ΚΥΠΡΟΣ: Τι Πάει Στραβά στις Συνομιλίες;

Με αρθρογραφία για τριάμισι χρόνια για την παρούσα φάση των διαπραγματεύσεων («Πορεία χωρίς ανακοπή», «Ασυγχώρητα διαπραγματευτικά λάθη», «Ασήκωτες ευθύνες», «Μόνο ζημιές συσσωρεύονται» κ.ά.), τεκμηριώναμε ότι ο σχεδιασμός στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης όχι απλά θα αποτύχει –μακάρι να ήταν έτσι-, αλλά θα αποφέρει ζημιές. Ο σχεδιασμός προέβλεπε να ξεκινήσουν οι συνομιλίες με στόχο να καταλήξουν σε αποδεκτή λύση στην βάση των διακηρυγμένων αρχών, διαφορετικά, σε περίπτωση αδιεξόδου θα αναδεικνύονταν έτσι η αδιαλλαξία και οι ευθύνες της Τουρκίας, με ανάλογες πιέσεις της διεθνούς κοινότητας. Ούτε λύση στη βάση αρχών προκύπτει, ούτε η Τουρκία στριμώχτηκε. Και η αποτυχία δεν οδηγεί στο σημείο εκκίνησης –αν γλυτώσουμε τελικά– αλλά επιδιώκεται να μας φορτώσουν βαρίδια που δόθηκαν ως «δώρα» εκ μέρους του Προέδρου. Τα γράφουμε αυτά για μην θεωρηθεί ότι κάνουμε σήμερα αναλύσεις εκ των υστέρων.

Ομολογουμένως, είναι τεράστιες οι δυσκολίες για οποιονδήποτε Ε/κ συνομιλητή που στοχεύει σε αποδεκτή λύση, αφού υπάρχουν καθοριστικοί παράμετροι που δεν ελέγχει η πλευρά μας. Ο διαπραγματευτής όμως οφείλει να διαμορφώσει στρατηγική για την αποδεκτή λύση, αφού διασφαλίσει ότι στην περίπτωση αποτυχίας, δυνατόν να προσκομίσουμε κάποια κέρδη και απαραιτήτως δεν θα βρεθούμε σε χειρότερη θέση από το σημείο εκκίνησης. Ο σχεδιασμός στο Πρόγραμμα ήταν εξαρχής παιδαριώδης στη γραμμή της πολιτικής του καλού παιδιού. Στη συνέχεια, μετά την πλήρη αποκάλυψη (και με δική μου δράση) του βρώμικου δίδυμου Ντάουνερ-Πάσκο, η εμμονή στην ίδια γραμμή έγινε πλέον πολιτική του … μαννού παιδιού, όπως χαριτολογώντας το περιγράφαμε.

Κάθε διαπραγματευτής θέτει διάφορους στόχους που διαβαθμίζονται αναλόγως. Στην περίπτωση, απώτερος στόχος είναι η επίτευξη λύσης με βάση τις διακηρυγμένες προδιαγραφές, με πιθανό ενδεχόμενο η διαδικασία να μην καταλήξει σε συμφωνία. Είναι η πλευρά μας -που πονεί- που διασφαλίζει απαραίτητα ότι σε περίπτωση αποτυχίας, δεν χειροτερεύει η αρχική θέση της. Αλλιώς, η πλήρης καταστροφή είναι θέμα χρόνου επειδή ο αντίπαλος εύκολα αρνείται τις δικές μας ελάχιστες προδιαγραφές, όπως συνέβαινε για δεκαετίες και με κάθε αποτυχία, «φορτωνόμασταν» πρόσθετα βαρίδια. Ειδικά μετά την οδυνηρή εμπειρία του Σχ. Ανάν, η έναρξη συνομιλιών υπήρξε ανεύθυνη αφού το στοιχειώδες εχέγγυο της 8^ης Ιουλίου παραγκωνίστηκε. Το λάθος έγινε ασυγχώρητο με μια διαπραγματευτική τακτική που λειτούργησε υποθέτοντας ότι η Τουρκία θα δεχτεί συμβιβασμό στα δικά μας ελάχιστα μέτρα, φοβούμενη το κόστος της αποτυχίας! Σήμερα, ούτε η «Χαραυγή» δεν μιλά για γώνιασμα της Τουρκίας.

Αδυνατούμε να διώξουμε τα κατοχικά στρατεύματα και τους έποικους, μπορούμε όμως να το απαιτούμε εντός διαπραγματεύσεων και παράλληλα εκτός ενδυναμώνουμε παντοιοτρόπως το Κυπριακό κράτος π.χ. αμυντικές συνεργασίες, ενταξιακές της Τουρκίας, Ε.Ε., φυσικό αέριο και κάθε δυνατότητα προώθησης του Κυπριακού κράτους. Στην πραγματικότητα, η Τουρκία επιθυμεί «λύση» να μας υποτάξει στο άρμα της και ως τότε εξυπηρετείται με το φάγωμα χρόνου. Μια διαπραγμάτευση για λύση ΔΔΟ βάσει αρχών που διαμορφώνουν αποδεκτό περιεχόμενο, δυνατόν να επιτευχθεί εφόσον η Τουρκία το θελήσει! Η εμμονή σε αυτό το μονόδρομο εύκολα καταλήγει στην καταστροφή. Η ηγεσία όφειλε να σχεδιάζει την παράλληλη ενδυνάμωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ιδίως μετά τις δυνατότητες από το 2003 και έκτοτε. Για παράδειγμα, οι Τ/κ ως νόμιμοι πολίτες στην Κυπριακή επικράτεια (ελεύθερα και κατεχόμενα) έχουν ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις που επιβάλλει η νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό δεν συμβαίνει στην πράξη αλλά αναγνωρίζουμε «Επιτροπή» αποζημιώσεων (!), ταυτότητες ψευδοκράτους, άδειες οδήγησης, αποδεχόμαστε έποικους κ.ά. Έχουμε ανάγκη από τέτοιο Σχέδιο Β΄ για ενδυνάμωση της ΚΔ που να λειτουργεί ως αντιστάθμισμα στην άρνηση της Τουρκίας για συμβιβασμό. Αυτό άλλωστε προστάζει η σωστική επιλογή για απόρριψη του Σχ. Ανάν με ένταξη στην Ε.Ε. που μας προσέδωσε την ευκαιρία αιώνων με το φυσικό αέριο. Όλα θα εξανεμιστούν στην βάση της ίδιας αποτυχημένης γραμμής.

Κώστας Μαυρίδης mavrides@ucy.ac.cy