To ΠΑΣΟΚ αποφασίζει, η Κύπρος ακολουθεί

Η προϊστορία διδάσκει ότι κάθε φορά που το ΠΑΣΟΚ αναλαμβάνει την εξουσία στην Ελλάδα, ή καλείται να τοποθετηθεί επί σημαντικών θεμάτων του Κυπριακού, θέλει να επιβάλει την επιλογή και την πολιτική του επί της Λευκωσίας. Τα τελευταία χρόνια είναι έντονη και συνεχής αυτή η προσπάθεια.

Το 1983, η τότε κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, ήλθε σε ρήξη με την κυβέρνηση Σπύρου Κυπριανού, επειδή ο τελευταίος προχώρησε στη σύναψη του Μίνιμουμ Προγράμματος με το ΑΚΕΛ το οποίο, ανάμεσα σε άλλα, έκρινε ως μόνη οδό εξεύρεσης λύσης του Κυπριακού, το διακοινοτικό διάλογο.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου θεωρούσε υπονομευτική της δικής του σκληρής γραμμής το Μίνιμουμ Πρόγραμμα, συνήθιζε να χαρακτηρίζει το διακοινοτικό διάλογο «ψευδεπίγραφο» και «τράβηγμα στο χρόνο», και επέλεγε πιο διεκδικητική πολιτική.

Εξαιτίας της επιμονής του ΠΑΣΟΚ να επιβάλει τη δική του γραμμή στο Κυπριακό, οι σχέσεις Ελλάδας και Κύπρου διήλθαν περίοδο τριβών και συγκρούσεων. Μέχρι που ο Σπύρος Κυπριανού αποκήρυξε το Μίνιμουμ Πρόγραμμα, τερμάτισε τη συνεργασία με το ΑΚΕΛ και ακολούθησε τη «γραμμή Παπανδρέου». Ακολούθησε μια περίοδος που το ΠΑΣΟΚ αντικατέστησε το δόγμα Καραμανλή «Η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάς συμπαρίσταται», με το δόγμα «Ελλάδα και Κύπρος συναποφασίζουν», τη δε «συμπαράσταση» της Ελλάδας την αναβάθμισε σε «συμπαράταξη».

Στη συνέχεια τα πράγματα πήραν εντελώς διαφορετική τροπή. Βαθμηδόν, ο Ανδρέας Παπανδρέου εγκατέλειψε τη σκληρή γραμμή και επέλεξε το διάλογο με την Τουρκία. «Η πολιτική του Νταβός» έφερε τα πάνω-κάτω στην «εθνική στρατηγική», αν και ο ακροβατισμός του ΠΑΣΟΚ μεταξύ σκληρής και ήπιας πολιτικής συνεχιζόταν και έπαιρνε διάφορες μορφές. Έτσι, από την «πολιτική του Νταβός» καταλήξαμε στη συνομολόγηση του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου. Για πρώτη φορά μετά την αποστολή της Ελληνικής Μεραρχίας, η Ελλάδα αναλάμβανε στρατιωτική πρωτοβουλία και συμπεριελάμβανε την Κύπρο στον ενιαίο αμυντικό της χώρο.

Από τους S-300 στο Ανάν

Η κατάσταση ανετράπη και πάλιν με την ανάληψη της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ, αλλά και της Ελλάδας, από τον Κώστα Σημίτη. Η στρατηγική επιλογή διαφοροποιήθηκε και πάλι, με κυρίαρχο στόχο την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ακολούθησαν τα γεγονότα της Δερύνειας και δυο χρόνια αργότερα, το 1998, ξεκίνησε ο θόρυβος της αγοράς των ρωσικών πυραύλων S-300. Μέσα στη νέα πολιτική που εγκαινίασε ο Κώστας Σημίτης, τέτοιες στρατιωτικές επιλογές της Λευκωσίας δεν μπορούσαν να περάσουν. Έτσι, με πίεση της Αθήνας και της κυβέρνησης Σημίτη επί του Γλαύκου Κληρίδη, οι πύραυλοι καταδικάστηκαν σε «εξορία» στην Κρήτη. Για δεύτερη φορά, μετά την τουρκική εισβολή, το ΠΑΣΟΚ επέβαλλε την πολιτική του στη Λευκωσία.

Ο Γλαύκος Κληρίδης προσαρμόστηκε αμέσως στη νέα πολιτική. Το «παρείσακτο» ΔΗΚΟ είχε ήδη αποχωρήσει, το ίδιο και οι Υπουργοί της ΕΔΕΚ και η Κυβέρνηση ενισχύθηκε με στοιχεία γνωστά για τις μετριοπαθείς θέσεις τους και την αντίθεσή τους στην απορριπτική πολιτική (Μιχάλης Παπαπέτρου, Κώστας Θεμιστοκλέους, Σωκράτης Χάσικος). Η νέα πολιτική Σημίτη, με την κυβέρνηση Κληρίδη πλήρως ταυτισμένη με αυτήν και την όλη φιλοσοφία της, οδήγησε σταδιακά στην υποβολή του σχεδίου Ανάν. Αλλά το πολιτικό σκηνικό διαφοροποίησε και πάλιν άρδην την κατάσταση.

