Του Γεωργίου Πισσαλίδη
Μία από τις πιο πολιτικά μη ορθές ταινίες των τελευταίων χρόνων αναδεικνύεται το «Πλανήτης των Πιθήκων: η Εξέγερση» του Ρόμπερτ Ουάιτ. Πρόκειται για την έβδομη ταινία στο κινηματογραφικό «φραντσάιζινγκ», που ξεκίνησε με το θρυλικό «Πλανήτη των Πιθήκων» με τον Τσαρλς Ήστον. Μια ταινία που επέβαλε ουσιαστικά το Όσκαρ μακιγιάζ στο Χόλιγουντ. Ακολούθησε μια σειρά από ταινίες που δεν συγκρινόταν με το πρωτότυπο, αλλά περιείχαν θέματα σχετικά με το επαναστατικό κίνημα των μαύρων του '60. Κάτι που τις έκανε να φαντάζουν «ιν» και προχωρημένες στην εποχή τους.
Αν η πρωτότυπη ταινία διαδραματιζόταν στο μέλλον, το «Ο Πλανήτης των Πιθήκων: Η Εξέγερση» διαδραματίζεται στο Σαν Φραγκίσκο του σήμερα. Έτσι πρόκειται ουσιαστικά για πρίκουελ της αρχικής ταινίας. Και αν θέλει κανείς να δει πως οι πίθηκοι θα κυριαρχήσουν στον πλανήτη, θα πρέπει να δει την καινούργια ταινία. Δεν συνηθίζουμε να ασχολούμαστε με συνέχειες πετυχημένων ταινιών, αλλά μέσα στην χαλαρότητα του καλοκαιριού, ο Γουάιτ καταφέρνει να ασχοληθεί με θέματα, όπως η κυριαρχία της ιδιοφυίας, η κληρονομικότητα και άλλα αγαπημένα μας θέματα, που σε άλλες περιπτώσεις δεν θα τολμούσε να αγγίξει. Και αυτό μέσα από ένα «μπλοκμπάστερ» εκατομμυρίων.
Γενετική και εξέγερση
Η ταινία ξεκινάει με τον Ουίλ Ρόντμαν (Τζέιμς Φράνκο) , έναν επιστήμονα της βιολογίας και της Γενετικής που δουλεύει για μια εταιρεία νομίζει ότι έχει βρει το φάρμακο για το Αλτσχάιμερ μέσα από κάποια πειράματα στον εγκέφαλο των πιθήκων. Όμως η πιθηκίνα του πειράματος έχει ήδη γεννήσει κρυφά ένα νεογνό και γίνεται επιθετική για το προστατέψει. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο της και το τέλος των πειραμάτων. Όμως ο Ρόντμαν θα πάρει τον μικρό πίθηκο στο σπίτι και θα συνεχίζει κρυφά τα πειράματα για χρόνια με βοηθό την Καρολάιν Αράνχα (η Φρίντα Πίρο του Slumdog Millionaire) την κοπέλα που επέβλεπε τον πίθηκο. Εφαρμόζει μάλιστα τα φάρμακα στον πατέρα του (Τζων Λίθγκοου), που πάσχει από Αλτσχάιμερ. Όμως ο Καίσαρ (Άντι Σάρκις), ο νεαρός πίθηκος, έχει υπεραναπτυγμένη την ιδιοφυία και όταν μετά από ένα γεγονός καταλήξει στον ζωολογικό κήπο του Σαν Φραγκίσκο. Εκεί θα αρχίσει ένα παιχνίδι εξουσίας με τους άλλους πιθήκους, που θα καταλήξει σε εξέγερση.
Φυλετισμός και πολιτική ορθότητα
Εδώ να πούμε ότι συνήθως οι πίθηκοι στην σειρά συμβολίζουν τους μαύρους της Αμερικής. Μάλιστα στην αφίσα της ταινίας ο Καίσαρ τεντώνει για πολλούς την γροθιά της «μαύρης δύναμης». Από αυτήν την άποψη, οι μαύροι δείχνονται ως χαμηλού πνευματικού επιπέδου, κάτι που έχει αποδειχθεί και με πειράματα και βιβλία, όπως το Bell Curve. Αυτό βέβαια κάνει πολλούς να θεωρούν την ταινία «ρατσιστική».
Με αυτή την λογική, τα πειράματα που θέλουν να κάνουν τους μαύρους πιο έξυπνους μπορεί να συμβολίζουν τις θετικές διακρίσεις, την ισότητα και την πολιτική ορθότητα. Όμως έτσι οι λευκοί επιστήμονες βρίσκουν μπροστά τους μια εξέγερση. Δηλαδή θερίζουν ανέμους από τους σπόρους πολυπολιτισμικότητας και της επιβεβλημένης ισότητας που λατρεύεται ως θρησκεία στην Αμερική. Αυτό κάνει την ταινία να ηχεί προφητική βέβαια σε σχέση με τα γεγονότα του Τότεναμ. Όμως, υπάρχουν στοιχεία που μας κάνουν να αμφιβάλλουμε ότι πρόκειται για μαύρη εξέγερση. Πρώτον, ο κακός της υπόθεσης είναι ο μαύρος Στίβεν Τζάκομπς (Ομπάμα;), το αφεντικό της Gen Syn (προφέρεται Τζένεσις= Γένεσις), στην οποία δουλεύει ο Ρόντμαν. Άρα, δεν μπορεί οι μαύροι να είναι ταυτόχρονα εξουσία και σκλάβοι. Δεύτερον, ο Ρόντμαν ονομάζει την μητέρα του Καίσαρα «λαμπρά μάτια», το προσωνύμιο που έδινε ο αρχηγός των πιθήκων στον χαρακτήρα του Τσαρλς Ήστον στην ταινία του 1968.
