιστική, η Groupama τη Φοίνιξ Metrolife, η ολλανδική Eureko την Interamerican, ενώ στο «σφυρί» έχει βγει και η Αγροτική Ασφαλιστική.

Στην ακτοπλοΐα, η περσινή χρονιά έφερε μεγάλες ανακατατάξεις. Η MIG, που στην ουσία ελέγχεται από διεθνή επενδυτικά κεφάλαια με κυριότερα αυτά των Αράβων, αγόρασε τον όμιλο Attica Group και την Blue Star ενώ ο Ιταλός εφοπλιστής Ε. Γκριμάλντι απέκτησε τις ΜινωικέςΓραμμές.

Ελαΐς, πλήρως στην Unilever

Στη βιομηχανία, ο όμιλος της ΑΓΕΤ Ηρακλής έχει περάσει πλέον στον πλήρη έλεγχο της γαλλικής Lafarge (86%), ο όμιλος Βιοχάλκο βρίσκεται σε συμφωνία συνεργασίας με τον αμερικανικό όμιλο Nuclear Corporation για τη Σιδενόρ, η παραδοσιακή ελαιουργική εταιρεία «Ελαΐς» εξαγοράστηκε πλήρως από τη Unilever, η μεταλλουργική Hellas Can πέρασε στον έλεγχο της γαλλικής Societe de Participations Carnaudmetalbox, η Rilken ελέγχεται σε ποσοστό άνω του 50% από τη γερμανική Henkel, η καπνοβιομηχανία Παπαστράτος έχει εξαγοραστεί πλήρως από τη Phillip Morris Holland B.V., θυγατρική του πολυεθνικού ομίλου Altria κ.ά.

Στον κλάδο των τροφίμων ποτών, η Coca Cola Hellenic, δεύτερη μεγαλύτερη σε χρηματιστηριακή αξία σήμερα, εισηγμένη επιχείρηση στο Χ.Α και «αφεντικό» για λογαριασμό της αμερικανικής πολυεθνικής στην ευρύτερη περιοχή μας, αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με τη Ζυθοποιΐα Μύθος, «δημιούργημα» του ομίλου Μπουτάρη που εξαγοράστηκε από τη Scotish Newscastle και πρόσφατα αποκτήθηκε από την Carlsberg.

Πόσο θα κρατήσουν τη ΔΕΗ;

Στην Ενέργεια, έναν από τους πλέον στρατηγικούς κλάδους της οικονομίας, η τράπουλα μοιράζεται συνεχώς. Η ΔΕΗ παραμένει ακόμη υπό κρατικό έλεγχο, ωστόσο κανείς δεν ξέρει για πόσο καιρό ακόμη. Δύο αμερικανικά funds πάντως (Capital και Fidelity) έχουν αποκτήσει πάνω από το 10% των μετοχών της και διεκδικούν εκπροσώπηση στο διοικητικό συμβούλιο, την ίδια ώρα που η κυβέρνηση «παζαρεύει» με γερμανικές (RWE) και άλλες επιχειρήσεις την κατασκευή νέων μονάδων σε συνεργασία με τη ΔΕΗ. Το άνοιγμα της αγοράς παραγωγής ενέργειας έχει προσελκύσει μεγάλους ξένους παίκτες που συνεργάζονται με ελληνικούς ομίλους. Η ισπανική Iberdrola εξαγόρασε τον Ρόκκα, η ιταλική Edison έχει δημιουργήσει κοινοπρακτικό σχήμα με τα ΕΛΠΕ, ο όμιλος Κοπελούζου, που φέρνει το φυσικό αέριο της Gazprom στην Ελλάδα, έχει συμμαχήσει με την ιταλική Enel, ενώ ο Μυτιληναίος συνέστησε κοινή επιχείρηση με την ισπανική Endesa.

Οι αποκρατικοποιήσεις δεν είναι πραγματικές νέες επενδύσεις

Τα χαρακτηριστικά που προσελκύουν τις ξένες πολυεθνικές ή ακόμη και το πρόσκαιρο, κερδοσκοπικό κεφάλαιο στην Ελλάδα δεν είναι φυσικά ούτε το φτηνό εργατικό κόστος ούτε οι βοηθητικές υποδομές ούτε το γραφειοκρατικό τέρας.

Στο παρελθόν «κυνηγούσαν» τις επιδοτήσεις και τα φορολογικά κίνητρα. Στη συνέχεια εκμεταλλεύτηκαν την οικονομική ανάπτυξη που οδήγησε σε αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης, τον υπερδανεισμό και το «μπουμ» της αγοράς ακινήτων.

