Στο φως υπόμνημα του Πενταγώνου που επέτρεπε στον Μπους χρήση βασανιστηρίων

03/04/2008

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΝΙΑΩΤΗ

«Για τα βελτιωμένα και παγκοσμιοποιημένα βασανιστήρια» του αμερικανικού στρατού και της CIA (καταβύθιση, θεραπεία ψύχους κ.λπ.) και τις εφιαλτικές πρακτικές περί «αφανών κρατουμένων χωρίς νομική υπεράσπιση» έμαθαν έμφοβοι οι πολίτες του κόσμου από σειρά διεθνών δημοσιευμάτων που επικαλούνται απόρρητα στοιχεία του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης.

Τη στιγμή που η Αμερικανική Ενωση Προστασίας Ανθρωπίνων Ελευθεριών (ACLU) κινείται νομικά εναντίον της διοίκησης Μπους και διεξάγεται εσωτερική έρευνα του υπουργείου Δικαιοσύνης για το θέμα των βασανιστηρίων, το Πεντάγωνο δίνει για πρώτη φορά στη δημοσιότητα εσωτερικό υπόμνημα το οποίο αναγνώριζε στον Τζορτζ Μπους το δικαίωμα να παρακάμψει τους νόμους που απαγορεύουν τη χρήση βασανιστηρίων αλλά και τις διεθνείς συνθήκες που προστατεύουν τους αιχμαλώτους πολέμου.

Αποσπάσματα του υπομνήματος, που είχε συνταχθεί τον Μάρτιο του 2003 από τον Τζον Γου, ανώτατο στέλεχος του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης, και είχε την έγκριση του ανώτατου νομικού συμβούλου του Πενταγώνου, Ουίλιαμ Χέινς, είχαν διαρρεύσει στα μέσα.

«Παρ' όλο που η ύπαρξή του ήταν γνωστή χρόνια, ο πλήρης αποχαρακτηρισμός του αποτελεί κόλαφο για τη διοίκηση Μπους γιατί αποδεικνύεται ότι έδωσε το ελεύθερο στους Αμερικανούς να προβαίνουν σε βασανισμούς ατόμων στο εξωτερικό», δήλωσε ο εκπρόσωπος της ACLU, Τζαμίλ Τζαφέρ. Σημειώνεται ότι το υπόμνημα κατέστη ανενεργό τον Δεκέμβριο του 2003.

Στις 81 σελίδες του βήμα - βήμα στοιχειοθετείται ο επαναπροσδιορισμός της έννοιας των «βασανιστηρίων», αλλά και ο ισχυρισμός ότι οι ύποπτοι για συμμετοχή σε τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως η Αλ Κάιντα και οι Ταλιμπάν, δεν έχουν τα δικαιώματα που ορίζει η Συνθήκη της Γενεύης και δεν προστατεύονται από αυτήν.

Τα βασανιστήρια «δικαιολογούνται» βάσει τριών επιχειρημάτων. Το πρώτο βασίζεται στον ορισμό του βασανιστηρίου με πολύ στενή έννοια. Εάν στη Συνθήκη για τα βασανιστήρια του ΟΗΕ διευκρινίζεται ότι «ο πόνος πρέπει να είναι ισχυρός», στο υπόμνημα γίνεται αντιδιαστολή μεταξύ «βασανισμού» και «σκληρής, απάνθρωπης μεταχείρισης».

Βάσει του δεύτερου επιχειρήματος, ο πρόεδρος εν καιρώ πολέμου και με την ιδιότητα του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων είναι υπεράνω του νόμου, «χαίρει διακριτικής ευχέρειας στην άσκηση των αρμοδιοτήτων του».

Τέλος, στις σπάνιες περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ενέργειες συνιστούν πράξεις βασανισμού, οι βασανιστές διώκονται δικαστικά μόνο εφόσον αποδειχτεί ότι βασικός τους στόχος ήταν να προκαλέσουν πόνο.

Εάν όμως με τις πράξεις τους προσπαθούσαν να «εκμαιεύσουν» πληροφορίες, τότε, λέει το μνημόνιο, αυτό συνιστά λόγο υπεράσπισης βάσει της αμερικανικής νομοθεσίας. Επίσης, οι κατηγορούμενοι μπορούν να επικαλεστούν «λόγους αυτοάμυνας», ότι δηλαδή ενήργησαν για να αποτρέψουν νέες επιθέσεις εναντίον των ΗΠΑ.

Πηγές: Ασ. Πρες - BBCnews - Ελευθεροτυπία