Το 1946 οι Αμερικανοί ανέπτυξαν στη Μεσόγειο τον 6ο Αμερικανικό Στόλο. Από τότε μέχρι σήμερα η συμβατική δύναμη πυρός και μόνο του Αμερικανικού Στόλου, χωρίς δηλαδή αναφορά στις θερμοπυρηνικές του δυνατότητες, καθιστά τις ΗΠΑ ως την κυρίαρχη δύναμη και στις δύο πλευρές της Μεσογείου. Από τον Forest Sherman, US Vice Chief of Νaval Οperations (US Νavy), μαθαίνουμε και το λόγο για την ανάπτυξη του Αμερικανικού Στόλου στη Μεσόγειο. Όπως μας πληροφορεί τον Μάρτιο του 1947, στους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Ουάσιγκτον η Μεσόγειος πρέπει να θεωρείται ως ένας «αυτοκινητόδρομος» (“a highway”) για την προβολή στρατιωτικής ισχύος «βαθιά στην καρδιά της Ευρασίας και της Αφρικής».
Τον ίδιο μήνα ο Αμερικανός Πρόεδρος Τρούμαν με αφορμή αλλά όχι αιτία τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα, διακήρυττε το πρωτόλειο Δόγμα Τρούμαν για την ανάσχεση του σοβιετικού κομμουνισμού ενώ τον Ιούνιο του ίδιου έτους ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρσαλ εξάγγελλε το σχέδιο Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο Ευρώπης.
Με το Δόγμα Τρούμαν και το Σχέδιο Μάρσαλ ο διαχωρισμός της Ευρώπης σε ζώνες επιρροής και ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν πλέον γεγονός. Με τα γεγονότα του 1947 επιβεβαιώθηκαν επίσημα πλέον η συμφωνία της Γιάλτας του 1945 για τη δημιουργία ζωνών επιρροής στην Ευρώπη καθώς επίσης και ο προπομπός της Γιάλτας που ήταν η συμφωνία Τσόρτσιλ – Στάλιν στη Μόσχα γνωστή και ως «συμφωνία Ποσοστών» για τη δημιουργία ζωνών επιρροής στα Βαλκάνια. Με τη συμφωνία αυτή ο Στάλιν αναγνώριζε ότι γεωπολιτικά η Ελλάδα «ανήκε» κατά 90% στη Δύση με τη σοβιετική επιρροή να περιορίζεται στα 10%. Ο Στάλιν τήρησε ευλαβικά τη συμφωνία αυτή αναγνωρίζοντας και διαβεβαιώνοντας επανειλημμένα Ουάσιγκτον και Λονδίνο ως προς τη σημασία της Ελλάδος για την «ασφάλεια της Δύσης.
Ο γεωπολιτικός χώρος της Ελλάδας – ο ηπειρωτικός, το σύμπλεγμα των νησιών και η Κρήτη, διεμβολίζουν τη Μεσόγειο, τον «αυτοκινητόδρομο» των Αμερικανών. Και η γεωπολιτική αυτή επιταγή μαζί με τη «συμφωνία» Δύσης – Στάλιν σφράγισαν την πορεία του ελληνικού εμφυλίου πολέμου. Το 1948 η Μεσόγειος αποκτά μία επιπλέον στρατηγική σημασία. Δημιουργείται το κράτος του Ισραήλ.
Για το Ισραήλ από τότε μέχρι σήμερα η Μεσόγειος αποτελεί τον «ομφάλιό του λώρο» προς τη Δύση και την ασφάλειά τους. Είναι ο «αυτοκινητόδρομος» του Ισραήλ προς τη Δύση. Και έτσι αντιλαμβανόταν τη Μεσόγειο ο εθνοπατέρας του Ισραήλ Μπεν Γκουριόν. Από το 1948 μέχρι σήμερα η ελεύθερη πρόσβαση του Ισραήλ προς τη Δύση μέσω της Μεσογείου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του στρατηγικού δόγματος του Ισραήλ. Γι’ αυτό και μία από τις πρώτες κινήσεις του Μπεν Γκουριόν ήταν να αναζητήσει τότε στρατηγικές συμμαχίες πρώτα με Ελλάδα και μετά με Τουρκία. Η Τουρκία ανταποκρίθηκε, η Ελλάδα όχι.
