Σε σύγχυση οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ

Tου David Ignatius / Aρθρογράφου της Washington Post

Ακούγοντας ορισμένα μέλη του Κογκρέσου, σκέφτεται κανείς ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα στην Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών είναι η καταστροφή μιας βιντεοκασέτας που έδειχνε τον εικονικό πνιγμό κρατουμένων, ύποπτων για συνεργασία με την Αλ Κάιντα. Μακάρι το σημερινό πρόβλημα στο Λάνγκλεϊ να ήταν τόσο απλό, ώστε να διορθωθεί εύκολα.

Ατυχώς η CIA αντιμετωπίζει πολύ σοβαρότερα προβλήματα. Εχει εμπλακεί σε μια αναδιοργάνωση που έχει προκαλέσει περισσότερη σύγχυση παρά διαφάνεια, περισσότερη γραφειοκρατία παρά αποτελεσματικότητα, παραφουσκώνοντας την ήδη υδροκεφαλική κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών.

Η διευθέτηση του προβλήματος των μυστικών υπηρεσιών θα έπρεπε να είναι κορυφαίο ζήτημα στο χρονοδιάγραμμα του επόμενου προέδρου. Η κυβέρνηση Μπους δεν προλαβαίνει να κάνει κάτι, παρεκτός να επιδεινώσει τα πράγματα. Η βαθιά καχυποψία της κοινής γνώμης προς τον Μπους έχει εξαπλωθεί και στη CIA.

Γιατί συνέβη αυτό δεν μπορώ να ξέρω ακριβώς, η υπηρεσία είχε προειδοποιήσει για τους κινδύνους της εισβολής στο Ιράκ, έστω και αν οι πληροφορίες για όπλα μαζικής καταστροφής ήταν εσφαλμένες. Ομως έκτοτε η CIA έχει μετατραπεί σε αποδιοπομπαίο τράγο που δέχεται επιθέσεις, ιδιαίτερα αυτό τον καιρό, από τα δεξιά και από τα αριστερά. Είναι και αυτό ένα άθλημα, μόνο που η χώρα έχει ανάγκη από μια αποτελεσματική υπηρεσία πληροφοριών.

Ανώτεροι αξιωματούχοι της CIA λένε ότι η υπηρεσία έχει εγκλωβιστεί ανάμεσα σε δύο ζεύγη από τεκτονικές πλάκες. Το πρώτο είναι οι «Ρεπουμπλικανοί» και οι «Δημοκρατικοί».

Η Δεξιά στηλιτεύει την υπηρεσία για προχειρότητα στην εκπόνηση της Εκτίμησης για το Ιράν. Η Αριστερά είναι αγανακτισμένη για τους εικονικούς πνιγμούς και για άλλα θέματα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ενδιαμέσως, το δεύτερο ζεύγος τεκτονικών πλακών, το «Πρώτο Αρθρο» και το «Δεύτερο Αρθρο», απομακρύνεται αργά. Και η υπηρεσία βρίσκεται εγκλωβισμένη ανάμεσα στον παραδοσιακό της ρόλο, δηλαδή αυτόν του εκτελεστικού βραχίονα του προέδρου και των απαιτήσεων του Κογκρέσου, που ζητεί εποπτικό ρόλο, δηλαδή συνδιαχείριση.

Η αναδιοργάνωση, καρπός της οποίας είναι το Γραφείο του Διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, απεδείχθη εσφαλμένη. Επιβλήθηκε σε μια διστακτική κυβέρνηση Μπους από το Κογκρέσο, αποφασισμένο να επιδείξει έργο στην αντιμετώπιση και διευθέτηση των προβλημάτων, που οδήγησαν στην 9/11.

Ομως η «μεταρρύθμιση» επιδείνωσε ορισμένα από τα εν λόγω προβλήματα. Ετυχε της κλασικής πλέον στην Ουάσιγκτον ανταπόκρισης, δηλαδή περισσότερα κονδύλια και νέος καταστατικός χάρτης. Ολα αυτά όμως έφεραν περισσότερη σύγχυση.

Οι ξένες μυστικές υπηρεσίες δεν είναι σίγουρες πια ποιος διευθύνει την κατάσταση.

