Διάβασα το βιβλίο του κ. Καραμανλή με μεγάλο ενδιαφέρον για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος έχει να κάνει με την ιδιότητα του Πρωθυπουργού της Ελλάδας που κατέχει σήμερα (2009) και ο δεύτερος αφορά το γενικότερο ενδιαφέρον μου για την περίοδο του Μεσοπολέμου στην Ελλάδα που βιβλιογραφικά, κατά την γνώμη μου, δεν καλύπτεται επαρκώς.Η εν λόγω εργασία (διδακτορική διατριβή του κ. Καραμανλή γραμμένη το 1986) είναι πλουσιότατη σε πληροφόρηση με πλήρη μελέτη και εκμετάλλευση όλων των Διπλωματικών αρχείων των Ευρωπαϊκών και Βαλκανικών Κρατών που έχουν έρθει στο φως. Στο δευτερο μέρος υπάρχει και μια ανάλυση για θέματα Εσωτερικής πολιτικής τα χρόνια 1928-1932. Το υλικό παρουσιάζεται με σαφήνεια και η δομή του υπηρετεί τον σκοπό του συγγραφέα. Ο λόγος είναι ομοιόμορφος και μεστός, ενώ αναλύονται έντιμα και διεισδυτικά όλες οι προθέσεις του Βενιζέλου στο Διπλωματικό πεδίο, συχνά ακόμη και η ψυχολογική του κατάσταση με αρκετή πειστικότητα.
Γενικά το βιβλίο αποτελεί πολύτιμη πηγή για κάθε μελετητή της εν λόγω ιστορικής περιόδου. Ενώ όμως ομολογουμένως ο συγγραφέας τολμά και καταγράψει όλες τις πτυχές της Βενιζελικής πολιτικής (ακόμη και των αρνητικών), τα τελικά συμπεράσματα που αντλεί για την εθνική προσφορά και την αξία της ακολουθημένης Βενιζελικής πολιτικής, είναι τουλάχιστον συζητήσιμα και βασίμως αμφισβητούμενα. Θα προσπαθήσω (στα όρια του μικρού αυτού κειμένου), να αξιολογήσω τα συμπεράσματα αυτά και τελικά να δώσω μια διαφορετική θεώρηση τους.
ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΞΙΣΤΟΡΟΥΜΕΝΗ ΕΠΟΧΗ (σύμφωνα με την μελέτη)
Τα κυριότερα θέματα που απασχολούσαν την Ελληνική Εξωτερική πολιτική στην εξιστορούμενη περίοδο, λίγο πριν την ανάληψη της Εξουσίας από τον Βενιζέλο, ήταν τα εξής:
-Οι σχέσεις με την Αγγλία βρίσκονταν σε δοκιμασία λόγω του ενωτικού Αγώνα των Ελληνοκυπρίων και λόγω του Αγγλικού φόβου ότι ο Βενιζέλος θα υποστήριζε την Ένωση.
-Με την Μουσολινική Ιταλία υπήρχαν προστριβές για τα Ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα και την πιεστική αυταρχική Ιταλική κατοχή σε αυτά.
-Με την Τουρκία υπήρχαν προστριβές για την καταβολή των αποζημιώσεων για τις Ελληνικές περιουσίες των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής και τις Τουρκικές αξιώσεις προς την Ελλάδα για πολεμικές αποζημιώσεις για τον Μικρασιατικό Πόλεμο. Παράλληλα η Τουρκία πίεζε ακατάπαυστα το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Ελληνική κοινότητα στην Κωνσταντινούπολη.
-Με την Βουλγαρία υπήρχαν προστριβές για υπέρογκες αποζημιώσεις που απαιτούσε για Βούλγαρους πολίτες που εκδιώχθηκαν από την Ελληνική Μακεδονία το 1920 αλλά και για την Βουλγαρική ανακίνηση του θέματος της "Μακεδονικής μειονότητας" στην Ελληνική Μακεδονία. Το θέμα αυτό το συντηρούσε η Βουλγαρία μέσω της αυτονομιστικής οργάνωσης Ε.Μ.Ε.Ο. (Εθνικιστική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση)
-Με την Γιουγκοσλαβία υπήρχαν Ελληνικές αντιρρήσεις για την υπογραφή της οικονομικής συμφωνίας του 1926 από τον Δικτάτορα Πάγκαλο, που προέβλεπε ελεύθερη οικονομική ζώνη της Θεσσαλονίκης για τους Σέρβους.