Τη σημασία της Μεσογείου ως «αυτοκινητόδρομου» του Ισραήλ προς τη Δύση επιβεβαίωσε πανηγυρικά ο Ισραηλινός Εdward Luttwak, τέως ανώτατο στέλεχος των μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ (Μοσσάντ) όταν ευθαρσώς δήλωσε τον Μάρτιο του 1986 στην Ουάσιγκτον ότι ο «έλεγχος της Ανατολικής Μεσογείου από μη φιλικές προς το Ισραήλ δυνάμεις είναι ασυμβίβαστος με την επιβίωση του Ισραήλ» (“Τhe controlοfthe Εastern Μediterranean byforcesnotfriendlyto Ιsraelis incompatible with the survivalofΙsrael”). Ήδη με τη διακήρυξη του Δόγματος Κάρτερ του 1981 (ΡresidentialDirective / ΝSC 63) και του Δόγματος Μπους δέκα χρόνια αργότερα (ΝationalSecurityDirective 54) ο Περσικός Κόλπος ορίζεται, λόγω πετρελαίων, ως ζωτικής σημασίας για τις ΗΠΑ οι οποίες θα χρησιμοποιήσουν βία εναντίον κάθε δύναμης, εσωτερικής ή εξωτερικής, που θα αποπειραθεί να ηγεμονεύσει του χώρου.
Επανερχόμεθα στο 1947 και τη σημασία της Μεσογείου ως αυτοκινητοδρόμου για την προβολή αμερικανικής ισχύος βαθιά στην καρδιά της Ευρασίας. Επανερχόμεθα δηλαδή και στη στρατηγική σημασία του γεωπολιτικού χώρου της Ελλάδας τον οποίο από το 1960 συμπληρώνει και η Κύπρος, για τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου.
Για Ουάσιγκτον και Ιερουσαλήμ η στρατηγική συμμαχία με την κεμαλική Τουρκία διασφάλιζε τα στρατηγικά τους συμφέροντα. Αυτό επέτρεπε στην Άγκυρα να λειτουργεί ως «νταής» κατά Ελλάδας και Κύπρου και έκανε δυνατή και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο καθώς επίσης και την συνεχή τουρκική κατοχή. Ο περιβόητος Richard Ρerle δήλωσε ενώπιον του Κογκρέσου στις αρχές του 1980 ως Υφυπουργός Άμυνας του Προέδρου Ρέιγκαν, ότι η τουρκική στρατιωτική κατοχή στην Κύπρο διασφάλιζε τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ. Ο Ρerle υπήρξε θιασώτης του άξονα Τουρκίας – Ισραήλ και αξιωματούχος που υλοποίησε το Δόγμα Wohlstetter για την Τουρκία (19 δις δολάρια σε 13 χρόνια) μέσω του οποίου η τελευταία απέκτησε μια πολεμική μηχανή πίσω μόνο από τον 6ο Στόλο και το Ισραήλ.
ΤΡΙΓΩΝΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
Το 1986 μεσουρανούσε στην Ουάσιγκτον η τριγωνική συμμαχία ΗΠΑ-Ισραήλ-Τουρκίας που αναπτύχθηκε και πήρε στρατηγικές διαστάσεις επί προεδρίας Ρέιγκαν με την υπογραφή σειράς Μνημονίων ΜΟUs (Μemorandum of Understanding) μεταξύ των τριών χωρών και με την εφαρμογή του Δόγματος Wohlstetter για την Τουρκία που καθιστούσε την τελευταία (μαζί με το Ισραήλ) τοποτηρητές των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή μέχρι τον Περσικό Κόλπο.
Το συμφέρον δημιουργεί γέφυρες
ΣΗΜΕΡΑ,δυο γεωπολιτικές εξελίξεις τείνουν να ανατρέψουν τα γεωπολιτικά δεδομένα στη Μεσόγειο. Το πρώτο είναι οι νέοοθωμανικές φιλοδοξίες μιας ισλαμικής Τουρκίας που επιδιώκει πλέον να ηγεμονεύσει της Ανατολικής Μεσογείου απειλώντας τόσο τα ζωτικά συμφέροντα του Ισραήλ αλλά και τους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Ουάσιγκτον.
Η άλλη εξέλιξη αφορά στην πολύ ρεαλιστική πλέον κατάσταση της «απεξάρτησης» τόσο του Ισραήλ όσο και της Ευρώπης, μέσω Κύπρου και Ελλάδας, από τον Τουρκο-Ισλαμικό εναγκαλισμό σε ενεργειακά και άλλα ζητήματα.
Το Ισραήλ είναι αποφασισμένο να διατηρήσει τον αυτοκινητόδρομο της Μεσογείου «ανοικτό» και εκτός ελέγχου της ισλαμικής Τουρκίας. Οι σε εξέλιξη γεωπολιτικές δυναμικές και οι συναφείς γεωπολιτικές επιλογές δεν επιτρέπουν άλλη εναλλακτική. Εκ των πραγμάτων και λόγω συμφέροντος, αλλά συνειδητοποιώντας και κάποιες άλλες αρνητικές γι’ αυτό πραγματικότητες, το Ισραήλ στρέφεται προς Αθήνα και Λευκωσία.
Ο Θουκυδίδης μάς διδάσκει ότι στο αμοραλιστικό πεδίο των διακρατικών σχέσεων, είναι το συμφέρον που δημιουργεί γέφυρες και σχέσεις αμοιβαιότητας. Όλα τα υπόλοιπα έπονται.
Mάριος Ευρυβιάδης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Παν/μιο
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου