Αρση ασύλου και για πλημμελήματα

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΜΑΝΘΟΣ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΣΟΦΙΑ ΠΑΚΑΛΙΔΟΥ

Ο πρύτανης του ΑΠΘ δεν αναγνωρίζει ιδεολογικά κίνητρα πίσω από τη βία αλλά ζήτημα έλλειψης παιδείας, ενώ εκτιμά ότι το φαινόμενο μπορεί να εξαλειφθεί με την ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών. Ειδικότερα για το άσυλο, υπογραμμίζει ότι το νομικό πλαίσιο έχει πολλά αδύνατα σημεία σε ό,τι αφορά την επέμβαση της Αστυνομίας και καλεί φοιτητές, συλλογικά όργανα, μέλη ΔΕΠ, κοινωνικούς φορείς, κόμματα και νεολαίες να αποφασίσουν για έναν κοινό τρόπο επέμβασης της Αστυνομίας στο χώρο του πανεπιστημίου, όχι μόνο για κακουργηματικές αλλά και για πλημμεληματικές πράξεις, όπως οι βανδαλισμοί.

Βρίσκεστε τρία χρόνια στη διοίκηση του ΑΠΘ. Τι σας απογοήτευσε;

Υπάρχει το ευκταίο και το εφικτό. Δεν έγιναν όλα όσα θα ευχόμουν να είχαν γίνει, αλλά είμαι ευχαριστημένος, διότι, δεδομένων των συνθηκών, κατορθώσαμε πλήρως το εφικτό, το οποίο είναι η προώθηση πολλών θεμάτων. Οταν ξεκινήσαμε, η λέξη «αξιολόγηση» ήταν «ποινικό αδίκημα». Σήμερα το 70% των τμημάτων έχουν τελειώσει την αξιολόγηση και για τα υπόλοιπα βρίσκεται σε εξέλιξη. Αυτό, για μένα, είναι τεράστια επιτυχία.

Το ΑΠΘ βρίσκεται στο επίκεντρο μιας επικαιρότητας που δεν έχει να κάνει με την ακαδημαϊκή του πορεία...

Τα τελευταία χρόνια κατορθώσαμε να κάνουμε φανερό το τεράστιο έργο που επιτελείται στο Αριστοτέλειο από πλευράς εκπαίδευσης, έρευνας και ώσμωσής μας με την κοινωνία. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, τα μόνα που ακούγαμε για το δικό μας πανεπιστήμιο αλλά και τα υπόλοιπα ήταν τα αρνητικά. Αν μία ομάδα 15 ατόμων έκανε βίαιες ενέργειες ή καταλήψεις, γινόταν πρωτοσέλιδο. Αντίθετα, δε γινόταν πρωτοσέλιδη η ερευνητική δραστηριότητα των φοιτητών μας.

Ο χώρος του πανεπιστημίου, όμως, θεωρείται εστία βίας μέσα στην πόλη.

Η βία στην πόλη είναι αυτή που φέρνει και τη βία στο πανεπιστήμιο. Εχω κάνει στατιστική ανάλυση των εγκλημάτων που γίνονται στην πόλη και αυτών που γίνονται στο πανεπιστήμιο. Είμαστε περίπου στο 5% με 10% της εγκληματικότητας της πόλης. Η κοινωνία βρίθει εγκληματικότητας και το πανεπιστήμιο έχει ένα μέρος της.

Η πραγματικότητα, όμως, αφορά πολλές συζητήσεις γύρω από το θέμα περιφρούρησης και διατήρησης του ασύλου...

Το άσυλο είναι μία ιστορική πραγματικότητα και στοιχείο συλλογικής αυτογνωσίας. Ασυλο σημαίνει ελευθερία στη διακίνηση ιδεών και στην άποψη του καθενός. Από αυτό το σημείο μέχρι εκεί που φτάσαμε υπάρχει μεγάλη στρέβλωση, που αφορά το γεγονός ότι δεν είναι πλέον άσυλο ιδεών, αλλά ασυλία για κακουργήματα. Επομένως, θα πρέπει να εξαλείψουμε τα κακουργήματα και να κρατήσουμε το άσυλο.

Με ποιον τρόπο;

Με κάθε τρόπο και όπως περιγράφεται νομικά. Ολα τα άλλα που ακούμε περί ασύλου δεν το αφορούν στην ουσία. Οταν μία ομάδα κουκουλοφόρων μπαίνει στο πανεπιστήμιο και τα σπάζει είναι άσυλο; Υπάρχει, επίσης, μία διαστρέβλωση. Ολοι συνδέουν το άσυλο με την Αστυνομία. Οτι, δηλαδή, άσυλο σημαίνει ότι δεν πρέπει να μπει η Αστυνομία. Λάθος. Το άσυλο δεν παραβιάζεται από την Αστυνομία παρά μόνον όταν υπάρχει παρεμπόδιση στη διακίνηση των ιδεών. Υπάρχει και μία άλλη πτυχή που δεν είναι γνωστή. Οταν συντελούνται αυτόφωρα κακουργήματα ή κακουργήματα κατά της ζωής, η παρουσία της δημόσιας δύναμης είναι αυτόματη, σύμφωνα με το νόμο. Δε χρειάζεται πρόσκληση από κανέναν.