-Με την Αλβανία οι διμερείς σχέσεις ήταν σε οριακό σημείο λόγω του Αλβανικού Αλυτρωτισμού, της καταπίεσης της Ελληνικής μειονότητας της Β. Ηπείρου, την Αλβανική απαίτηση αποζημιώσεων για τους Τσάμηδες κτλ
Τα θέματα αυτά καλείται να χειριστεί η Κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου που κέρδισε τις Εθνικές Εκλογές του Αυγούστου του 1928 με το εντυπωσιακό και πρωτόγνωρο ποσοστό 61% επί του συνόλου των ψήφων και 223 από 250 έδρες (89,2% των συνολικών εδρών).
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΤΗΝ ΤΕΤΡΑΕΤΙΑ ΠΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕ (σύμφωνα με την μελέτη)
Σαν πρώτο σχόλιο πρέπει να αναφερθεί ότι ο Βενιζέλος χειρίστηκε την Ελληνική Εξωτερική πολιτική με τον τρόπο και τα αποτελέσματα που θα περιγράψουμε, μέσα σε 3 χρόνια. Επίσης να τονιστεί ότι Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας την εποχή αυτή είναι ο ικανότατος Ανδρέας Μιχαλακόπουλος, ο οποίος όμως δεν δραστηριοποιήθηκε σχεδόν καθόλου στις υποθέσεις του Υπουργείου του. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος χειρίστηκε αποκλειστικά την Ελληνική Εξωτερική πολιτική, με συνεχή ταξίδια και προσωπικές επαφές στο Εξωτερικό (σελ 35)
-Σχετικά με την Ιταλία, ο Βενιζέλος ήρθε σε συνεννόηση και υπέγραψε Ελληνο-Ιταλικό σύμφωνο Φιλίας και συνεργασίας με τον Μουσσολίνι, ώστε να κερδίσει την Ιταλική υποστήριξη στην διένεξη με την Γιουγκοσλαβία, αλλά και για άλλα εκκρεμή διεθνή οικονομικά θέματα Ελληνικού ενδιαφέροντος. Σαν αντίδωρο, ο Ελευθέριος Βενιζέλος δήλωσε (τόσο στον Μουσσολίνι, όσο και στο Ελληνικό Κοινοβούλιο) οτι την Ελλάδα δεν την αφορά καθόλου η τύχη των ιταλοκρατούμενων Δωδεκανήσων. Να σημειωθεί εδώ ότι η ιταλική Φασιστική αυταρχική πολιτική εξιταλισμού των Δωδεκανησίων περιγράφεται με τα μελανότερα από τον συγγραφέα του βιβλίου και ήταν σε πλήρη γνώση του ίδιου του Βενιζέλου. Η διδασκαλία των Ιταλικών ήταν υποχρεωτική, δίνονταν κίνητρα για εγκατάσταση Ιταλών στα Δωδεκάνησα, αποθαρρύνονταν οι νέοι Δωδεκανήσιοι να σπουδάζουν στην Ελλάδα (λεπτομέρειες σελ. 173).