Με άλλα λόγια, πιθανότερο είναι οι πίθηκοι να εκπροσωπούν τους λευκούς που καταπιέζονται σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία. Δεν είναι σύμπτωση ότι οι θετοί γονείς του Καίσαρα είναι πολυφυλετικό ζευγάρι. Όμως όταν στο τελευταίο μέρος, ο Ρόντμαν ζητά από τον Καίσαρα να επιστρέψει σπίτι, εκείνος κοιτάζοντας τους υπόλοιπους πιθήκους δηλώνει: «Ο Καίσαρας είναι στο σπίτι». Με άλλα λόγια, ο κάθε άνθρωπος, το κάθε γένος, διαλέγει να ζει με τους δικούς του. Το μήνυμα δηλαδή της ταινίας είναι φυλετικό.
Επίσης, η εξυπνάδα του Καίσαρα βασίζεται αφ' ένός στην κληρονομικότητα, αφ' ετέρου σε ένα ιδιότυπο είδος ευγονικής, στο οποίο προσπαθούν οι γιατροί να κάνουν πιο έξυπνους τους πιθήκους με την χρήση της τεχνολογίας και της γενετικής. Όμως, ως πιο έξυπνος, ο Καίσαρ είναι ο κυρίαρχος της φυλής του. Κάτι που επίσης θεωρείται φυλετικό/δαρβινικό. Επίσης σε αντίθεση με τους χιμπατζήδες (που για πολλούς μελετητές συμβολίζουν τους εβραίους) δεν μοιράζονται τα κόλπα τεχνολογίας, ο Καίσαρας παίρνει τα μπουκάλια με το φάρμακο και τα αδειάζει για να κάνει όλους τους υπόλοιπους έξυπνους, αλλά και επιθετικούς.
Κόντρα στην παρακμή
Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι δεν είναι σύμπτωση ότι η ταινία διαδραματίζεται στο Σαν Φραγκίσκο, που καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη μητρόπολη, συμβολίζει την παρακμιακή κουλτούρα της Αμερικής. Μία μητρόπολη της πολυπολιτισμικότητας, των «γκέι γάμων», των «γκέτο», του εισαγόμενου εργατικού δυναμικού. Σε αυτήν ο Ρόντμαν πιστεύει ότι μπορεί να κυριαρχήσει πάνω στην Φύση. Όπως λέει και η Καρολάιν, «προσπάθησες να ελέγχεις αυτό που δεν ελέγχεται». Έτσι όμως φέρνει την καταστροφή και το χάος.
Σε αυτό το χάος φαίνεται να κυριαρχούν οι καλύτερα προσαρμοσμένοι για μάχη. Κάτι που οι μαλθακοί, καλλιεργημένοι άνθρωποι, έχουν ξεχάσει. Οι πίθηκοι έχουν κερδίσει σχεδόν την μάχη, όταν η λογική κυριαρχεί με τον Ρόντμαν να πείθει τον Καίσαρα να σταματήσει. Όμως μέχρι πότε; Ως πρίκουελ, η κυριαρχία των πιθήκων είναι βέβαιη. Όμως, με όποια ερμηνεία και να υιοθετήσει κανείς, έχουμε να κάνουμε με μια ταινία με φυλετικό περιεχόμενο. Κάτι που αξίζει συγχαρητηρίων σε μια εποχή της πολυπολιτισμικής δικτατορίας.
Σαν ταινία, η «Εξέγερση» δεν συγκρίνεται βέβαια με το πρωτότυπο. Όμως, έχει μια εξέγερση στην καλύτερη παράδοση του «Σπάρτακου» (1960) του Κιούμπρικ. Από εκεί και πέρα, οι δύο βασικοί ήρωες ερμηνεύονται μέτρια από τους Τζέιμς Φράνκο και Φρίντα Πίρο. Αντίθετα, ο Άντι Σάρκις που λατρέψαμε ως Γκόλουμ στην τριλογία του «Άρχοντα των Δακτυλιδιών», δίνει μια ερμηνεία ως Καίσαρας, η οποία πιθανόν να τον στείλει στα επόμενα Όσκαρ. Η άποψή μας είναι ότι πρέπει να δείτε την ταινία «Ο Πλανήτης των Πιθήκων: η Εξέγερση».
Βαθμολογία: 6 στα 10.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου