Ελληνικό Ποδόσφαιρο: Οι εποχές που δεν... υπήρξαν!

Toυ Καθηγητή ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ*

Τα είπε «έξω από τα δόντια» ο Δώνης αντιγράφοντας κατά κάποιον τρόπο τον μεγάλο ΜΟΥΡΙΝΙΟ που μόλις πριν λίγα 24ωρα είχε πει πικραμένος από την συμπεριφορά διαιτητών και την έκβαση του μεγάλου αγώνα: «εάν εξέφραζα τις σκέψεις μου για την ΟΥΕΦΑ, σήμερα κιόλας θα τέλειωνε η καριέρα μου στο ποδόσφαιρο!!!»

Ότι τα πράγματα είναι βαριά ΑΡΡΩΣΤΑ και στον χώρο του ποδοσφαίρου δεν θέλει συζήτηση, θεωρείται ΔΕΔΟΜΕΝΟ και το κακό είναι ότι δεν πρόκειται για εθνικό φαινόμενο μόνο στην Ελλάδα αλλά σε παγκόσμια κλίμακα.

Να γυρίσουμε όμως στα δικά μας καθώς παλιοί δημοσιογράφοι και φίλοι μου λένε ότι υπήρξαν χρονιές στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου και εποχές που μένουν, υποτίθεται στις μνήμες των “παλιών” φιλάθλων και μετουσιώνονται σε αξιομνημόνευτα τεκμήρια μεγαλείου για τους νέους καθώς χθεσινοί και σημερινοί φίλαθλοι κριτικάρουν το σημερινό ποδόσφαιρο στον ελλαδικό χώρο...

Μιλάνε, μου μιλάνε πολλοί για το “χθες” και το βρίσκουν φοβερά πιο συναρπαστικό, αισθητά πιο καθαρό, αναμφίβολα λιγότερο εμπορικό από το σήμερα. Γίνονται αναφορές στον τάδε και τον δείνα, στον απαράμιλλο ψυχισμό “εκείνων” των παικτών, στο πάθος και την αγωνιστικότητα ανθρώπων που πραγματικά αγάπησαν την μπάλα, τα έδιναν όλα σε κάθε αγώνα, το θεωρούσαν ανυπέρβλητη τιμή να φορέσουν την φανέλα της Εθνικής, ιερό χρέος και καθήκον να τιμούν τη φανέλα του συλλόγου τους κάθε Κυριακή...

Αχ, μου λένε, εκείνες οι χρονιές - εκείνες οι εποχές!...

Η ψευδαίσθηση του “χθες” σ’ όλο το μεγαλείο της!..

Στην ψυχολογία λέμε πως για τον άνθρωπο, κάθε άνθρωπο άσχετα με την εκπαίδευση και την κοινωνική του θέση, η αναπόληση του “χθες” διακρίνεται από την αντισηπτική μας τάση να εξαφανίζουμε κάθε τι “βρώμικο” και και να “ωραιοποιούμε” το παρελθόν πείθοντας τους εαυτούς μας - έστω πρόσκαιρα- ότι ΧΘΕΣ όλα ήταν τόσο όμορφα, τόσο λεβέντικα, τόσο αξιόλογα.. Ενώ σήμερα...

Δεν αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα αποκλειστικά και μόνο των ρομαντικών ατόμων αυτή η “εκλεκτική αναπόληση” του παρελθόντος!

Πρόκειται και είναι μια πανανθρώπινη τάση που την εκδηλώνουν, έστω περιστασιακά και εφήμερα και τα πλέον “προσγειωμένα” άτομα, ακόμη και οι αναγνωρισμένοι “ρεαλιστές” αλλά αυτοί γρήγορα συνέρχονται, ενώ αντίθετα οι ρομαντικοί παραμένουν αθεράπευτα γοητευμένοι με το ωραιοποιημένο χθες!...

Ακούω αυτές τις αναφορές σε περασμένες όμορφες χρονιές και σπουδαίες εποχές και ομολογώ ότι συχνά κάνω αγώνα σαν κοινωνιολόγος-ψυχολόγος και φίλαθλος να καλμάρω ισορροπώντας την εσωτερική μου διαμάχη ανάμεσα στη ρομαντική αναπόληση και την ρεαλιστική αξιολόγηση, να καταπολεμήσω αυτή τη ψευδαίσθηση των ωραίων εποχών που ουσιαστικά ποτέ δεν... τις είχαμε!

Ισως το γεγονός ότι έλειψα στις δεκαετίες 1960-1980 από την πατρίδα μας να μου στέρησε την προσωπική εμπειρία για αυτό το "τόσο όμορφο... χθες". Ισως, πάλι τούτο το ίδιο γεγονός να μου επιτρέπει να μιλώ με την απαιτούμενη αντικειμενικότητα, να κρίνω χωρίς φόβο, άγνοια, προκατάληψη και πάθος το παρελθόν όπως κάνω για το .. παρόν!...

Εχουμε σήμερα στην Ελλάδα "επαγγελματικό" ποδόσφαιρο και αμέτρητοι είναι οι επικριτές του, όπως αμέτρητα είναι και τα υπέρ του θεσμού θετικά επιχειρήματα. Εχουμε Διοικητικά Συμβούλια που απαρτίζονται από "μετόχους" δηλ. από ιδιοκτήτες των Ποδοσφαιρικών Ανώνυμων Εταιρειών. Εχουμε παίκτες που επειδή εισέπραξαν και εισπράττουν μυθικά ποσά, είναι μεγαλομέτοχοι ή ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, ζουν σε σύγχρονα "παλάτια" οδηγούν πανάκριβα αυτοκίνητα και ντύνονται πολύ...σικ.