-Σχετικά με την Αγγλία και το Κυπριακό, ο Βενιζέλος τήρησε την ίδια ακριβώς στάση. Τόνισε τόσο στους Άγγλους επισήμους όσο και στο Ελληνικό κοινοβούλιο ότι η Ελλάδα δεν εμπλέκεται στο Κυπριακό συστήνοντας μάλιστα στους Ελληνοκύπριους "να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο μέσα στο υφιστάμενο καθεστώς" (σελ. 167). Όταν οι Άγγλοι πίεσαν και ταπείνωσαν τους Ελληνοκύπριους με σκληρά εκπαιδευτικά νομικά και οικονομικά μέτρα που έλαβαν, οι Ελληνοκύπριοι ξεσηκώθηκαν σε όλη την Νήσο ζητώντας την άμεση ΕΝΩΣΗ με την Ελλάδα και επιτέθηκαν στο Κυβερνείο του Άγγλου Αποικιοκράτη Διοικητή της νήσου Storrs. Εκτεταμένα επεισόδια οδήγησαν τους Άγγλους να ανοίξουν πυρ στους άοπλους διαμαρτυρόμενους με αποτέλεσμα 6 νεκρούς και 30 τραυματίες.Ο Ελευθέριος Βενιζέλος εξέφρασε την λύπη του και την αποδοκιμασία του για τα επεισόδια τόσο στον Άγγλο πρέσβη όσο και στο Ελληνικό κοινοβούλιο. Διέλυσε μια επιτροπή που σχηματιζόταν στην Αθήνα υπέρ της Κύπρου, απαγόρευσε τα μνημόσυνα των δολοφονημένων Κυπρίων, απέτρεψε την μεταφορά χιλίων εθελοντών στην Κύπρο. Επίσης ανακάλεσε τον Έλληνα πρόξενο στην Κύπρο Αλέξη Κύρου, επειδή ο τελευταίος ανέπτυσσε εθνική δράση υπέρ της ΕΝΩΣΗΣ. Όταν μια Ελληνική αντιπροσωπεία Βασιλοφρόνων Αντιβενιζελικών Δημάρχων έστειλε επιστολές για το Κυπριακό σε 2 Άγγλους πρίγκιπες που επισκέφθηκαν την Κέρκυρα, ο Βενιζέλος επενέβη στις Ταχυδρομικές Υπηρεσίες για να μην παραδοθούν οι επιστολές!!! (όλα αυτά στις σελίδες 170 - 172). Κατά τον συγγραφέα της μελέτης Κώστα Καραμανλή οι επιστολές αυτές και όλες αυτές οι εκδηλώσεις ήταν "συναισθηματικές υπερβολές". (σελ. 172)
-Σχετικά με την διμερείς σχέσεις με την Τουρκία, ο Βενιζέλος ακολούθησε μια επίθεση φιλίας που οδήγησε στην εξομάλυνση των σχέσεων των δύο Χωρών με την υπογραφή διμερούς Συμφώνου Φιλίας. Για να πετύχει την ομαλοποίηση των σχέσεων ο Βενιζέλος όχι μόνο δέχτηκε τον αμοιβαίο συμψηφισμό των αποζημιώσεων των Ελλήνων προσφύγων με αυτές των Τούρκων προσφύγων αλλά δέχτηκε να πληρώσει η Ελλάδα και ένα σημαντικό ποσό στους Τούρκους σε καιρούς δεινής οικονομικής κρίσης για την Ελλάδα με υπερδανεισμούς και αρνητικό ισοζύγιο πληρωμών. Θυμίζουμε ότι η Συνθήκη της Λωζάννης που είχε υπογράψει ο ίδιος ο Βενιζέλος και οι Τούρκοι (ο Ισμέτ Ινονού) προέβλεπε ότι οι περιουσίες των Ελλήνων ανταλλάξιμων ήταν δεκαπλάσιες των αντίστοιχων Τουρκικών. 
Η πικρή αυτή αλήθεια κρύβεται στο βιβλίο υπό την πονηρή έκφραση "...η Ελληνική Κυβέρνηση είχε υιοθετήσει μια προωθημένη κατευναστική πολιτική απέναντι στην Τουρκία. Ήταν έτοιμη να δεχτεί όχι μόνο τον αμοιβαίο συμψηφισμό αλλά και να καταβάλλει και ένα ποσόν ως αποζημιώσεων, αν και ήταν πολύ συζητήσιμο το κατά πόσον οι Τουρκικές απαιτήσεις ήταν υψηλότερες από τις Ελληνικές αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι οι Έλληνες πρόσφυγες ήταν μια πολύ ανθηρή οικονομικώς κοινότητα στην Μικρά Ασία...." (σελ. 78). Ο οικονομικός αυτός συμβιβασμός (το "ξεπούλημα" έκφραση του συγγραφέα σελ. 79) εξόργισε φυσικά τον Ελληνικό Τύπο και τους πρόσφυγες, μέχρι παραφοράς (σελ. 79).
