"Μ' ένα σμπάρο δυο τρυγόνια"

Xάρτης της Μεγάλης Τουρκίας. Η Άγκυρα συστηματικά εργάζεται πάνω σε αυτό το μεγάλο τουρκικό "όραμα".

Ίσως μόνο αυτή η λαϊκή παροιμία θα μπορούσε να απεικονίσει την κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά την πρόκληση των Τούρκων στα ανοικτά του Καστελόριζου και της Κύπρου, πριν από λίγες μέρες, που πραγματεύεται το άρθρο του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου που ακολουθεί.

Διπλή τουρκική πρόκληση προς Αθήνα-Λευκωσία

Διπλή τουρκική πρόκληση προς Αθήνα-Λευκωσία σημειώθηκε τις τελευταίες ημέρες, κλιμακώνοντας την ένταση σε σημεία που δεν είχαμε δει μετά τα ‘Ιμια. Με τη διπλή αυτή πρόκληση η Τουρκία επανέφερε στο προσκήνιο τις διεκδικήσεις της και απείλησε με κρίση-ένταση, πιέζοντας για μια λύση στα μέτρα της στο κυπριακό (και θεωρώντας δεδομένο ότι η Λευκωσία δεν είναι διατεθιειμένη, ότι και να κάνει, να διακόψει τις συνομιλίες).

Το πρώτο περιστατικό συνέβη στα ανοιχτά της Πάφου, όταν τουρκικά πολεμικά εξεδίωξαν σκάφος που ερευνούσε για λογαριασμό της Κύπρου (της οποίας η Ελλάδα είναι εγγυήτρια δύναμη και συνδέεται, θεωρητικά, με το ενιαίο αμυντικό δόγμα). Η Λευκωσία αντιμετώπισε την κατάσταση με τη συνήθη μέθοδο «διαβημάτων» και «χαμηλού τόνου». Πόσο μάλλον που κύρια φροντίδα της (όπως και της κυβέρνησης της Αθήνας) είναι να «μη χαλάσει το κλίμα» στις...συνεχιζόμενες συνομιλίες για το κυπριακό («κλίμα» που αγωνίζεται, περίπου μόνος, να διασώσει με «τεχνητές αναπνοές» ο Πρόεδρος Χριστόφιας, και για το οποίο διπλωμάτες λένε «και στραβό είναι και τόφαγε ο γάιδαρος!»). Το συμβάν στην Πάφο συμπίπτει με την έγερση τουρκικών απαιτήσεων για δική τους υφαλοκρηπίδα, χωρικά ύδατα και οικονομικά δικαιώματα στην «επανενωμένη Κύπρο».

Σχεδόν ταυτόχρονα, νορβηγικό σκάφος υπό προστασία τουρκικού πολεμικού εμφανίσθηκε για έρευνες κοντά στο Καστελλόριζο, σε περιοχή που ανήκει σε ελληνική οικονομική ζώνη και υφαλοκρηπίδα, αν η Ελλάδα ασκήσει τα δικαιώματά της από το διεθνές δίκαιο. Με τις έρευνες το νορβηγικό σκάφος και το τουρκικό πολεμικό υλοποίησαν εμπράκτως τις διεκδικήσεις στην περιοχή, αλλά και υπογράμμισαν την τουρκική στρατηγική παρουσία στον χώρο που συνδέει μητροπολιτική Ελλάδα και Κύπρο. Μετά την αποστολή ελληνικού σκάφους και την κοινοποίηση προς τον Νορβηγό πλοίαρχο των «συνεταγμένων» της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (συντεταγμένων που άγνωστο πόθεν ακριβώς προκύπτουν και τις οποίες αρνείται να κοινοποιήσει στους ‘Ελληνες δημοσιογράφους ο κ. Κουμουτσάκος!). Ελληνικό και τουρκικό ΥΠΕΞ διαφέρουν άλλωστε τρεις ημέρες ως προς το πότε τελείωσαν οι έρευνες, ενώ ασαφές παραμένει το που πήγε το νορβηγικό σκάφος φεύγοντας (αν δηλαδή έκανε και μία «επίσκεψη» στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα).

