Στο τραπέζι το «Gorna Macedonia» («Βόρεια Μακεδονία»)

Gorna Macedonia» («Βόρεια Μακεδονία») είναι το όνομα που μπορεί να αποδεχτεί -μετά το σχηματισμό νέας κυβέρνησης- ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ κ. Νίκολα Γκρούεφσκι, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες από συζητήσεις του με ξένους συνομιλητές του.

Σημειώνεται ότι με αυτό το όνομα ο κ. Γιώργος Παπανδρέου ως υπουργός Εξωτερικών είχε φτάσει ένα βήμα πριν από τη συμφωνία με την ηγεσία των Σκοπίων τον Ιανουάριο του 2002, αλλά η λύση δεν ήρθε, γιατί ξέσπασε η κρίση στο Τέτοβο.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, ο κ. Γκρούεφσκι εμφανίζεται (στα μηνύματα που μεταφέρει εκτός συνόρων) διατεθειμένος να αποδεχτεί σύνθετη ονομασία με σαφή γεωγραφικό προσδιορισμό για διεθνή χρήση, αλλά θα επιμείνει μέχρι τέλους στην κατοχύρωση στο πλαίσιο συμφωνίας «μακεδονικής ταυτότητας» και «μακεδονικής γλώσσας».

Σύμφωνα με διπλωματικές εκτιμήσεις, για την ικανοποίηση προεκλογικών αναγκών ο κ. Γκρούεφσκι αναφέρεται επί του παρόντος με πολύ γενικό και αόριστο τρόπο στο πρόβλημα της ονομασίας, απευθυνόμενος στο εσωτερικό ακροατήριο, και δεσμεύεται για δημοψήφισμα προκειμένου να μην επηρεαστεί η πρόθεση ψήφου από φοβίες και εθνικές ανασφάλειες.

Η στρατηγική του κ. Γκρούεφσκι -η οποία, σύμφωνα με πολλές ενδείξεις, έχει αμερικανική σφραγίδα- θα εστιάσει στη διεκδίκηση του δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού, που είναι επί της αρχής δημοφιλές στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Ο σχηματισμός κυβέρνησης μετά τις εκλογές της 1ης Ιουνίου στα Σκόπια μπορεί να διαρκέσει, τυπικά, από 10 έως 40 μέρες. Στην Αθήνα κυριαρχεί η άποψη ότι μέχρι το Σεπτέμβριο είναι πολύ δύσκολο να γίνει επανεκκίνηση της διαδικασίας διαπραγματεύσεων, αλλά υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η Ουάσιγκτον και τα Ηνωμένα Εθνη επείγονται για την κατάθεση νέας πρότασης.

Αυτό σημαίνει ότι η ώρα της αλήθειας πλησιάζει για την ελληνική διπλωματία;

Θα αποδεχτεί ως βάση διαπραγμάτευσης (εκ νέου) πρόταση διπλής ονομασίας, που θα προβλέπει δηλαδή διατήρηση του συνταγματικού ονόματος «Δημοκρατία της Μακεδονίας» και σύνθετη ονομασία για διεθνή χρήση;

Και αν ναι, πώς θα διασφαλίσει ότι όλες οι χώρες που έχουν αναγνωρίσει την ΠΓΔΜ με το «Δημοκρατία της Μακεδονίας» θα υιοθετήσουν το νέο όνομα;

Αρκεί ένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας με παραινέσεις ή υποδείξεις προς αυτή την κατεύθυνση;

Ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ κ. Μπράνκο Τσερβένκοφσκι και ο πρωθυπουργός κ. Κ. Καραμανλής θα βρεθούν στο Μπουργκάς της Βουλγαρίας την Τρίτη για τη Διαβαλκανική Διάσκεψη Κορυφής. Συνάντηση, ασφαλώς, δεν προβλέπεται και η Αθήνα δεν θα ήθελε εκδηλωθούν υπερβολικές διαχύσεις (για άλλη μια φορά) μεταξύ του Σκοπιανού προέδρου και του Τούρκου πρωθυπουργού κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος επίσης θα είναι εκεί.

Αλλά ακόμη και αν δεν βρεθεί ο κ. Κ. Καραμανλής μπροστά σε μια τέτοια ενοχλητική εικόνα, όλοι γνωρίζουν ότι οι θερμότεροι προστάτες και συμπαραστάτες της ΠΓΔΜ στην παρούσα συγκυρία είναι οι ΗΠΑ και η Τουρκία.

Τι έλεγαν Σημίτης – Πάγκαλος για το όνομα

Του ΜΑΝΩΛΗ ΚΟΤΤΑΚΗ

Ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις για τον τρόπο που χειρίστηκε το Σκοπιανό η κυβέρνηση Σημίτη την περίοδο 1994-1999 κάνει ο πρέσβης ε.τ. Χρήστος Ζαχαράκις στο νέο του βιβλίο «Ακρως Απόρρητο-Ειδικού Χειρισμού» (εκδόσεις Λιβάνη).

Σύμφωνα με τη μαρτυρία του κυρίου Ζαχαράκι, ο οποίος υπήρξε ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στις μακρόσυρτες διαπραγματεύσεις που έγιναν για το θέμα της ονομασίας στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, την περίοδο 1994-1999, ο τότε πρωθυπουργός κ. Σημίτης και ο τότε υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος του είχαν δώσει οδηγία να επιδιώξει ένα συμβιβασμό είτε στο όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας-Σκόπια» είτε στο όνομα «Nova Macedonia».

Το όνομα «Nova Macedonia» αποδέχθηκε μάλιστα και ο Γιώργος Παπανδρέου, όταν διαδέχθηκε τον Θόδωρο Πάγκαλο στο υπουργείο Εξωτερικών, μετά την περιπέτεια Οτσαλάν.