Παρενέργειες της Ελληνο-Τουρκικής Φιλίας (Φιλία που με ενθουσιασμό ενστερνίστηκε η Κεμαλική ηγεσία), ήταν το Βενιζελικό όραμα για Ελληνο-Τουρκική ομοσπονδία, η Βενιζελική αποδοχή της Κεμαλικής θεωρίας περί κοινής καταγωγής των δύο λαών (Ελλήνων - Τούρκων), και η Βενιζελική πρόταση για να δοθεί στον Κεμάλ το Νόμπελ Ειρήνης (σελ. 95-96 στο βιβλίο). Κατά τον συγγραφέα η πολιτική αυτή, δείχνει το"....πολιτικό θάρρος του Βενιζέλου. Οι πρόσφυγες ήταν μεταξύ των πιο αφοσιωμένων οπαδών του....Γνώριζε ότι ο οικονομικός συμβιβασμός που είχε κάνει με την Άγκυρα θα τους εξαγρίωνε...." (σελ. 97).-Σε σχέση με τις διαφορές με την Βουλγαρία και την Αλβανία (πιο σωστά σε σχέση με τις διεκδικήσεις των χωρών αυτών εις βάρος μας) η Ιταλία, η Αγγλία και εν μέρει η Τουρκία μας στήριξαν διπλωματικά (αφού είχαμε κερδίσει την Φιλία τους με τον τρόπο που περιγράψαμε) χωρίς κανένα απολύτως τελικό αποτέλεσμα παρά τις κατευναστικές Ελληνικές προτάσεις, ειδικά απέναντι στην Βουλγαρία (προτείναμε να δώσουμε 3 έως 5.000.000 $ αντί των 10.000.000$ που ζητούσαν οι Βούλγαροι και κάποιες μικρές παραχωρήσεις στην Σλαβόφωνη μειονότητα που οι Βούλγαροι υποστήριζαν την ύπαρξη της για αλυτρωτικούς σκοπούς (βλέπε σελ. 122). Στην ίδια συμβιβαστική γραμμή ο Βενιζέλος έδινε διορία!!! τριών ετών για να διαλυθεί από την Βουλγαρία η αυτονομιστική Ε.Μ.Ε.Ο.
-Πλήρη διπλωματική νίκη καταφέραμε στην διαφορά μας με την Γιουγκοσλαβία, όπου η τελευταία εξαναγκάστηκε (από Αγγλία, Ιταλία και Γαλλία) σε αναδίπλωση από την ασύμφορη για την Ελλάδα, οικονομική συμφωνία του 1926 που προέβλεπε ελεύθερη από δασμούς χρήση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης.
Επιτυχία επίσης σημείωσε ο Βενιζέλος και στην Διάσκεψη για την καταβολή των αποζημιώσεων του Α' Παγκοσμίου πολέμου όπου, χάρις την Ιταλική και Αγγλική στήριξη, εξασφάλισε το σύνολο του ποσού που αντιστοιχούσε στην Ελλάδα ενώ ήταν σχεδιασμένο αυτό να μειωθεί στο μισό. Να σημειωθεί πάντως ότι η Ελλάδα δεν έλαβε ούτε δραχμή από το επιδικασθέν ποσό, λόγω της Διεθνούς Οικονομικής και Χρηματιστηριακής Κρίσης του 1931 που επέβαλλε παύση των πληρωμών των πολεμικών αποζημιώσεων (σελ. 254-255).ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΩΝ ΧΕΙΡΙΣΜΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Η άποψη του κ. Καραμανλή για την Βενιζελική Εξωτερική πολιτική των ετών 1928-1932 (όπως ο ίδιος την περιέγραψε) μπορεί να χαρακτηριστεί (ειδικά για τα Ακαδημαϊκά πλαίσια της εργασίας του) ως εξυμνητική.