Στην Αθήνα έπεσε ο Σημίτης και στη Λευκωσία κέρδισε τις εκλογές ο Τάσσος Παπαδόπουλος. Αλλά και εκτός εξουσίας, το ΠΑΣΟΚ δεν αποποιήθηκε το ρόλο του ποδηγέτη της Λευκωσίας. Με τις ισχυρές προσβάσεις που απέκτησε εδώ μέσα στον πολιτικό κόσμο, στους δημοσιογράφους και διάφορες άλλες προσωπικότητες, εργάστηκε φανερά και κρυφά για να επιβάλει το σχέδιο Ανάν στην κοινή γνώμη. Ως να μην έφταναν όμως όλα αυτά, το ΠΑΣΟΚ, με αρχηγό τώρα το σημερινό πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου, επεχείρησε, έστω και από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να επιβάλει επί της Λευκωσίας την πολιτική και τις επιλογές του. Έτσι, λίγες ώρες πριν ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος απευθύνει το διάγγελμά του προς τον κυπριακό Ελληνισμό, με το οποίο τον καλούσε να απορρίψει το σχέδιο, το ΠΑΣΟΚ, σε μια άγαρμπη, άτσαλη και έξω από κάθε πολιτική δεοντολογία παρέμβασή του, εξέφρασε με ανακοίνωση υποστήριξη στο σχέδιο Ανάν.
Αυτή η εκβιαστική τακτική προκάλεσε έντονη δυσαρέσκεια ανάμεσα στον κυπριακό Ελληνισμό. Και ο Τάσσος Παπαδόπουλος, διερμηνεύοντας αυτά τα αισθήματα πικρίας και οργής των πολιτών, σε μια κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Γιώργο Παπανδρέου, του ζήτησε χωρίς περιστροφές να μην επισκεφθεί την Κύπρο, εκτός και αν απολογείτο προηγουμένως προς τον κυπριακό λαό για τη στάση που τήρησε στο δημοψήφισμα. Ο Γιώργος Παπανδρέου ποτέ δεν απολογήθηκε, αλλά και σε όλη τη διάρκεια της προεδρίας του Τάσσου Παπαδόπουλου απέφυγε να επισκεφθεί την Κύπρο. Ήλθε στο νησί όταν ο Τάσσος δεν βρισκόταν στη ζωή, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές στην Ελλάδα, σε μια εκδήλωση του Πανεπιστημίου Κύπρου και έφυγε χωρίς να έχει άμεση επαφή με το λαό.

Νέα απόπειρα με Δρούτσα

Αύριο, ο Γιώργος Παπανδρέου επισκέπτεται επίσημα και ως Πρωθυπουργός της Ελλάδας την Κύπρο. Άγνωστο είναι ποια υποδοχή θα του επιφυλάξει ο λαός. Όμως, λίγες μέρες πριν έλθει εδώ, και πάλιν το ΠΑΣΟΚ επιχείρησε να προκαταλάβει τις αποφάσεις της Λευκωσίας και να της επιβάλει τη δική του γραμμή, στο θέμα της στάσης που θα τηρηθεί τον Δεκέμβριο, στην εξέταση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας.

Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Δρούτσας έσπευσε και, σε αντίθεση με την τελευταία απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου, έσπειρε το σπόρο του «νέου οδικού χάρτη» για την Τουρκία.

Η πρόθεση είναι σαφής:

Να προσφερθεί άλλη μια άνετη διέξοδος στην Τουρκία, με την ψευδαίσθηση πως θα πράξει όσα αρνείται με πείσμα να πράξει τα τελευταία χρόνια. Αυτή είναι, περιεκτικά, η διαδρομή του ΠΑΣΟΚ στο Κυπριακό, την τελευταία σχεδόν τριακονταετία.

Ο κυπριακός Ελληνισμός αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό και απαισιοδοξία τη νέα πολιτική πραγματικότητα στην Αθήνα. Πολύ περισσότερο που ένα κράμα φανατικών ανανιστών και ανθρώπων που εργάστηκαν για να περάσει το σχέδιο Ανάν και χλεύασαν, εξύβρισαν και απείλησαν τον κυπριακό Ελληνισμό για την επιλογή του το 2004, αποτελεί την ηγεσία της Ελλάδας. Αυτοί διαμορφώνουν τώρα το μέλλον της Ελλάδας και πιθανόν και της Κύπρου...
antoniouc@simerini.com

ΚΩΣΤΑΚΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ - ΣΗΜΕΡΙΝΗ