Γιορτές με τους Έλληνες της Πόλης

Επίκεντρο των εορτασμών ήταν και φέτος τα τρία ελληνικά σχολεία που λειτουργούν στην Κωνσταντινούπολη

«Οι Ρωμιοί είμαστε λίγοι, αλλά ατελείωτοι...»

Ζωντανά προσπαθούν να κρατήσουν τα χριστουγεννιάτικα έθιμα οι 2.000 ομογενείς που απέμειναν στην Πόλη

«Μουτλού γιλάρ, καλά Χριστούγεννα, ευτυχισμένο το νέο έτος». Οι Ρωμιοί της Πόλης ανταλλάσσουν ευχές και στα ελληνικά και στα τουρκικά. «Συνεχίζουμε τα έθιμά μας, είμαστε λίγοι αλλά ατέλειωτοι», μου λέει με σιγουριά η κ. Εύα Κανάρη, διευθύντρια του Νηπιαγωγείου του Ζαππείου.

Οι Ρωμιοί της Πόλης είναι και δεν είναι 2.000.

Το 1923, όταν υπεγράφη η Συνθήκη της Λωζάννης, έφταναν τις 110.000.

Ο πληθυσμός άρχισε να μειώνεται αισθητά μετά τις απελάσεις του 1964.

Η χαριστική βολή δόθηκε το 1974, μετά την εισβολή στην Κύπρο.

«Κάποτε γιορτάζαμε τα Χριστούγεννα 50.000 άνθρωποι. Τώρα τα γιορτάζουμε 2.000, αυτή είναι η διαφορά», μου λέει ο κ. Δημήτρης Φραγκόπουλος.

Επί 35 ολόκληρα χρόνια (1958-1993) διετέλεσε διευθυντής του Ζωγραφείου, ο Δάσκαλος της Πόλης που όλοι του σφίγγουν με σεβασμό το χέρι. Με χαμόγελο με υποδέχεται στο σπίτι του μαζί με την κ. Βέτα, τη σύζυγό του. Κλείνουν φέτος 50 χρόνια γάμου. Η κ. Βέτα στόλισε ένα μικρό χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Όσο χρειάζεται για να «μυρίσει» Χριστούγεννα το σπίτι! Τώρα πια το χριστουγεννιάτικο τραπέζι το ετοιμάζουν οι κόρες τους. Αρνί με πατάτες «φουρνιστό», «κούρκα» που θα πει γαλοπούλα, ντολμάδες, ταραμοσαλάτα, λακέρδα και για επιδόρπιο άσπρο γλυκό, δηλαδή υποβρύχιο και μπακλαβά. Τα μελομακάρονα είναι ξένα για τους Ρωμιούς.

Οι 52 μαθητές του Ζωγραφείου αντάλλαξαν δώρα πριν επισκεφτούν το Γηροκομείο του Μπαλουκλί για να ψάλουν τα κάλαντα

Ο κ. Φραγκόπουλος θυμάται και το γεμιστό σκουμπρί που έφτιαχνε τα Χριστούγεννα η μητριά του. Έβγαζε το κόκαλο και το γέμιζε! Τώρα κανείς δεν το κάνει πια... Την Καλή Βραδιά, δηλαδή την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, το τραπέζι είναι επίσης πλούσιο. Κατά κανόνα κρασί και στη συνέχεια σαμπάνια για την υποδοχή του νέου έτους. Ξηροί καρποί, σταφίδες, σύκα, φουντούκια. Η πίτα με το χρυσό φλουρί κόβεται παραδοσιακά από τον αρχηγό του σπιτιού. Τα πρώτα κομμάτια είναι για την Παναγία, για το σπίτι και για τον αφέντη. Το τραπέζι είναι και πάλι σε κλειστό οικογενειακό κύκλο.

«Ο Ρωμιός δεν βάζει ξένο στο σπίτι. Τον πάει έξω για φαγητό αλλά όχι στο σπίτι του», μου λέει ο κ. Φραγκόπουλος εξηγώντας μου τις φοβίες που κουβαλούν ακόμη οι Ρωμιοί στις ψυχές τους.

Κι ύστερα θυμάται τότε που οι Ρωμιοί είχαν τα μαγαζιά τους στο Πέραν. Στο τραπέζι επάνω είχαν το ψωμί και το τυρί και από κάτω έκρυβαν το κρέας για να μην το βλέπει ο ξένος που έμπαινε στο μαγαζί! Να μη γνωρίζει την οικονομική τους κατάσταση, την ευμάρειά τους!

Ο Δάσκαλος της Πόλης ωστόσο αναπολεί εκείνα τα χρόνια. Τα Χριστούγεννα μετά την εκκλησία γέμιζαν οι δρόμοι του Πέραν με Ρωμιούς. «Δεν υπήρχε κακοντυμένος άνθρωπος. Θαρρείς και βγήκαν όλοι από φιγουρίνια του Παρισιού. Παντού έβλεπες ελληνικά. Αν δεν είχε κανείς γυαλισμένα τα παπούτσια του δεν έβγαινε έξω. Και οι Τούρκοι το ίδιο. Τότε δεν είχαμε κούρους. Οι “κούροι” είναι οι κακοντυμένοι επαρχιώτες που γέμισαν την Πόλη από τη δεκαετία του ΄80 και μετά. Πού να έβλεπες Χριστούγεννα τότε! Ύστερα πήραμε την κάτω βόλτα»...

Πηγή:Τα Νέα