Οι επιπτώσεις της τοποστρατηγικής στη Θράκη

Ν. Λυγερός

Η τοποστρατηγική δεν λειτουργεί μόνο στο Αιγαίο αλλά και στον Καύκασο και στο θέμα του Κουρδικού με την έννοια του τριπλού σημείου επαφής.

Κατά συνέπεια, είναι αναμενόμενο να έχει συνέπειες και στη Θράκη, όχι μόνο στη Δυτική, αλλά και στην Ανατολική. Το βασικό στοιχείο της εφαρμογής της είναι η Συνθήκη Βερολίνου (1. 2.) του 1878 κι η Συνθήκη της Λωζάννης του 1923.

Για να γίνουν όμως κατανοητές οι επιπτώσεις της στη Θράκη, δεν αρκεί να σκεφτόμαστε ελλαδικά. Πρέπει να κάνουμε μία ευρωπαϊκή υπέρβαση, για να αγγίξουμε και το πρόβλημα της βαλκανοποίησης.

Το ιστορικό πλαίσιο, όπου έρχονται σε σύγκρουση η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, η Ρωσική Αυτοκρατορία κι η Οθωμανική Αυτοκρατορία είναι πολύτιμο, ειδικά αν αντικαταστήσουμε την πρώτη με την Ευρωπαϊκή Ένωση, όχι βέβαια ως Αυτοκρατορία με την κλασική έννοια, αλλά ως τοποστρατηγική οντότητα με τη δυναμική της. Μπορεί η σύγκρουση να μην είναι ορατή σε όλους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει στο αόρατο της νοητικής στρατηγικής.

Στην πραγματικότητα, καθώς η Θράκη αποτελεί ιστορικό στόχο, υπάρχουν και πιέσεις και τριβές. Επιπλέον, λόγω της προβληματικής ανταλλαγής πληθυσμού, η οποία καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα, βρισκόμαστε τελικά σε ένα εσωτερικό πρόβλημα, το οποίο μπορεί να μοντελοποιηθεί και μέσω της θεωρίας γραφημάτων.

Μια ανάλογη προσπάθεια έχει γίνει ήδη στον τομέα της επιδημιολογίας όσον αφορά στην ιστορική μαύρη πανούκλα. Σε αυτήν την περίπτωση, η μοντελοποίηση ασκείται πάνω στους ασθενείς κι η ασθένεια θεωρείται ως επιφαινόμενη. Σε αυτό το νέο πεδίο μπορεί να μελετηθεί κι η εξάπλωση του προβλήματος.

Οι περιοχές μπορεί να ερμηνευτούν ως κυψέλες νέων διαγραμμάτων Voronoi, τα οποία εφαρμόζονται πάνω σε πληθυσμό κι όχι περιοχή, τουλάχιστον αρχικά. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να ερμηνεύσουμε αποτελεσματικά και την εμμονή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, για να διατηρήσει μια συνεκτικότητα με τη Νότιο Βουλγαρία, θυσιάζοντας τη Βόρεια, για να έχει άμεση πρόσβαση στα Βαλκάνια.

Τα προβλήματα που παράγονται στη Θράκη δεν είναι μόνο ανάλογα με αυτά που προέκυψαν στην Ίμβρο, στη Τένεδο και στην Κύπρο. Η αλλοίωση του πληθυσμού δεν είναι η μοναδική τεχνική που εφαρμόζεται, διότι η Θράκη έχει ένα μέγεθος και μια τοποθεσία, όπου δεν επαρκεί. Στην πραγματικότητα, οι εσωτερικές τριβές ακολουθούν και τη θεωρία περί πολέμου του Clausewitz.

Η μελέτη της περιοχής με μια τοποστρατηγική προσέγγιση, θυμίζει την Αρμενία και τα προβλήματά της όσον αφορά στον πληθυσμό. Επιπλέον, η παρουσία κι ο όγκος της πρώτης στρατιάς εκ μέρους της Τουρκίας αποτελεί μια φυσιολογική ενίσχυση της πίεσης. Η αλλαγή φάσης δεν είναι τόσο αδύνατη όσο νομίζουν ή μάλλον για να το πούμε καλύτερα, όσο θέλουν να το πιστεύουν μερικοί.

Η Ανατολική Θράκη χάθηκε από λανθασμένες εκτιμήσεις, λόγω της επικέντρωσης του προβλήματος πάνω στη Σμύρνη. Δεν είναι ανάγκη να περιμένουμε ανάλογα λάθη για τη Δυτική Θράκη. Εργαλεία έχουμε, θεωρίες έχουμε απλώς πρέπει να έχουμε και τη βούληση.