Το περιστατικό αυτό παραβιάζει ουσιαστικά τη «συνεννόηση» Αθήνας-‘Αγκυρας να μη γίνονται έρευνες για πετρέλαιο εκτός χωρικών υδάτων, όσο δεν λύνεται η διαφορά της υφαλοκρηπίδας (έστω και αν οι σχετικές συμφωνίες αφορούν ρητά μόνο το Αιγαίο). Συνιστά ουσιώδη κλιμάκωση της τουρκικής πίεσης προς την Ελλάδα και έμμεση απειλή μεγαλύτερης κρίσης, που η ‘Αγκυρα γνωρίζει πόσο τρομάζει τους ‘Ελληνες ιθύνοντες.

Το περιστατικό στην Πάφο αποδεικνύει εξάλλου ότι η Τουρκία έβγαλε το συμπέρασμα ότι η πίεση τη διευκολύνει και στο κυπριακό. «Χτυπώντας» το Καστελλόριζο, η ‘Αγκυρα επιδεικνύει ακόμα μια φορά τη βαθιά κατανόησή της για την στρατηγική ενότητα ελλαδικού-κυπριακού χώρου, που ενίοτε διαφεύγει από αρκετούς (μικρο)πολιτικούς Αθήνας και Λευκωσίας.

Το Καστελλόριζο είναι ο στρατηγικός κρίκος μεταξύ Κύπρου και μητροπολιτικής Ελλάδας. (Το σχέδιο ‘Ατσεσον προνοούσε την παράδοσή του στην Τουρκία. Κι όταν ο αμερικανός Πρόεδρος Τζόνσον άκουσε το 1964 τον Γεώργιο Παπανδρέου να του λέει ότι το ελληνικό σύνταγμα δεν επιτρέπει την παραχώρηση εδάφους, του απάντησε με την «ϊστορική» φράση «Γ... το σύνταγμα και το κοινοβούλιό σας»).

Η ενότητα του στρατηγικού χώρου Ελλάδας-Κύπρου είναι επίσης ο παράγων που προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν Αθήνα και Λευκωσία εισάγοντας το «ενιαίο αμυντικό δόγμα».

Κανείς όμως ‘Ελληνας ή Κύπριος αρμόδιος δεν είναι σε θέση να εξηγήσει ποιόν ρόλο προβλέπει αίφνης αυτό το «δόγμα» για το ελληνικό ναυτικό, όταν τουρκικά πολεμικά κάνουν ότι θέλουν ακόμα και νότια της Κύπρου!

Διπλωματικοί παρατηρητές τονίζουν εξάλλου ότι αφενός η εσωτερική κρίση στην Ελλάδα, αφετέρου η έλλειψη σοβαρότητας των αρμοδίων για την κυπριακή άμυνα συνιστούν «ανοιχτή πρόσκληση» για την Τουρκία (ο Κύπριος ΥΕΘΑ χαρακτήρισε «πυροτέχνημα» το ενιαίο δόγμα, στέλνοντας τον Πρόεδρό του να τρέχει «να τα μπαλώσει»!).

Διπλωμάτες υπογραμμίζουν την πρακτική ταύτιση Λονδίνου-Ουάσιγκτον και ‘Αγκυρας στην ανάγκη να λυθεί εντός του 2009 το κυπριακό, ώστε όχι μόνο να φύγει το σημαντικότερο εμπόδιο στην τουρκική ένταξη, αλλά και να αποκτήσει, ει δυνατόν, η ‘Αγκυρα, δια των κυπριακών «ρυθμίσεων», σημαίνουσα επιρροή στην ‘Ενωση πολύ πριν την κανονική ένταξη, αν ποτέ πραγματοποιηθεί.

Αγγλοαμερικανοί και Τούρκοι εκτιμούν ότι η κυβέρνηση της Λευκωσίας αντιμετωπίζει ως «μονόδρομο» τη λύση άμεσα του κυπριακού, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν θετικά μια ελεγχόμενη τουρκική πίεση για το κλείσιμο της υπόθεσης σε θέσεις κοντύτερα στο ισχυρότερο, πιέζον μέρος, δηλ. την Τουρκία.

