31 Ιανουαρίου 2023
Οι επιστήμονες της NASA έκαναν δύο ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις στον Άρη. Ενώ το ένα έχει πιο ζωικό χαρακτήρα, το άλλο θα μπορούσε ακόμη και να αποτελέσει τη βάση για έναν αποικισμό του κόκκινου πλανήτη.
NASA,,Η «Αρκούδα του Άρη».
Στη δεκαετία του 1970, μια εικόνα του Άρη από τη NASA φάνηκε να δείχνει ένα πρόσωπο που μοιάζει με άνθρωπο, οδηγώντας τους παρατηρητές να αναρωτηθούν αν ο κόκκινος πλανήτης ήταν κάποτε το σπίτι ενός χαμένου πολιτισμού. Το περίφημο «πρόσωπο στον Άρη» τελικά αποδείχθηκε ότι δεν ήταν απόδειξη ενός Αρειανού πολιτισμού, αλλά απλώς το αποτέλεσμα της ανθρώπινης τάσης να βλέπει ανθρώπινα πρόσωπα σε οτιδήποτε, από φυτά μέχρι βράχους και σπίτια. Θυμάστε όταν ήσασταν παιδί κοίταζες τον γαλάζιο ουρανό και έβλεπες ένα σύννεφο που έμοιαζε με αρνί, άλογο ή κάποιο άλλο ζωντανό πλάσμα ή οικείο αντικείμενο στη γη; Το ίδιο συμβαίνει με τις διαστημικές εικόνες, οι οποίες στην πραγματικότητα δείχνουν μόνο βράχους, σκόνη και άλλα φυσικά μοτίβα.
Αυτό οφείλεται σε ένα φαινόμενο που ονομάζεται «παρειδωλία», το οποίο σχετίζεται με τον τρόπο σύνδεσης του εγκεφάλου μας. Κάποτε θεωρήθηκε ότι είναι σύμπτωμα ψύχωσης, στην πραγματικότητα οφείλεται σε λάθος στην οπτική αντίληψη. Για να μπορούμε να επεξεργαζόμαστε όλες τις εντυπώσεις που μας επηρεάζουν καθημερινά, ο εγκέφαλός μας είναι σχεδιασμένος να αναγνωρίζει πράγματα. Για να μπορούμε να ταξινομούμε τις καταστάσεις πιο γρήγορα και να αντιδρούμε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, ο εγκέφαλος ταξινομεί τις καταγεγραμμένες οπτικές πληροφορίες σε συρτάρια που γνωρίζει – έτσι έχει ένα μόνιμο σύστημα αναγνώρισης προσώπου.
Η λέξη παρεϊδόλια προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «παρά» που σημαίνει λάθος, λάθος και το ουσιαστικό «είδωλον» που σημαίνει εικόνα, σχήμα ή μορφή. Η παρειδωλία είναι μια μορφή αποφένιας, ένα αντιληπτικό φαινόμενο που κάνει τους ανθρώπους να βλέπουν μοτίβα και σχέσεις σε τυχαίες, ανούσιες λεπτομέρειες του περιβάλλοντος. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα παρεϊδολίας είναι η Σινδόνη του Τορίνο, η οποία απεικονίζει την ομοιότητα ενός άνδρα. Σύμφωνα με τους πιστούς, η εικόνα δεν πρέπει να δείχνει κανέναν άνθρωπο, αλλά τον ίδιο τον Ιησού. Η αρνητική εικόνα ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1898 στο πίσω μέρος της φωτογραφικής πλάκας που ανήκε στον ερασιτέχνη φωτογράφο Secondo Pia, στον οποίο επετράπη να τη φωτογραφίσει όταν εκτέθηκε στον καθεδρικό ναό του Τορίνο.
Αλλά πολλοί παρατηρητές αναγνωρίζουν επίσης ένα ανθρώπινο πρόσωπο στη ζημιά στον Pedra da Gávea, έναν τεράστιο βράχο έξω από το Ρίο ντε Τζανέιρο. Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με την αιτία αυτού του φαινομένου. Ενώ ορισμένες μελέτες υποδηλώνουν ότι η παρεϊδολία παρέχει μια ψυχολογική εξήγηση για πολλές αυταπάτες, όπως οι θεάσεις UFO, άλλες μελέτες αποδίδουν το φαινόμενο σε φυσιολογικές διεργασίες στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Ωστόσο, η παρεϊδολία έχει συχνά θρησκευτικές προεκτάσεις. Για παράδειγμα, μια φινλανδική μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που είναι θρησκευόμενοι ή έχουν ισχυρές πεποιθήσεις στο υπερφυσικό είναι πιο πιθανό να δουν πρόσωπα σε άψυχα αντικείμενα και τοπία από ότι άτομα που είναι κλειστά σε αυτά τα θέματα.