Υπήρξαν περιπτώσεις που θα μπορούσε να επέμβει η Αστυνομία και δεν το έκανε;

Αυτό δεν μπορώ να το κρίνω. Το ερώτημα τίθεται με βάση τα χρονικά περιθώρια που υπάρχουν. Το νομικό πλαίσιο που προβλέπει το άσυλο έχει πολλά αδύνατα σημεία. Πέρσι, στις καταστροφές της Νομικής, στις τρεις τα ξημερώματα, άγνωστοι κατέστρεφαν το κτίριο. Η πράξη αυτή είναι πλημμέλημα, άρα απαιτείται η άρση του ασύλου για να μπει η Αστυνομία. Επρεπε να συγκαλέσω εκείνη την ώρα πρυτανικό συμβούλιο, να πάρουμε απόφαση άρσης του ασύλου, πρωτόκολλο, να ενημερώσω τον εισαγγελέα και την Αστυνομία και μαζί να έρθουν να συλλάβουν τους δράστες. Μέχρι να γίνουν όλα αυτά, οι δράστες είχαν εξαφανιστεί. Θα πρέπει οι φοιτητές, τα συλλογικά όργανα, οι καθηγητές - μέλη ΔΕΠ, οι κοινωνικοί φορείς, τα κόμματα και οι νεολαίες να βρούμε έναν κοινό τρόπο, ώστε να προβλέπουμε αυτές τις καταστάσεις. Αν υπάρξει μία απόφαση Συγκλήτου που να αναφέρει ότι θα καλείται αυτόματα η Αστυνομία στην περίπτωση που συντελείται ακόμη και πλημμέλημα, θα λυνόταν η δυσλειτουργία του νόμου.

Σε ποιο οικονομικό μέγεθος μεταφράζονται οι βανδαλισμοί στο ΑΠΘ;

Το κόστος, από τις καταστροφές του Δεκεμβρίου του 2008, είναι γύρω στις 800.000 ευρώ. Στο ποσό συμπεριλαμβάνονται αυτά που καταστράφηκαν και αντικαταστάθηκαν από νέες υποδομές.

Προχωρήσατε στην εγκατάσταση συναγερμού στους χώρους του ΑΠΘ. Θα ακολουθήσουν και άλλα μέτρα;

Οποιο μέτρο μπορεί να προλάβει ή να δημιουργήσει συνθήκες αποτροπής ή και πρόληψης και σύλληψης των κακοποιών θα το αξιοποιήσουμε.

Ενα τέτοιο μέτρο θα μπορούσε να είναι η χρήση καμερών;

Αν ανακοινώσουμε τα μέτρα, αυτά χάνουν την έννοιά τους. Ο σκοπός είναι να υπάρχουν για να μας προφυλάξουν.

Για τις κάμερες, όμως, υπάρχουν πολλές αντιδράσεις...

Δε θα σχολιάσω. Ο,τι θα κάνουμε θα είναι μέσα στα προβλεπόμενα από το νόμο, τη δεοντολογία και την ηθική.

Ποιοι παράγοντες, κατά την άποψή σας, οδηγούν στη χρήση βίας τους νέους, οι οποίοι βρίσκουν «καταφύγιο» στο χώρο του πανεπιστημίου;

Η βία ήταν συμφυής με τον άνθρωπο και έχει την ίδια ρίζα με το βίο. Το θέμα δεν είναι ποιοτικό αλλά ποσοτικό. Στο σύνολο των φοιτητών μας, που είναι 100.000, αυτοί που έχουν βίαιη συμπεριφορά είναι δεκάδες. Η παιδεία είναι το μεγάλο έλλειμμα και πιστεύω ότι μπορεί να ακυρώσει τη βία σε μεγάλο βαθμό. Οταν μειωθεί ο συνολικός αριθμός, αυτοί που θα μείνουν και θα έχουν έμφυτο το ένστικτο της βίας θα είναι δύσκολο να το εκφράσουν. Σε μία δημοκρατία δεν υπάρχει βία. Οταν η κοινωνία, η οικογένεια και πολλά κόμματα επιβραβεύουν έναν ανήλικο -που δεν έχει ευθύνη για τις πράξεις του- γιατί κατέλαβε και έκλεισε το σχολείο, αυτό είναι μία παραδοχή ότι η κοινωνία ανέχεται τα πάντα και ότι η αυθαιρεσία είναι στοιχείο της δημοκρατίας. Ελευθερία σε μία δημοκρατία συνεπάγεται και ευθύνη. Δεν μπορεί να καταπατά την ελευθερία του άλλου. Αυτό είναι θέμα της Πολιτείας. Να εντοπίσει και να ελαττώσει την ποσότητα της βίας.

Αναγνωρίζετε κοινωνικά, ιδεολογικά αίτια, μέσα σ' αυτήν τη μορφή βίας;

Δε θεωρώ ότι η βία είναι ένα μέσο άσκησης πολιτικής. Υπάρχουν πολλοί τρόποι διαμαρτυρίας και παρεμβάσεων και η κοινωνία των πολιτών που πρέπει να κινητοποιείται. Η απάντηση στη βία δεν είναι η αύξηση του κράτους, αλλά η αύξηση της κοινωνίας των πολιτών. Μόνο η διεύρυνση της κοινωνίας των πολιτών μπορεί να καταστείλει το κράτος. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει αντιπαλότητα Αστυνομίας και πολιτών. Η Αστυνομία είναι οι δικοί μας άνθρωποι. Δεν πρέπει να τους βλέπουμε ως εκείνους που πάνε να καταλύσουν τη δημοκρατία.

Υπάρχουν, όμως, σύνδρομα σχετικά με το ρόλο της Αστυνομίας, για να μη μιλήσουμε για τις «ζαρντινιέρες»...

Αυτά τα περιστατικά δεν αφορούν θεσμούς αλλά πρόσωπα. Δεν μπορούμε όμως να καταδικάζουμε ένα θεσμό από τις πράξεις ενός ανθρώπου. Αποτελεί γενίκευση της ενοχής. Πρέπει να βρούμε το μέτρο.

πηγή