Οι άλλοι νεκροί

Λίγο πριν την εισβολή των τούρκων το 1974 στην Κύπρο μας, και συγκεκριμένα στις 15 Ιουλίου, είχε προηγηθεί το εγχείρημα της ανατροπής του Μακαρίου, το γνωστό ως πραξικόπημα κατά του Μακαρίου. Τα πολιτικά ήθη στο νησί ήταν οξυμένα.

Η αδιάλλακτη στάση του Μακαρίου, η σθεναρή άρνησή του, όχι μόνο στο να ενωθεί η Κύπρος με την Ελλάδα, αλλά και η θέση του ακόμα και για αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού από το νησί και όλων των αξιωματικών της Εθνικής Φρουράς, είχαν δημιουργήσει ένα κλίμα έντασης και πολιτικής αδιαλλαξίας. Οι παρακρατικοί του Μακαρίου, το επονομαζόμενο «Εφεδρικό», έχοντας την ανοχή του επίσημου κράτους και της Αστυνομίας, προέβαιναν καθημερινά σε πράξεις αντεκδίκησης και τρομοκρατίας, οι οποίες έφταναν πολλές φορές σε ακραία επίπεδα. Οι εμπρησμοί, οι δολοφονικές επιθέσεις και γενικά οι πράξεις πολιτικής βίας εναντίον των Ενωτικών, ήταν καθημερινό φαινόμενο στην Μεγαλόνησο.

Από την άλλη πλευρά οι εθνικιστικές δυνάμεις, οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ, μην μπορώντας να δεχθούν την όλη κατάσταση, δημιουργούν την ΕΟΚΑ Β, ουσιαστικά σαν ένα ανάχωμα απέναντι στους μακαριακούς. Η ΕΟΚΑ Β΄από την πλευρά της αντιστέκεται, βίαια κάποιες φορές στην τρομοκρατία του «Εφεδρικού». Φυσικό είναι σε μία τέτοια περίοδο, με εντάσεις και πάθη, οι πράξεις βίας και ρεβανσισμού δυστυχώς να λαμβάνουν χώρα και από τις δύο πλευρές. Φτάνουμε λοιπόν στην 15η Ιουλίου του 1974, όπου και λαμβάνει χώρα το περίφημο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου. Κάποιοι έχουν ισχυρισθεί ότι η συγκεκριμένη ενέργεια δεν έπρεπε να γίνει, ή ότι ήταν σκόπιμο να γίνει άλλη χρονική περίοδο.
Επίσης, υπάρχουν και εκείνοι που ισχυρίζονται πως αν ζούσε ο Γρίβας δεν θα χρειαζόταν να φτάναμε στο σημείο εκείνο και ότι όλα τα δεινά θα είχαν αποφευχθεί.

Ο ιστορικός του μέλλοντος με νηφαλιότητα και περισυλλογή θα καταγράψει όλα αυτά. Εκτός από την επιχείρηση κατά του προεδρικού μεγάρου, έλαβαν χώρα και άλλες επιχειρήσεις, όπως για παράδειγμα η κατάληψη του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου. Το κύριο βάρος σε όλα αυτά τα εγχειρήματα το σήκωσαν οι άνδρες των Δυνάμεων Καταδρομών. Κάποια ερωτήματα γεννιούνται μοιραία, ειδικά όσον αφορά το προεδρικό μέγαρο. Είναι απορίας άξιο πως οι καταδρομείς, άφησαν τον Μακάριο να διαφύγει από το προεδρικό μέγαρο, ενώ θα μπορούσαν κάλλιστα ακόμα και να τον συλλάβουν. Κάποιες αναφορές ξένων μυστικών υπηρεσιών μνημονεύουν το ότι ο Μακάριος δεν ήταν εντός του μεγάρου την ώρα της επιθέσεως εναντίον του.

Υπήρξε κάποια σκοπιμότητα; Κάποια μυστική συμφωνία; Ήταν και αυτό ένα στημένο παιχνίδι; Τα γεγονότα τα έχει καταγράψει η Ιστορία και τα ερωτήματα θα απαντηθούν στο μέλλον.

Η ουσία όμως είναι ότι στις επιχειρήσεις αυτές του πραξικοπήματος, σε όλες τις αναμετρήσεις, υπήρξαν απώλειες. Υπήρξαν νεκροί και τραυματίες. Και από τις δύο πλευρές.

Και ενώ κάθε χρόνο, στην Κύπρο μας τελούνται μνημόσυνα και τελετές για τους νεκρούς της μακαριακής πτέρυγας, δεν μνημονεύονται καθόλου οι νεκροί καταδρομείς.

Για αυτούς δεν υπάρχουν επιμνημόσυνες τελετές, ούτε ενός λεπτού σιγή.

Δεν υπάρχουν τα ονόματα τους σε κανένα μνημείο.

Κι όμως, ήταν απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, που την περίοδο εκείνη έτυχε να υπηρετούν και έκαναν αυτό που τους διέταξαν να κάνουν. Τίποτα περισσότερο ή λιγότερο.

Κάποια στιγμή, ας πάψει αυτός ο διαχωρισμός.

Και όσοι μιλούν για πολιτικά πάθη που πρέπει να ξεχασθούν, για ομόνοια και εθνική συμφιλίωση στο νησί, ας το δείξουν έμπρακτα. Και ας τιμήσουν όπως τιμούν -και σωστά το πράττουν- τους νεκρούς της άλλη πλευράς. Τους αξιωματικούς και τους καταδρομείς που έπεσαν άδικα στις 15 Ιουλίου του 1974, από αδερφικά χέρια. Θα είναι πράξη σεβασμού προς εκείνους και αυτούς που άφησαν πίσω. Κυρίως όμως θα είναι πράξη σεβασμού προς την Ιστορία και προς τον Ελληνισμό.

Τάσος Δημητρακόπουλος