Αραγε πρέπει να διατηρήσουν την επαφή με τον διευθυντή της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών Μάικ Μακ Κόνελ και το διαρκώς αυξανόμενο προσωπικό του; Ή μήπως πρέπει να κρατήσουν την παραδοσιακή επαφή με τον γενικό διευθυντή της CIA στρατηγό Μάικλ Χέιντεν. Λόγω σύγχυσης πολλές ξένες υπηρεσίες τελικώς κάνουν πολύ λίγα, μολονότι συνεχίζουν να θεωρούν τη CIA τον πιο αξιόπιστο συνομιλητή.

Ο Χέιντεν και ο βοηθός του, ο Στ. Κάπες, προσπάθησαν να αναδιοργανώσουν εκ βάθρων την υπηρεσία, να την εντάξουν στον 21ο αιώνα. Σήμερα οι αξιωματικοί της CIA δεν είναι αναγκασμένοι να ενεργούν μέσα σε πρεσβείες, μπορούν να λειτουργούν με ένα φορητό υπολογιστή – όταν δεν τους νοιάζει να βρεθούν έξω από το δίχτυ ασφαλείας της επίσημης κάλυψης της πρεσβείας.

Ομως πολλοί βετεράνοι δυσφορούν με τις αλλαγές, ενώ ανώτεροι αξιωματούχοι φοβούνται ότι η στήριξη προς τις καινοτομίες θα πάψει μόλις κάπου γίνει κάποιο στραβοπάτημα. Τότε όλοι θα θέλουν να μάθουν γιατί η CIA διακινδύνευσε με παράλογο τρόπο.

Η γενική καχυποψία εξαπλώνεται και στις επαφές της Υπηρεσίας με αμερικανικές επιχειρήσεις. Οσες από αυτές συνεργάζονταν και παρείχαν ανεπισήμως κάλυψη σε πράκτορες ή σε άκρως απόρρητα προγράμματα για την καταπολέμηση, ας πούμε, της εξάπλωσης των πυρηνικών, τώρα αρχίζουν να ανησυχούν μήπως βρεθούν εκτεθειμένες και υποστούν τις συνέπειες του νόμου σε περίπτωση σκανδάλου.

Στο σημείο αυτό εντοπίζεται η ουσία και η σημασία της χορήγησης ασυλίας προς τις επιχειρήσεις τηλεπικοινωνιών που συνεργάστηκαν στα προγράμματα παρακολούθησης της κυβέρνησης Μπους.

Συνεργάστηκαν καλή τη πίστει με τη διαβεβαίωση κυβερνητικών αξιωματούχων ότι οι πράξεις τους ήταν νόμιμες. Τώρα όμως αντιμετωπίζουν βροχή από αγωγές.

Διευθυντικά στελέχη και πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων, σε δίλημμα εάν πρέπει ή όχι να βοηθήσουν την κυβέρνηση, λένε στους αξιωματικούς των μυστικών υπηρεσιών ότι θέλουν να αποδείξουν έμπρακτα τον πατριωτισμό τους, αλλά δεν μπορούν να εμπλέξουν τους μετόχους τους σε δικαστικούς αγώνες. Το Κογκρέσο θα έπρεπε να μεριμνήσει για όλα αυτά.

Οταν ο επόμενος –ή η επόμενη– πρόεδρος θα σκεφτεί πώς να διορθώσει τη CIA, ίσως καταλήξει σε λύση ριζοσπαστική, δηλαδή να τη διαλύσει εκ βάθρων και να την ξαναχτίσει από την αρχή. Οχι εις βάρος των χιλιάδων επαγγελματιών που εργάζονται στην υπηρεσία. Σε αυτούς πρέπει να δοθεί η ευκαιρία να κάνουν τη δουλειά τους χωρίς να δεσμεύονται από τα τρία κόκκινα αρχικά. Ατυχώς, είναι πλέον πολύ αργά για να διαλύσουμε την αναδιοργάνωση που οδήγησε στη δημιουργία του DNI.

Τουλάχιστον τα νέα αυτά αρχικά ας γίνουν η σκέπη της νέας ελίτ αναλυτών, προερχόμενων από τη CIA. Στην DNI πρέπει να ενσωματωθεί και ο Τομέας Επιστήμης και Τεχνολογίας, που την τελευταία δεκαετία δεν ευδοκίμησε καθόλου υπό τη διοίκηση της CIA.

Στο ενδιάμεσο διάστημα, η υπηρεσία καλό θα ήταν να απαλλαγεί από την πρόσδεση στη CIA και να αναζητήσει στέγη αλλού, μακριά από το Λάνγκλεϊ, από τους μύθους και τα φαντάσματα του παρελθόντος.

Πηγή:Καθημερινή - Washingtonpost