Παραθέτουμε τα λόγια του:"...όχι μόνο ακολούθησε (ο Βενιζέλος) την ορθή πολιτική ως προς την Δωδεκάνησο, αλλά και εξαγόρασε με πολύ μικρό τίμημα την Ιταλική υποστήριξη....." σελ. 325.
"...Πέρα από τα άλλα οφέλη που απέφερε η συμφιλίωση στα δύο κράτη (Ελλάδα - Τουρκία)..."σελ. 328
"...Ο Βενιζέλος ήταν μεγαλοφυής, πολυμήχανος, επίμονος και ευφάνταστος..." (σελ. 332)
" Κατά την διάρκεια της τελευταίας Πρωθυπουργίας του, ο Βενιζέλος προσπάθησε στην σφαίρα της Εξωτερικής πολιτικής να μεταβάλλει την Ελλάδα σε ασφαλές, ανεπτυγμένο και σεβαστό κράτος. Θέτοντας σε ενέργεια τις εξαιρετικές του ικανότητες, κατόρθωσε να φτάσει κοντά στον στόχο του..." (σελ. 333)
" ....Υπό αυτή την έννοια τα παραπάνω ψεγάδια (του Βενιζέλου) συνεπάγονταν αντιστοίχως αποφασιστικότητα, οξύνοια, φιλοδοξία και μαχητικό πνεύμα",
"Ο Βενιζέλος ήταν από αυτούς του εξαιρετικούς ανθρώπους",
και το κορυφαίο ερώτημα "Ήταν ο Βενιζέλος πολύ μεγάλος για μια μικρή χώρα κι έναν περιορισμένο λαό;" (σελ. 50)
ΕΝΑΣ ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ
Στον αντίλογο μου δεν θα χρησιμοποιήσω ούτε ένα στοιχείο (από τα αρκετά διαθέσιμα) που δεν προέρχεται από τον ίδιο τον κ. Καραμανλή (δεν χρειάζεται άλλωστε).
Καταρχάς θα παραθέσω τον χαρακτηρισμό του ίδιου του κ. Καραμανλή για την Εξωτερική πολιτική Βενιζέλου σε κάποιο ανύποπτο σημείο του βιβλίου όπου εξετάζεται η εσωτερική Βενιζελική πολιτική.
"...δέχτηκε (ο Βενιζέλος) ακριβοπληρωμένους συμβιβασμούς προκειμένου να βελτιώσει τις σχέσεις της Ελλάδος με τους γείτονες της..." (σελ. 226)
Αυτό που εγώ καταλαβαίνω για την πολιτική που ασκήθηκε, είναι οτι ήταν μια πολιτική (επίπονων και οδυνηρών) παραχωρήσεων σε όλα τα μέτωπα, ώστε η Χώρα να εξασφαλίσει οικονομική και διπλωματική στήριξη των Ισχυρών της εποχής (Ιταλία, Αγγλία), αλλά και του κυριότερου ισχυρού άμεσου γείτονα της (Τουρκία) ώστε σε κλίμα ειρήνης να προχωρήσει στην εσωτερική της ανασυγκρότηση. Αυτή την πολιτική μπορείς να την χαρακτηρίσεις "πραγματιστική", "προσγειωμένη" ακόμη στο τέλος και "τολμηρή". "Μεγαλοφυή" πάντως δεν την χαρακτηρίζεις αν είσαι έντιμος και νηφάλιος παρατηρητής απαλλαγμένος από προκαταλήψεις και εξαρτήσεις.