Ο Αμερικανός κοσμολόγος και συγγραφέας Carl Sagan είχε την άποψη ότι η παρεϊδολία ήταν ένα εργαλείο επιβίωσης. Στο βιβλίο του το 1995, The Demon-Haunted World - Science as a Candle in the Dark, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ικανότητα να κλείνεις πρόσωπα σε απόσταση ή σε κακή ορατότητα αναγνωρίζει ότι είναι μια σημαντική τεχνική επιβίωσης. Ενώ αυτό το ένστικτο δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να κρίνουν αμέσως αν ένα επερχόμενο άτομο είναι φίλος ή εχθρός, σημείωσε ο Sagan, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε τυχαίες εικόνες και μοτίβα φωτός και σκιάς που παρερμηνεύονται καθώς ερμηνεύονται τα πρόσωπα.
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, από την άλλη, έγραψε για την παρεϊδολία ως καλλιτεχνικό εργαλείο. «Αν κοιτάξεις έναν τοίχο βαμμένο με διαφορετικούς λεκέδες ή με ένα μείγμα διαφορετικών λίθων, όταν πρόκειται να εφεύρεις μια σκηνή θα μπορέσεις να δεις σε αυτήν μια ομοιότητα με διάφορα τοπία καλυμμένα με βουνά, ποτάμια, βράχους, δέντρα, πεδιάδες, φαρδιές κοιλάδες και διάφορες ομάδες λόφων», φιλοσοφούσε ο επιστήμονας σε ένα από τα εκτενή τετράδιά του.
Ανεξάρτητα από την αιτία του, το φαινόμενο αποτελεί πάντα αντικείμενο ενδιαφέρουσες συζητήσεις. Για παράδειγμα, σε εικόνες του 2008 του ρόβερ Spirit, οι άνθρωποι ισχυρίστηκαν ότι είδαν αυτό που νόμιζαν ότι ήταν ένας βράχος σαν κουνέλι. Ενδιαφέροντα αντικείμενα έχουν επίσης παρατηρηθεί σε άλλες αποστολές του Άρη, στις οποίες έχουν εκχωρηθεί σχήματα που μοιάζουν με ανθρώπους, όπως στις εικόνες του 2018 από το Mars Reconnaissance Orbiter, το οποίο φαινόταν να δείχνει έναν Αρειανό στον κόκκινο πλανήτη. Ακόμη και οι επιστήμονες της NASA δεν φαίνεται να έχουν ανοσία στο φαινόμενο της παρεϊδολίας, ή σε αυτήν την περίπτωση, της «αδοϊλιάς της αρκούδας», σύμφωνα με μια αναφορά που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη στο κανάλι YouTube του Πανεπιστημίου της Αριζόνα στο High Resolution Imaging Science Experiment (HiRISE).
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το βίντεο θα πρέπει να δείχνει μια δορυφορική εικόνα ενός κρατήρα στον Άρη που μοιάζει με πρόσωπο αρκούδας. Η φωτογραφία τραβήχτηκε στις 12 Δεκεμβρίου από την κάμερα HiRISE που συνδέεται με το Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) της NASA. Και πράγματι, δεν υπάρχει αμφιβολία: ο κρατήρας μοιάζει με πρόσωπο αρκούδας. "Υπάρχει ένας τύμβος με δομή κατάρρευσης σε σχήμα V (η μύτη), δύο κρατήρες (τα μάτια) και ένα κυκλικό μοτίβο κατάγματος (το κεφάλι)", είπε ο επικεφαλής ερευνητής του HiRISE Alfred McEwen του Πανεπιστημίου της Αριζόνα.
Με διάμετρο περίπου δύο χιλιόμετρα, το «πρόσωπο» που απαθανάτισε ο MRO τον Δεκέμβριο είναι σημαντικά μεγαλύτερο από αυτό της μέσης αρκούδας. Θα μπορούσε, λοιπόν, η ανακάλυψη να είναι τα «απολιθώματα» μιας γιγάντιας Αρειανής αρκούδας; Όχι, λένε οι επιστήμονες, οι οποίοι δίνουν και μια εξήγηση για τον περίεργο σχηματισμό βράχων. Μπορείτε να δείτε "έναν λόφο που έχει μια δομή σε σχήμα V" - τη μύτη του προσώπου της υποτιθέμενης αρκούδας. Πάνω από το λόφο υπάρχουν δύο κρατήρες που αντιπροσωπεύουν τα μάτια μέσα στο πρόσωπο της αρκούδας. Ο κύκλος γύρω του - το κεφάλι της αρκούδας - είναι ένα "κυκλικό μοτίβο κατάγματος" στην επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη, το οποίο πιστεύεται ότι οφείλεται σε εναπόθεση πάνω από έναν θαμμένο κρατήρα πρόσκρουσης.