Υπό το πρίσμα αυτό, προσθέτουν, οι τουρκικές προκλήσεις εντάσσονται μεν στην πάγια στρατηγική διεκδίκησης ενός ζωτικού θαλάσσιου χώρου που η Τουρκία δεν δικαιούται από το διεθνές δίκαιο. Εκδηλώνονται όμως τώρα για να πιεσθεί η Λευκωσία να δεχθεί μια μορφή του σχεδίου Ανάν και η Αθήνα να μην την εμποδίσει (αν δεν την ευνοήσει).

Οι εξελίξεις, υπογραμμίζουν στελέχη του ΥΠΕΞ, καταδεικνύουν την ανάγκη εκπόνησης μακροχρόνιας στρατηγικής, αντί της μόνιμης εμπειρικής προσπάθειας να «αγοραστεί χρόνος και ηρεμία», τελικό αποτέλεσμα της οποίας δεν μπορεί να είναι, επισημαίνουν, παρά διπλωματική διολίσθηση, στην καλύτερη περίπτωση, ένα στρατηγικό Βατερλώ ή μεγάλη κρίση στη χειρότερη.

Η προηγούμενη κυπριακή κυβέρνηση π.χ., κατάφερε να κλείσει συμφωνίες για τον θαλάσσιο χώρο με Αίγυπτο και Λίβανο, με αποτελεσματική και γρήγορη διπλωματία, στο κατάλληλο πολιτικό επίπεδο, καταλαμβάνοντας εξ απίνης την Τουρκία. Η θεωρητικά πολύ ισχυρότερη Ελλάδα δεν κατόρθωσε να φέρει σε πέρας αντίστοιχες διαπραγματεύσεις με το Κάιρο, που χειρίσθηκε η Δ1 Διεύθυνση, με αποτέλεσμα έμμεση, ντε φάκτο αναγνώριση τουρκικών αιτιάσεων για το Καστελλόριζο από τους Αιγύπτιους!

Κύπριοι διπλωμάτες διερωτώνται και για τη σκοπιμότητα διαφόρων κινήσεων «καλής θέλησης» της Λευκωσίας, όπως τη ματαίωση τον περασμένο Ιούλιο έτοιμης συμφωνίας με αμερικανική πετρελαϊκή εταιρεία, που υποστηριζόταν μάλιστα από την αμερικανική πρεσβεία, κατόπιν βρετανικής πίεσης! Το Λονδίνο όμως δεν απέτρεψε τη στρατηγική του σύμμαχο ‘Αγκυρα να στείλει τα πολεμικά της στην Κύπρο και η αμερικανική εταιρεία θα το ξανασκεφτεί να ενδιαφερθεί για συμφωνία με τους Κυπρίους...

Η Τουρκία αντιμετωπίζει σοβαρότατη εσωτερική κρίση και ευθεία απειλή κατά της εδαφικής της ακεραιότητας, διαθέτει όμως σοβαρό κράτος και πολιτική ηγεσία. Κατάφερε να προσκαλείται στους G-20, να επιχειρεί μεσολαβήσεις μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ, Χαμάς και Ισραήλ, να είναι «πανταχού παρούσα», να εκλέγεται πανηγυρικά στο ΣΑ του ΟΗΕ, με ανοχή της Αθήνας, ενώ εισέβαλε και κατέχει έδαφος άλλης χώρας, αρνούμενη να εφαρμόσει ψηφίσματα του ΟΗΕ!

Η ‘Αγκυρα υποστηρίζει χωρίς «κόμπλεξ» τα Σκόπια εναντίον της Αθήνας, απολαμβάνοντας ταυτόχρονα της απεριόριστης στήριξης Αθήνας-Λευκωσίας στην «ευρωπαϊκή προοπτική» της. Δεν είναι μικρές επιτυχίες αυτές για τον Ερντογάν και τους διπλωμάτες και στρατηγούς του.

KOSMOS TOU EPENDYTH

Πηγή:infognomonpolitics