Εχουμε χρυσοπληρωμένους ξένους και ντόπιους προπονητές που εισπράττουν - κατά μέσο όρο – χοντρά νούμερα σε ευρώ ή δολλάρια, ενώ η νομοθεσία λέει πως ο μισθός τους σταματά σε μερικές χιλιάδες ευρώ τον μήνα!

Εχουμε όμορφα εθνικά στάδια με σύγχρονους χλοοτάπητες, έχουμε πλήρη κάλυψη των αγώνων με τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης. Εχουμε δεκάδες καθημερινών και εβδομαδιαίων εφημερίδων και περιοδικών που ασχολούνται με τα σπορ, γενικά, και το ποδόσφαιρο ειδικά. Εχουμε το ΠΡΟ-ΠΟ να κάνει απλούς φιλάθλους πλούσιους κάθε εβδομάδα, ενώ ταυτόχρονα "γεμίζει" τον κρατικό κορβανά με εκατομμύρια.

Εχουμε καλοκαιρινές προετοιμασίες στο "εξωτερικό" έχουμε τους ξένους παίκτες σε κάθε ομάδα έχουμε και εξειδικευμένους "μεσάζοντες" στις συχνές μεταγραφικές "αγοραπωλησίες" που ΘΗΣΑΥΡΙΖΟΥΝ!

Εχουμε εκείνο το "αθάνατο παρασκήνιο" που δρα σε σύγχρονες μεθόδους και τεχνικές. Εχουμε τον κλασσικό κυκλοθυμισμό της ντόπιας σφυρίχτρας. Εχουμε "σικέ" παιχνίδια και "ίντριγκες" ανάμεσα σε παίκτες και διοικήσεις, ανάμεσα σε παίκτες - διοικήσεις - σφυρίχτρες και, και, και...

Εχουμε και... χούλιγκανς!

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ, όμως έχουμε;

Αν θέλουμε νάμαστε ρεαλιστές πρέπει να παραδεχθούμε ότι... ΔΕΝ έχουμε, ή μάλλον έχουμε, αλλά με τα τόσα εκατομμύρια ευρώ που επενδύθηκαν σε παίκτες και ΠΑΕ, με τα τόσα που "λέμε" ή όντως ξοδεύουμε, δεν φτάσαμε εκεί που θάπρεπε.

Αν θέλουμε νάμαστε ρεαλιστές θα δούμε ότι πολλά από τα σημερινά είδωλα του "πράσινου παλκοσένικου" ουσιαστικά δεν βοηθήθηκαν ποτέ να γίνουν "επαγγελματίες" να ζουν, να δρουν, να παίζουν, να συμπεριφέρονται σαν "επαγγελματίες..." Τη μια μέρα είναι άσημα, φτωχά παιδιά και την άλλη τους κάνουμε διάσημους, χρυσοπληρωμένους παίκτες - χωρίς να παρεμβληθούν οι απαραίτητες διαδικασίες εκμάθησης του ρόλου, των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων του "επαγγελματία" ποδοσφαιριστή.

Στο μακρινό χθες είχαμε παράγοντες που "εθολοντικά" και υποτίθεται με προσωπικά τους έξοδα έπαιρναν στα χέρια τους, τους Συλλόγους γιατί αγαπούσαν την μπάλα, αγαπούσαν το ποδόσφαιρο...

Σήμερα έχουμε πάλι "παράγοντες" οι οποίοι --- το ακούμε συχνά αυτό --- με δικά τους χρήματα συντηρούν τις ομάδες, τους Συλλόγους, που δεν είναι πια Σωματεία αλλά "Ποδοσφαιρικές Ανώνυμες Εταιρείες"!

Θα μου πειτε καλά και οι εισπράξεις που γίνονται, τα έσοδα από τις διαφημίσεις, τα έσοδα τα εκατομμύρια από τις μεταγραφές, τα εκατομμύρια ευρώ σε εισιτήρια που από πραγματική "αγάπη" προσφέρει ακόμη ο "ανώνυμος" αγνός φίλαθλος τί γίνονται;

Το ελληνικό ποδόσφαιρο, όσο κι αν άλλαξαν πολλές πτυχές του και πολλά πρόσωπα, όσο κι αν γιγαντώθηκε με αστρονομικά ποσά "ο χορός των εκατομμυρίων" βασικά... δεν άλλαξε και πολύ από το τόσο "ωραιοποιημένο χθες.."

Αυτό - για νάμαστε αντικειμενικοί - το πιστοποιούν κάθε χρόνο οι "παρουσίες" που δίνουμε στα ευρωπαϊκά γήπεδα σαν τους... κομήτες, (με τη ιστορικά ΑΝΕΠΑΝΑΛΠΤΗ της ΕΘΝΙΚΗΣ και του Όττο Ρεχάγκελ στο EURO-2004) και το πιστοποιεί η αθρόα εισαγωγή "ξένων" ποδοσφαιριστών και προπονητών.

Λυπάμαι αν σας στενοχώρησα, αλλά αυτή η "ωραιοποίηση του χθες" είναι μια.. ψευδαίσθηση και ομολογώ σαν απλός φίλαθλος ότι αυτό το ανυπόφορο "σήμερα" αν δεν νοικοκυρευτούμε θα μας φαίνεται μετά από μερικά χρόνια με τη διαδικασία ΩΡΑΙΟΠΟΙΗΣΗΣ .. απαράμιλλα γοητευτικό!...

____________________________________________*(συγγραφέας του μπεστ-σέλλερ «Ενας Ψυχολόγος στο γήπεδο» Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1994)