Τα "επιτεύγματα" της ήταν πενιχρά και πάντως όχι χειροπιαστά για τον Ελληνικό λαό. Εκτός της αποτυχίας σε πολλούς στόχους που ο ίδιος ο Βενιζέλος είχε θέσει (ομαλοποίηση σχέσεων με Βουλγαρία και Αλβανία), η αξία των υπολοίπων "επιτευγμάτων" είναι οφθαλμοφανώς υπερτιμημένη από τον συγγραφέα. Τα σύμφωνα Φιλίας που υπογράφηκαν εξαγοράστηκαν με την εγκατάλειψη της Κύπρου και των Δωδεκανήσων στην διάκριση και στην καταπίεση των Φασιστών και των Αποικιοκρατών και με το χάρισμα των περιουσιών των Μικρασιατών προσφύγων (που η μεγάλη αξία τους είχε υπολογισθεί στην Λωζάννη και είχε αναγνωριστεί και από τους Τούρκους), τα τρία μοναδικά διαπραγματευτικά όπλα που κατείχε η ρημαγμένη Ελλάδα και άξιζαν κάτι. Αυτά, ο Ελευθέριος Βενιζέλος εξάντλησε και απεμπόλησε σε μόλις 2 χρόνια (επιπόλαια η απλά βιαστικά;).
Απεμπολώντας αυτά, και χωρίς να υπολογίσουμε την απώλεια εθνικού γοήτρου και την πτώση της εθνικής αυτοπεποίθησης, ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν πέτυχε καν τον βασικότερο στόχο του, που είχε ο ίδιος θέσει: την οικονομική Διεθνή αρωγή και τα δάνεια που τόσο είχαμε ανάγκη κατά την γνώμη του. Μέσα σε δύο χρόνια ο Βενιζέλος αύξησε κατακόρυφα τον εξωτερικό δανεισμό ώστε να στηρίξει το φιλόδοξο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων που είχε ο ίδιος καταρτίσει. Η Ελλάδα πτώχευσε τελικά το 1932 λόγω της Διεθνούς Οικονομικής Κρίσης, αφού, χάρις σε προσωπική απόφαση του Βενιζέλου αντίθετη με τις συμβουλές όλων των σοβαρών οικονομολόγων της εποχής (Βαρβαρέσος, Ζολώτας) όπως περιγράφει ο συγγραφέας (σελ 281-286), εξανέμισε όλα τα αποθέματα της σε χρυσό υπό την απατηλή ελπίδα ότι η προσωρινή φερεγγυότητα της Χώρας θα εξασφάλιζε νέα δάνεια, και αφού κανείς από τους νέους φίλους της που είχε αποκτήσει με τον τρόπο που περιγράψαμε, δεν την βοήθησε την κρίσιμη στιγμή (εν μέσω Διεθνούς Κρίσεως αυτό ήταν αδύνατο άλλωστε) (ενδελεχής ανάλυση για το θέμα αυτό, στο ένατο κεφάλαιο του βιβλίου).
Ομολογουμένως οι Διεθνείς οικονομικές και πολιτικές συνθήκες της εποχής ήταν όσο μελανές και δύσκολες περιγράφει ο κ. Καραμανλής. Και πότε δεν ήταν (ειδικά για την Ελλάδα); Το πραγματικό επίτευγμα του πολιτικού άνδρα δεν είναι η καλή αλλά αποτυχημένη προσπάθεια, αλλά η μερική έστω, επιτυχία. Αν η φυσική αρνητική, έστω ορμητική, ροή των γεγονότων για μια Χώρα δεν ανατρέπεται από τους ηγήτορες της τότε ποιά η χρησιμότητα των τελευταίων? Οι πολιτικοί, όπως όλα στην ζωή άλλωστε, κρίνονται βάση αποτελέσματος και όχι βάση προθέσεων η ευχών. Καλές προθέσεις μπορούμε να αναγνωρίσουμε στο Ελευθέριο Βενιζέλο του 1930, όπως και άοκνη και εργώδη προσωπική προσπάθεια. Αλλά τα αποτελέσματα της πολιτικής του όπως είδαμε ήταν κατά κανόνα αποτυχημένα, επιδερμικά και χωρίς ιστορικό βάθος.
