Το νέο Ισλαμικό τόξο και οι προκλήσεις για την Ελλάδα

Φαίνεται πως η Αραβική Άνοιξη θα οδηγήσει σταδιακά στην κατάληψη της εξουσίας στις περισσότερες αραβικές χώρες από τους ισλαμιστές. Ήδη σε δύο χώρες, το Μαρόκο και την Τυνησία, τα ισλαμικά κόμματα κέρδισαν τις εκλογές και σχημάτισαν τις πρώτες ισλαμικές κυβερνήσεις. Στην Αίγυπτο, επίσης, οι ισλαμιστές κέρδισαν τις εκλογές της πρώτης φάσης και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επικρατήσουν και στις επόμενες φάσεις των εκλογών.


Πιθανή πτώση του καθεστώτος στη Συρία θα οδηγήσει επίσης στην άνοδο των του σουνιτικού Ισλάμ στην εξουσία. Στη Λιβύη, μετά την πτώση του Καντάφι, ουσιαστικά έχουν επικρατήσει οι ισλαμιστές. Η Υεμένη είναι επίσης πολύ πιθανό ότι θα οδηγηθεί προς ένα ισλαμικό καθεστώς. Τα διάφορα εμιράτα του Κόλπου συνταράσσονται επίσης από το ισλαμικό κίνημα.
Το ισλαμικό όμως αυτό τόξο που σχηματίζεται σταδιακά στον ευρύτερο χώρο του αραβικού κόσμου δεν φαίνεται να ανησυχεί ιδιαίτερα τους Δυτικούς. Και ο λόγος είναι γιατί τα ισλαμικά κόμματα που ανέλαβαν ή θα αναλάβουν την εξουσία έχουν μια σοβαρή διασύνδεση με τη Σαουδική Αραβία.

Πρόκειται επομένως για ένα Ισλάμ ελεγχόμενο μάλλον από τους Σαουδάραβες και αυτός είναι ο λόγος που οι όποιες ανησυχίες των Δυτικών γι’ αυτή την προέλαση του Ισλάμ είναι περιορισμένες. Αντίθετα όμως, οι διανοούμενοι των χωρών αυτών, τα κοσμικά στοιχεία, και προπάντων οι γυναίκες, εκεί όπου είχαν πετύχει κατοχύρωση βασικών δικαιωμάτων τους όπως στην Τυνησία, ανησυχούν για την εξέλιξη αυτή.

Γιατί μπορεί με την εξάρτηση που θα έχουν μάλλον τα νέα αυτά ισλαμικά καθεστώτα από τη Σαουδική Αραβία να μη θελήσουν να θίξουν τα δυτικά συμφέροντα. Δεν υπάρχει όμως αμφιβολία πως κι αν ακόμη καθιερωθεί μια μορφή δημοκρατίας στις χώρες αυτές, θα επιβληθούν ταυτόχρονα και περιορισμοί σε πολλά ανθρώπινα δικαιώματα και προπάντων σε αυτά των γυναικών στη βάση του ισλαμικού νόμου της σαρία. Στο μέτρο μάλιστα που δεν θα θιγούν τα δυτικά συμφέροντα, οι Δυτικοί θα κάνουν τα στραβά μάτια στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες αυτές όπως το κάνουν ήδη με τη Σαουδική Αραβία, αλλά και με την Τουρκία.

Ανήσυχο επίσης για τις εξελίξεις αυτές είναι το Ισραήλ, που απομονώνεται συνεχώς με την άνοδο των ισλαμιστών στην εξουσία. Σε σημείο που θα προτιμούσε την παραμονή στην εξουσία των δικτατορικών καθεστώτων, κοσμικής όμως τάσης, όπως αυτό του Μουμπάρακ στην Αίγυπτο, με τα οποία οι σχέσεις ήταν πιο εύκολες. Ανήσυχοι για την απομόνωση αυτή του Ισραήλ φαίνονται και οι Αμερικανοί, και γι’ αυτό το λόγο μεσολαβούν για την αποκατάσταση των σχέσεών του με την Τουρκία. Αυτό φάνηκε και από την τελευταία επίσκεψη του αντιπροέδρου των ΗΠΑ,Τζο Μπάιντεν στην περιοχή.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες η Ελλάδα και η Κύπρος, που φαίνεται να αποκόμισαν κάποια οφέλη από τη διατάραξη των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ, αλλά και αυτών με την Αίγυπτο, θα πρέπει να ανησυχούν. Και κυρίως θα πρέπει να δώσουν κάποιο περιεχόμενο βάθους στις σχέσεις τους με το Ισραήλ προτού ήδη είναι αργά. Φυσικά προς το παρόν φαίνεται απομακρυσμένη η περίπτωση επανασυγκόλλησης των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων, αλλά τίποτε δεν είναι απίθανο στο μέλλον.
Προπάντων που στα επόμενα δυο-τρία χρόνια θα υπάρξουν και στην Τουρκία κάποιες πολιτικές αλλαγές με την αποχώρηση μάλλον του Ερντογάν από την καθεαυτό ενεργό πολιτική και πιθανή μετακίνησή του στην προεδρία της Τουρκίας και την ανάληψη της πρωθυπουργίας και των υψηλών κυβερνητικών θέσεων από ισλαμικά στοιχεία λιγότερο εχθρικά προς το Ισραήλ. Προς την κατεύνθυνση άλλωστε αυτή φαίνεται να προσανατολίζεται και το πανίσχυρο ισλαμικό κίνημα του Φετουλάχ Γκιουλέν.
Συμπερασματικά λοιπόν είμαστε σε μια περίοδο μάλλον μεταβατική για την περιοχή και με αβεβαιότητα για τις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν. Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν αυτή τη στιγμή μια ευκαιρία αναπροσαρμογής των σχέσεών τους με τα κράτη της περιοχής και ιδιαίτερα με το Ισραήλ. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να δεχτούν ένα ασφυκτικό εναγκαλισμό από το Ισραήλ και εγκατάλειψη των καλών σχέσεων με τις άλλες χώρες της περιοχής, καλόν είναι να θυμούνται, Αθήνα και Λευκωσία, πως οι εuκαιρίες τις περισσότερες φορές παρουσιάζονται μόνο μια φορά.
Υ.Γ. Η κίνηση ματ του Αναστασιάδη στο θέμα της οικονομίας και το μέτωπο ΔΗΣΥΑΚΕΛ που σχηματίστηκε είναι φυσικό να προκαλεί ανησυχίες για τις μελλοντικές εξελίξεις στο Κυπριακό, αφού τίποτε δεν αποκλείει το ίδιο μέτωπο να παραμείνει ενεργό για την επαναφορά ενός νεο-ανανικού σχεδίου λύσης. Ο χρόνος θα δείξει.
*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης. stephanos.constantinides@gmail.com
πηγή

.pentapostagma.gr