Οι διαπραγματεύσεις στον ΟΗΕ άρχισαν πριν καλά καλά τεθεί σε εφαρμογή η ενδιάμεση συμφωνία. Ο Θόδωρος Πάγκαλος τόνισε στον κ. Ζαχαράκι, στις 27-1-1996, ότι «δεν επρόκειτο να ζήσει με το πρόβλημα αυτό» και πρόσθεσε ότι «είχε εξαρχής υποστηρίξει την αποδοχή του όρου “Macedonian Republic of Skopje”, αντί του όρου “Σλαβομακεδονία”, που δεν τον ενθουσίαζε, γιατί δημιουργεί έθνη».

Κατά την πρώτη συνάντηση, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τους Σκοπιανούς, ο κ. Ζαχαράκις είπε ότι το πρώτο κριτήριό του για συμφωνία περί το όνομα είναι το εθνοτικό, το δεύτερο το γεωγραφικό και το τρίτο το χρονικό.Αντιθέτως, ο διαπραγματευτής κ. Τοσέφσκι προέταξε το «χρονικό κριτήριο» και την πρόταση περί «Nova Macedonia».

Οταν ενημερώθηκε ο κ. Σημίτης για τις πιθανές ονομασίες από τον κ. Ζαχαράκι τον άκουσε «με ελαφρώς σαστισμένο ύφος και με άφησε να αντιληφθώ ότι αν και θα ήθελε να απαλλαγεί από το όλο θέμα, εντούτοις αισθάνεται ανασφάλεια».Οπως θυμάται ο κ. Ζαχαράκις, «ο πρωθυπουργός, θέλοντας προφανώς να πιαστεί από κάπου, ζήτησε να του φέρουν τους υπηρεσιακούς φακέλους με τις παλαιότερες απόψεις του Κάρολου Παπούλια περί αποδοχής σύνθετου ονόματος».

Στις 22/10/96 ο κ. Πάγκαλος έδωσε στον κ. Ζαχαράκι τηλεφωνικές οδηγίες να προτείνει τον όρο «Σλαβομακεδονία». Στις 7/11/96 ο μεσολαβητής κ. Βανς αντιπρότεινε το «Nova Macedonia».Στις 19/11/96, σε σύσκεψη που έγινε στο γραφείο του υπουργείου Εξωτερικών, ο κ. Πάγκαλος είπε στον Χρήστο Ζαχαράκι ότι θα προτιμούσε τη λύση «Δ.Μ./Σκόπια».

Επειτα από παρασκηνιακές συζητήσεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης, ο κ. Ζαχαράκις έλαβε νέα οδηγία για το όνομα, στις 2/1/1997:«Ο Πάγκαλος, τον οποίο είχα δει και στις 30 Δεκεμβρίου και είχε επιφυλαχθεί να μου δώσει οδηγίες αφού συνεννοηθεί με τον πρωθυπουργό, μου είπε να δηλώσω στον Βανς, με τις δέουσες προφυλάξεις, ότι η ελληνική κυβέρνηση θα ήταν διατεθειμένη να εισηγηθεί στη Βουλή την αποδοχή της διευθετήσεως που εκείνος είχε προτείνει, ελπίζοντας να αποσπάσει την έγκριση του Κοινοβουλίου».

Δέχτηκε δηλαδή το όνομα «Nova Macedonia».

Στις 5/2/97, ο κ. Ζαχαράκις επισκέφθηκε τον πρωθυπουργό κ. Σημίτη στο Μαξίμου για ενημέρωση. Ο κ. Σημίτης, όπως γράφει ο κ. Ζαχαράκις, «συμφώνησε ότι ο όρος “Nova Macedonia’’ είναι προτιμότερος από τον όρο “R.M./Skopje’’».

Παρά το γεγονός ότι ο κ. Πάγκαλος προτιμούσε το «Μακεδονική Δημοκρατία των Σκοπίων», ο κ. Σημίτης επέμενε στο «Nova Macedonia».

Ζήτησε όμως από τον κ. Ζαχαράκι να ακολουθήσει παρελκυστική πολιτική στις διαπραγματεύσεις, «μέχρι να κλείσει ο Προϋπολογισμός του 1998». Στους μήνες που ακολούθησαν ο κ. Σημίτης ταλαντεύθηκε μεταξύ του «Nova Macedonia» και του «R.M./Skopje», στο οποίο είχε προσχωρήσει ο Σ. Βανς.Στις 25/9/1997 η κυβέρνηση δέχεται τη νέα πρόταση του Βανς.

Οπως περιγράφει ο κ. Ζαχαράκις, ζήτησε να του σταλεί οδηγία με τηλεγράφημα για το χειρισμό. Σ’ αυτό ο Πάγκαλος, έπειτα από συνεννόηση με τον πρωθυπουργό, έδιδε οδηγία στον κ. Ζαχαράκι «να ανακοινώσει αύριο στον Βανς ότι η ελληνική κυβέρνηση αποδέχεται καταρχήν την πρότασή του προς το Σ.Α. περί “R.M./Skopje”».

Ο κ. Ζαχαράκις καταλήγει με μια αποκάλυψη: Οταν ανέλαβε υπουργός Εξωτερικών ο Γιώργος Παπανδρέου, ο ίδιος απέσπασε την έγκρισή του να απορρίψει το όνομα «R.M./Skopje», αντιπροτείνοντας την επαναφορά της πρότασης Βανς για το «Nova Macedonia». Κι ο Γιώργος συμφώνησε.

Πηγή:Ελεύθερος Τύπος