Σκόπια: Στο φως η πρόταση-πρόκληση

28/3

Προτείνεται διπλή ονομασία και προαιρετική χρήση στις διμερείς σχέσεις της ΠΓΔΜ. Παρέχεται στα Σκόπια το δικαίωμα χρήσης του όρου «Μακεδονία - Μακεδονικός», ενώ δεν προβλέπονται εγγυήσεις για τη συνταγματική αναθεώρηση

Με ένα μονοσέλιδο κείμενο, που περιγράφει απλώς και μόνο «βασικά στοιχεία» της προτεινόμενης λύσης, αφήνοντας για... μετά τη διαπραγμάτευση των «λεπτομερειών» της, ο μεσολαβητής του ΟΗΕ Μ. Νίμιτς επεχείρησε να αποσπάσει το «Ναι» της Αθήνας, προκειμένου ο Αμερικανός πρόεδρος Τ. Μπους να μη βρεθεί αντιμέτωπος με το ελληνικό βέτο στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ.

Η περίφημη πρόταση, με την οποία ο κ. Νίμιτς αιφνιδίασε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, περιγράφει σε μόλις οκτώ παραγράφους το περίγραμμα της προτεινόμενης λύσης

Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι το περίγραμμα αυτό αποτελεί τον προάγγελο νέας πρότασης, η οποία θα επιχειρηθεί να υποβληθεί την ύστατη ώρα θέτοντας την Αθήνα στη «μέγγενη» είτε της αποδοχής της πρότασης είτε της έγερσης βέτο στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ.

Η προτεινόμενη ονομασία είναι για μεν την εσωτερική χρήση η συνταγματική ονομασία σε κυριλλική γραφή «Republika Μakedonija», για «επίσημη διεθνή χρήση» (χωρίς όμως να επισημαίνεται ρητά ότι θα αφορά και στους διεθνείς οργανισμούς και στα διεθνή φόρουμ) προτείνεται το «Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)» στην αγγλική.

Η πρόταση Νίμιτς καθιερώνει τη διπλή ονομασία, οδηγεί σε αναγνώριση «μακεδονικής» οντότητας, καθιερώνει το δικαίωμα χρήσης του όρου «Μακεδονία-Μακεδονικός» και από τα Σκόπια, προβλέπει διαπραγματεύσεις για τη «συμφωνημένη» χρήση τοπωνυμίων, δεν προβλέπει εγγυήσεις για συνταγματική αναθεώρηση στα Σκόπια που θα επιτρέψει την υλοποίηση της συμφωνίας και ακόμη και αυτό το θέμα της μετονομασίας του αεροδρομίου των Σκοπίων (που προστέθηκε απλώς και μόνο για διαπραγματευτικούς λόγους από την ΠΓΔΜ) εναποτίθεται στην... καλή βούληση της σκοπιανής ηγεσίας.

Ο κ. Νίμιτς προτείνει λύση διπλής ονομασίας, καθώς για τα τρίτα κράτη που έχουν ήδη αναγνωρίσει τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας», αν και συστήνεται η χρήση του νέου ονόματος, διευκρινίζεται ρητώς ότι «ενθαρρύνεται, αλλά δεν απαιτείται» η αλλαγή της ονομασίας αυτής και αντικατάστασή της με το νέο όνομα.

Η αποδοχή και από την Ελλάδα της ονομασίας «Δημοκρατία της Μακεδονίας» (Republika Makedonija), με την ταυτόχρονη χρήση από πολλά κράτη σε διμερές επίπεδο της συνταγματικής ονομασίας «Δημοκρατία της Μακεδονίας», ουσιαστικά διαιωνίζει και επιδεινώνει το πρόβλημα, ενώ εμπεριέχεται και η αναγνώριση «μακεδονικής ταυτότητας», που αποτελεί όμως τον βασικό πυρήνα των ελληνικών ανησυχιών για την προώθηση αλυτρωτικών διεκδικήσεων.

Πηγή προβλημάτων

Ο κ. Νίμιτς προτείνει τον αποκλεισμό της χρήσης του όρου «Μακεδονία» χωρίς προσδιορισμό ως επίσημης ονομασίας από τα Σκόπια ή από άλλο κράτος, ενώ η πρόβλεψη ότι κανένα από τα δυο μέρη δεν έχουν αποκλειστική χρήση του όρου «Μακεδονικός», σε συνάρτηση με τη διεθνή εμπορική και νομική πρακτική, θα αποτελέσει την πηγή σοβαρών προβλημάτων και σύγχυσης για τη χώρα προέλευσης «μακεδονικών» αγαθών και πιστοποιημένων προϊόντων, άλλα και για τη χρήση του όρου από επιστημονικούς, επαγγελματικούς φορείς, πανεπιστημιακά ιδρύματα κλπ.

ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΠΙΜΑΧΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

Με την αρμοδιότητα που μου έχει εκχωρηθεί ως ειδικού απεσταλμένου του γενικού γραμματέα και βασιζόμενος στις συνομιλίες με αμφότερα τα μέρη σύμφωνα με το άρθρο 5 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας της 13ης Σεπτεμβρίου του 1995 και των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας 845 (1993) και 817 (1993), τα δύο μέρη καλούνται να εξετάσουν τη διευθέτηση της διαφοράς στο πλαίσιο μιας λύσης-πακέτου αποτελούμενη κυρίως από τα παρακάτω βασικά στοιχεία:

1. Διευθέτηση του ζητήματος της ονομασίας, η οποία θα ενσωματωθεί ακολούθως σε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και θα αποτελείται από τα εξής:

α. Ονομασία για εγχώρια χρήση: «Republika Μakedonija» σε κυριλλική γραφή (Δημοκρατία της Μακεδονίας), για επίσημη χρήση στο εσωτερικό της χώρας,

β. Ονομασία για διεθνή χρήση: «Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)», για επίσημη χρήση διεθνώς (στην αγγλική γραφή).

γ. Ονομασία για τις διμερείς σχέσεις: Συστήνεται η χρήση της διεθνούς ονομασίας. Σε ό,τι αφορά στα κράτη που σήμερα χρησιμοποιούν το συνταγματικό όνομα, ενθαρρύνεται αλλά δεν απαιτείται η αλλαγή αυτού.

δ. Το όνομα «Μακεδονία» χωρίς προσδιορισμό δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επίσημη ονομασία από το δεύτερο μέρος ή από οποιοδήποτε άλλο κράτος.

ε. Οι όροι «Μακεδονία» και «Μακεδονικός» χωρίς προσδιορισμό μπορούν να χρησιμοποιηθούν (με εξαίρεση την περίπτωση που αναφέρεται στο «Δ») είτε από το πρώτο είτε από το δεύτερο μέρος σε μη αποκλειστική βάση και σε συνάρτηση με την αποδεκτή διεθνή νομική και εμπορική πρακτική.

2. Τα μέρη θα διαπραγματευτούν μια αμοιβαία δεσμευτική συμφωνία ενάντια στον αλυτρωτισμό υπό οποιαδήποτε μορφή, από οποιοδήποτε από τα μέρη ή από οργανισμούς που υποστηρίζονται από οποιοδήποτε μέρος εναντίον του άλλου μέρους.

3. Τα μέρη θα διαπραγματευτούν τις δέουσες συμφωνίες και/ή κοινές διακηρύξεις σχετικά με τις ειρηνικές και στενές σχέσεις, τον σεβασμό της εθνικής κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιτότητας, ασφάλειας, οικονομικής συνεργασίας, συμπεφωνημένης χρήσης ονοματολογίας για τοπωνύμια και άλλα θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος.

4. Τα μέρη θα διαπραγματευτούν τη συγκρότηση μεικτής επιτροπής, που θα επιληφθεί θέματα πολιτιστικού και εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος.

5. Το πρώτο μέρος θα υποστηρίξει ενεργά το δεύτερο μέρος στην ενταξιακή διαδικασία σε διεθνείς οργανισμούς συμπεριλαμβανομένου του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης υπό τη διεθνή ονομασία.

6. Το θέμα της ονομασίας των εθνικών αερολιμένων θα επανεξεταστεί από το δεύτερο μέρος με βάση την ανάπτυξη των καλών σχέσεων με τη γείτονά της.

7. Τα ανωτέρω στοιχεία μιας ουσιαστικής κατανόησης θα εφαρμοστούν με καλή πίστη και γοργά, μέσω συνταγματικών διαδικασιών των δύο μερών και μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας και της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, και η εφαρμογή τους θα διευκολυνθεί από τη διαρκή επιτήρηση του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

8. Λεπτομέρειες της ανωτέρω συμφωνίας θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης με καλή πίστη και θα τεκμηριωθούν από τα μέρη μέσω των διαδικασιών του ΟΗΕ.

ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

Πηγή:Έθνος