Τα τελευταία χρόνια ευνοούν και ευνοούνται από την προθυμία των ελληνικών κυβερνήσεων να πουλήσουν κρατικά ολιγοπωλιακά φιλέτα (με πρόφαση ότι οι ξένοι κομίζουν τεχνολογία, προσδίδουν δυναμισμό ή προάγουν τον ανταγωνισμό στην ελληνική οικονομία) και ρίχνουν το βάρος τους στις τηλεπικοινωνίες, την ενέργεια και τις υποδομές, τομείς οι οποίοι συν τοις άλλοις χρηματοδοτούνται από τα ευρωπαϊκά ταμεία, ενώ ενδείκνυνται ώστε να χρησιμοποιηθούν σαν βατήρες επέκτασης στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.

Στην ουσία, όμως, πρόκειται για «τσάμπα» επενδύσεις που λίγα προσφέρουν στην πραγματική οικονομία. Από τις αποκρατικοποιήσεις δεν προκύπτουν πραγματικές νέες επενδύσεις σε πάγια και θέσεις εργασίας, αφού στην ουσία αποτελούν εξαγορές υφιστάμενων επιχειρηματικών μονάδων και μάλιστα με δεσπόζουσα θέση στην αγορά.

Οι εκπρόσωποι των σουπερμάρκετ στη χώρα μας, ενός κλάδου όπου οι ξένοι επιχειρηματικοί όμιλοι έχουν και το μαχαίρι και το πεπόνι, δεν κουράζονται να επαναλαμβάνουν ότι τα κέρδη κάποιων πολυεθνικών εμπορικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα δεν τα βλέπουν ούτε με τα κιάλια στην υπόλοιπη Ευρώπη, μια και εδώ έχουν την ευχέρεια να καθορίζουν τις τιμές πουλώντας τα προϊόντα τους μέχρι και 200% ακριβότερα.

Και όχι μόνο αυτό. Οπως έγραφε μόλις την περασμένη εβδομάδα η «Ε» (17/5), η κυβέρνηση προσανατολίζεται σε «περιοριστικά» μέτρα καθώς έχει διαπιστώσει ότι αρκετές πολυεθνικές εκμεταλλεύονται τους χαμηλότερους συντελεστές φορολόγησης επιχειρηματικών κερδών που ισχύουν πλέον στην Ελλάδα (25% έναντι 39% στη Γερμανία), «επαναπατρίζοντας» προς όφελος των μητρικών τους μέγιστο μέρος από τα κέρδη τους.

Σε κάποιες περιπτώσεις ο ανταγωνισμός λειτουργεί προς όφελος του καταναλωτή.

Στις ηλεκτρικές συσκευές, λ.χ., οι τιμές σε σχέση με το παρελθόν έχουν πέσει εντυπωσιακά λόγω της υπερπροσφοράς και της ποικιλίας που έφερε η δραστηριοποίηση μεγάλων εμπορικών αλυσίδων του εξωτερικού. Στα έπιπλα και τον οικιακό εξοπλισμό επίσης, όπως και στην ένδυση.

Πατεράδες της γενιάς των 700 ευρώ

Από την άλλη, η «γενιά των 700 ευρώ» αποτελεί εν πολλοίς παιδί των πολυεθνικών εταιρειών. Ναι μεν η είσοδος μεγάλων ομίλων στο λιανεμπόριο (σουπερμάρκετ, υπεραγορές ηλεκτρικών συσκευών, εκπτωτικά καταστήματα κ.ά.) δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, από την άλλη πλευρά όμως είναι δουλειές κακοπληρωμένες (με 600-700 ευρώ) και χωρίς ιδιαίτερες διασφαλίσεις.

Ακόμη χειρότερα για τα εργασιακά δικαιώματα, η μαζική είσοδος πολυεθνικών στη χώρα είχε αποτέλεσμα να αλλάξουν πολλά επί τα χείρω τα τελευταία χρόνια. Από το ωράριο των καταστημάτων που επιμηκύνθηκε σε βάρος των εργαζόμενων, μέχρι τις μισθολογικές συμβάσεις, την κοινωνική ασφάλιση, το δικαίωμα στην απεργία και γενικότερα τις εργασιακές σχέσεις που γίνονται κυριολεκτικά λάστιχο.

Πηγή:Ελευθεροτυπία