Η Ιταλία κατέλαβε οριστικά την Αλβανία λίγα χρόνια μετά και μας επιτέθηκε 8 χρόνια μετά. Οι Τούρκοι στο τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου πρότειναν να καταλάβουν προσωρινά τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου "για να διώξουν τους Γερμανούς", διεκδίκησαν την Κύπρο και κατέστρεψαν την Ελληνική μειονότητα στην Πόλη 20 χρόνια μετά. Τα Βενιζελικά οράματα για Ελληνο- Τουρκική προσέγγιση (που από πολλά υπονοούμενα φαίνεται να ενστερνίζεται και ο συγγραφέας) άντεξαν ακριβώς μία δεκαετία.
Δεν υποστηρίζει κανείς πως η αδύναμη και μικρή Ελλάδα θα μπορούσε να αντιταχθεί στις Μεγάλες Δυνάμεις διπλωματικά και στρατιωτικά. Είναι φανερό όμως ότι και η πλήρης εγκατάλειψη μεγάλων τμημάτων του Ελληνισμού, η άλλων κυριαρχικών μας δικαιωμάτων αναγνωρισμένα από Διεθνείς Συνθήκες, έναντι συμφώνων Φιλίας και αναπτυξιακών δανείων δεν είναι η πολιτική που αρμόζει σε Κυρίαρχο ανεξάρτητο Κράτος.
Η υποτιθέμενη πολιτική γενναιότητα του Βενιζέλου να αντιπαρατίθεται με την Ελληνική κοινή Γνώμη σε όλες τις ευαισθησίες της και να αναλαμβάνει το πολιτικό κόστος χάριν ευρύτερων Εθνικών συμφερόντων, μπορεί να προκαλεί τον θαυμασμό του συγγραφέα, αλλά η υπερβολική χρήση της και η συνεχής αδιαφορία για το δημόσιο αίσθημα καταντάει την Πολιτική Εξουσία μια αυθαίρετη αυταρχική διαχείριση, αυτονομημένη κοινωνικά, που αποφασίζει ερήμην του συνόλου των πολιτών που δήθεν εκπροσωπεί.
Οφείλει να αποτελεί προτεραιότητα κάθε κοινοβουλευτικής Δημοκρατικής Κυβέρνησης να εξασφαλίζει κοινωνική συναίνεση και υποστήριξη στις αποφάσεις της. Επίσης ο πολιτικός πραγματισμός ως δόγμα, που ακολουθήθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο την περίοδο αυτή και φαίνεται να ενστερνίζεται ο συγγραφέας, ίσως να επιβάλλει συμβιβασμούς και θυσίες, αλλά αυτές σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να είναι μονομερείς και ετεροβαρείς γιατί τότε το "πραγματιστικό" δόγμα μεταβάλλεται σε ηττοπαθές και «λεόντειο» διπλωματικό "ξεπούλημα".
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
(Στο βιβλίο αναλύονται και θέματα για την εσωτερική πολιτική (κυρίως οικονομικά και ενόπλων δυνάμεων) που ακολούθησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος την περίοδο 1928-1932. Σε αυτά δεν θα αναφερθούμε γιατί θεωρούμε την εξεταζόμενη μελέτη πλημμελή, προφανώς γιατί το κύριο θέμα της είναι οι Εξωτερικές Σχέσεις. Ίσως αναφερθούμε στα θέματα αυτά στο μέλλον από την ιστοσελίδα μας, καθώς παρουσιάζουν εκτεταμένο ιστοριογραφικό ενδιαφέρον για εμάς. Στην νέα μας αναφορά στην εσωτερική Βενιζελική πολιτική τα χρόνια 1928-1932 και αφού κομίσουμε μια σειρά από στοιχεία θα μπορεσουμε αρκετά πειστικά πιστευω, να απαντήσουμε και στο ρητορικό ερώτημα του Κ. Καραμανλή "Ήταν ο Βενιζέλος πολύ μεγάλος για μια μικρή χώρα κι έναν περιορισμένο λαό;" (σελ. 50) ).
Ι. Β. Δ.
Πηγή:Θέματα Ελληνικής Ιστορίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου