ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΠΛΗΣΙΑΖΕΙ - ΤΑ ΔΑΣΗ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΑΝΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΑ

Tης ΙΩΑΝΝΑΣ ΦΩΤΙΑΔΗ

Η αντιπυρική περίοδος ξεκίνησε, αλλά τίποτα δεν έχει αλλάξει από πέρυσι: ούτε δασικοί δρόμοι ούτε καθαρισμός των δασών ούτε προσωπικό για αποτελεσματικότερη φύλαξη! Αντιθέτως, διάσπαρτοι σωροί σκουπιδιών, μια «πυριτιδαποθήκη» έτοιμη να εκραγεί, διακοσμεί τα εναπομείναντα δάση της Ελλάδας!

Tι έχει μείνει από τη φωτιά; αναρωτιέμαι ως κάτοικος Αττικής. Υπάρχουν άραγε ακόμα πνεύμονες οξυγόνου για τα 4.000.000 Ελλήνων που ζουν στο Λεκανοπέδιο;

Με ανακούφιση διαπιστώνω ότι ακόμα υφίστανται ανέπαφες δασικές περιοχές ή δάση που κάηκαν τη δεκαετία του '80, αλλά έκτοτε έχουν αναδασωθεί.

Δύο από αυτά είναι τα Γεράνεια Ορη και το Ορος Πατέρας στα Μέγαρα. Δεδομένου ότι την πρώτη Μαΐου ξεκίνησε και επισήμως η «αντιπυρική περίοδος» επισκεφθήκαμε τις περιοχές αυτές και περιπλανηθήκαμε στα «ζωντανά» τους δάση, με την ελπίδα ότι αυτά θα ήταν κατάλληλα προετοιμασμένα για το καλοκαίρι.

Τυχαία επιβιώνουν τα Γεράνεια Ορη

Τα Γεράνεια Ορη, άγνωστα στους περισσότερους από εμάς, ήταν σύμφωνα με τη μυθολογία το καταφύγιο του Μεγαρέως μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα. Βρίσκονται στα όρια των νομών Αττικής και Κορινθίας, στη χερσόνησο του Ισθμού και περιστοιχίζονται από τους δήμους Μεγάρων, Αγίων Θεοδώρων, Βιλίων και Λουτρακίου.

Το δάσος, που ξεκινά με πεύκα και συνεχίζει με έλατα ώς τις κορυφές, είναι προστατευόμενη περιοχή Natura 2000. Ο συνδυασμός χαλεπίου πεύκης και κεφαλληνιακής ελάτης στην ίδια δασική περιοχή είναι ένα σπάνιο φαινόμενο και καθιστά τα Γεράνεια Ορη ιδιαίτερα πολύτιμα για το οικοσύστημα.

Οπως μας εξηγεί ο δασολόγος Γιώργος Μαχαίρας από το Δασαρχείο Μεγάρων, στο οποίο τα Γεράνεια Ορη υπόκεινται, η διατήρηση του δάσους σε καλή κατάσταση είναι υψίστης σημασίας για έναν ακόμα λόγο: τα έλατα εδώ είναι τα πλησιέστερα γενετικώς με αυτά της Πάρνηθας. «Κανονικά έπρεπε να συλλέξουν σπόρο από εδώ για να γίνει επιτυχής αναδάσωση στην Πάρνηθα. Είναι μια πρόταση που συνεχώς συζητείται - και συνεχώς αναβάλλεται...

Τελικά, η αναδάσωση έγινε εσπευσμένα για λόγους εντυπωσιασμού με έλατα από τη Βυτίνα, που διαφέρουν πολύ από εκείνα της Πάρνηθας!»

Πλούσια όμως δεν είναι μόνο η χλωρίδα, αλλά και η πανίδα της περιοχής. Οπως μας διηγούνται οι κάτοικοι συχνά συναντούν αλεπούδες και λαγούς σε νυχτερινές τους περιπλανήσεις. Τα Γεράνεια αποτελούν βιότοπο για 950 είδη ζώων και πουλιών.

Ο Γιώργος Μαχαίρας μας μιλάει για την πρωτοβουλία του Δασαρχείου Μεγάρων.

«Μετά την εισήγησή μας η γενική Γραμματεία Περιφέρειας Αττικής αποφάσισε το 2001 να ιδρύσει στο δάσος «μόνιμο καταφύγιο άγριας ζωής». Ηταν μια μεγάλη νίκη!»

Οσο όμως και αν η πρώτη εντύπωση που αποκομίζει κανείς στα Γεράνεια Ορη είναι ότι το δάσος είναι φροντισμένο, γρήγορα συμπεραίνει, αν περιπλανηθεί λίγο, ότι τυχαία και μοιραία έχει επιβιώσει το δάσος των Μεγάρων. Καθώς το αυτοκίνητο κατεβαίνει τις καταπράσινες κοιλάδες, ο ταξιδιώτης έρχεται πολλάκις αντιμέτωπος με πραγματικές χωματερές. Σκουπίδια: πλαστικά και γυάλινα μπουκάλια, συσκευασίες, ξερά κλαδιά παλιά έπιπλα, στρώματα και μπάζα!

Δεν χρειάζεται ιδιαίτερες γνώσεις, για να καταλάβει κανείς ότι ο όγκος των σκουπιδιών αυτών, που βρίσκεται διάσπαρτος παντού, κυρίως δε στις παρυφές του βουνού που γειτνιάζουν με οικισμούς, είναι η τέλεια καύσιμη ύλη για το επόμενο καλοκαίρι.

Χωρίς χρήματα και προσωπικό

Παρόμοια είναι η κατάσταση και στο γειτονικό Ορος Πατέρας, τη νοητή επέκταση των Γερανείων Ορέων και της Πάρνηθας, που μέχρι τη δεκαετία του '80 ήταν κατάφυτο από πεύκα και πουρνάρια. Εδώ η πρόσβαση -που στα Γεράνεια είναι δυνατή μόνο με τζιπ- είναι σχεδόν ακατόρθωτη.

Το βουνό κάηκε το 1985 και έκτοτε αναδασώθηκε φυσικά. Οι ειδικοί θεωρούν ότι η Φύση ανταποκρίθηκε μεν άριστα, αλλά υπογραμμίζουν ότι η ανθρώπινη επέμβαση είναι πλέον επιβεβλημένη.

Η βλάστηση έχει γίνει τόσο πυκνή, που θυμίζει ζούγκλα. Ετσι, τα δέντρα δεν μπορούν να αναπτυχθούν φυσιολογικά και το δάσος δεν είναι προσβάσιμο σε ανθρώπους, αλλά ούτε και σε κοπάδια ζώων που θα μπορούσαν βόσκοντας να συμβάλλουν στην εξισορρόπηση της βλάστησης. Στα λιγοστά ξέφωτα και εδώ δεσπόζουν σωροί από σκουπίδια κάθε λογής.

Θυμάμαι τη δήλωση του υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστα Κιλτίδη, ότι τα ελληνικά δάση είναι πανέτοιμα για το επόμενο καλοκαίρι! Το ίδιο το δάσος όμως άλλα υποδεικνύει! Οι άνθρωποι που δουλεύουν εδώ με ενημερώνουν ότι δεν έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα λόγω έλλειψης πόρων και προσωπικού.

Το Δασαρχείο Μεγάρων έλαβε για την αντιπυρική περίοδο 2007 με καθυστέρηση -δηλαδή μετά το τέλος της περιόδου- 3.000 ευρώ για καθαρισμό των Γερανείων και του Ορους Πατέρα. «Το ποσόν ήταν γελοίο, τι θα μπορούσαμε να καλύψουμε με τα χρήματα αυτά; Καθαρίσαμε μόνο μερικά χιλιόμετρα δάσους στο Ορος Πατέρα».

Για την οδοποιία εγκρίθηκαν 23.000 ευρώ. «Φέτος, ζητούμε σύμφωνα με τη μελέτη που εκπονήσαμε 300.000, μειώνοντας τις ανάγκες μας στο minimum. Ελπίζουμε να εγκριθούν τουλάχιστον 30.000ευρώ, ώστε να κάνουμε τα απολύτως απαραίτητα:

να συντηρήσουμε τους δρόμους, ώστε να είναι το δάσος προσπελάσιμο στα πυροσβεστικά οχήματα και να καθαρίσουμε την υπερβολική βλάστηση και τα απορρίμματα, για να μην υπάρχει μεγάλη ποσότητα βιομάζας. Θα τα καταφέρουμε άραγε;», καταλήγει ο δασολόγος.

Οι δύο δασοφύλακες των Μεγάρων κάνουν περιπολίες στο 69.890 στρεμμάτων δάσος των Γερανείων στη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου με τα τρία τζιπάκια που έχουν στη διάθεσή τους - όταν αυτά βέβαια δεν είναι χαλασμένα, αφού είναι πολύ παλαιάς τεχνολογίας.

Κανονικά τα δασοφυλακεία Κινέτας, Μεγάρων, Αλεποχωρίου και Νέας Περάμου θα έπρεπε να έχουν συνολικά 8 δασοφύλακες, αλλά έχουν μόνο 5. Μέχρι τη μέρα της επίσκεψης μας -τέλη Απριλίου- το Δασαρχείο Μεγάρων δεν είχε καμία ενημέρωση σχετικά με την περίφημη πρόσληψη εποχικού προσωπικού.

«Δεν μπορούμε άλλωστε να εφησυχάσουμε με την ιδέα αυτή», παρατηρεί με πικρία ο κ. Μαχαίρας «πέρυσι η πρόσληψη των εποχικών υπαλλήλων έγινε μετά το τέλος του καλοκαιριού και δεν επρόκειτο για δασοφύλακες, αλλά για απλούς εργάτες που απασχολήθηκαν για τρεις μήνες. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έκαναν περιπολίες στο δάσος».

Ευτυχώς που ήρθε το... φυσικό αέριο

Η ανάβαση στα Γεράνεια ξεκινά σε ένα φαρδύ και καθαρισμένο χωματόδρομο. «Οσο περίεργο και αν σας φαίνεται, ο δρόμος δεν κατασκευάστηκε από εμάς ούτε από τον Δήμο», μου εξηγεί ο κύριος Μαχαίρας, «αλλά από μια εταιρεία φυσικού αερίου, που από εδώ πέρασε τον αγωγό της για να ενώσει την Αττική με την Κορινθία.
Χρησιμεύει, όμως, θαυμάσια και ως αντιπυρική ζώνη! Ο κόσμος δυστυχώς αντιτάχθηκε στην κατασκευή αυτή, επειδή θεωρήθηκε επικίνδυνη». Μια μικρή μερίδα των κατοίκων που έχει ευαισθητοποιηθεί περιβαλλοντικά συμμετέχει στον εθελοντικό σύλλογο «Κούρος» που έχει αναλάβει μεταξύ άλλων την περιφρούρηση και τον καθαρισμό των δασών ήδη από το καλοκαίρι του 2002.

Ενα μέρος του δάσους των Γερανείων κάηκε το 1985, αλλά έχει αναγεννηθεί εντυπωσιακά ως επί το πλείστον. Ο δασολόγος μας δείχνει με καμάρι ολόκληρες πλαγιές που έχουν αναδασωθεί με φυσικό τρόπο. «Τα Γεράνεια αναγεννήθηκαν κυριολεκτικά μέσα από τις στάχτες τους!», καταλήγει ο Γιώργος Μαχαίρας. Ας ελπίσουμε όμως τα Γεράνεια να μην ξαναγίνουν στάχτη…

Πηγή:Καθημερινή