«Ίσως η μύτη είναι ηφαιστειακή ή λάσπη και η απόθεση θα μπορούσε να είναι λάβα ή λάσπη;»
Η ανθρωπότητα πιθανότατα μια μέρα θα πρέπει να πετάξει η ίδια στον Άρη για να ανακαλύψει τι ακριβώς τον κάνει να μοιάζει με αρκούδα. Αυτές οι φιλοδοξίες θα μπορούσαν να επιταχυνθούν από μια άλλη ανακάλυψη που έκαναν οι επιστήμονες της NASA πριν από μερικές εβδομάδες: μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα μπόρεσε να αναλύσει δεδομένα από το ρόβερ Curiosity της NASA και το φασματόμετρο νετρονίων Dynamic Albedo of Neutrons (DAN). από τον Άρη επιβεβαιώνει ανεξάρτητα ότι τα λεγόμενα θραύσματα φωτοστέφανα - μακρά κατάγματα στο υπέδαφος που πλαισιώνονται πλευρικά από πιο ανοιχτόχρωμα ιζηματογενή πετρώματα - περιέχουν οπάλια πλούσια σε νερό.
Τα οπάλια σχηματίζονται όταν το νερό ξεπερνά τα πυριτικά πετρώματα. Σχηματίζεται ένα διάλυμα που κατακάθεται σε ρωγμές και σχισμές του βράχου. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό το διάλυμα σκληραίνει σε ένα συμπαγές κομμάτι που μπορεί να είναι θολό, θαμπό ή να λάμπει με ιριδίζοντα χρώματα. Παλαιότερες εικόνες που τραβήχτηκαν από το ρόβερ Curiosity δείχνουν φωτεινότερους ογκόλιθους να διασχίζουν την επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη, που περιβάλλονται από «φωτοστέφανα». Δείγματα αυτών των πετρωμάτων είχαν συλλεχθεί προηγουμένως από τα όργανα του ρόβερ και στη νέα μελέτη, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Αριζόνα ανέλυσαν αυτά τα αρχειακά δεδομένα χρησιμοποιώντας νέες τεχνικές.
Η σύνθεση των πετρωμάτων φάνηκε να είναι κυρίως πυρίτιο και νερό - τα κύρια συστατικά του οπάλιο. «Η νέα μας ανάλυση των αρχειακών δεδομένων αποκάλυψε μια εντυπωσιακή ομοιότητα μεταξύ όλων των φωτοστέφανων κατάγματος που παρατηρήσαμε πολύ αργότερα κατά τη διάρκεια της αποστολής», δήλωσε ο αστρονόμος Travis Gabriel, συν-συγγραφέας της μελέτης. «Ήταν απίστευτο να δεις ότι αυτά τα δίκτυα ρωγμών ήταν τόσο διαδεδομένα και πιθανότατα γεμάτα οπάλιο». Δεν είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται υλικό που μοιάζει με οπάλιο στον Άρη. Ήδη από το 2008, το Mars Reconnaissance Orbiter ανακάλυψε μεγάλα, φωτεινά σημεία σε αρκετές περιοχές του Κόκκινου Πλανήτη, τα οποία αποδίδονταν σε εναποθέσεις ενυδατωμένου διοξειδίου του πυριτίου.
Τώρα φαίνεται ότι το υλικό είναι πιο διαδεδομένο από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. Ωστόσο, η ανακάλυψη του οπάλιο στον Άρη δεν έχει αντίκτυπο μόνο στα μελλοντικά κοσμήματα των αστροναυτών. Πρώτον, υποδηλώνει ότι το νερό υπήρχε στον Άρη πολύ πιο πρόσφατα από ό,τι πιστεύαμε. Ωστόσο, ακόμη και αφού η επιφάνεια είχε στεγνώσει και γίνει αφιλόξενη για τα μικρόβια που θα μπορούσαν να ζούσαν εκεί, οι συνθήκες κάτω από την επιφάνεια του Άρη μπορεί να ήταν κατοικήσιμες για κάποιο χρονικό διάστημα.
Επίσης, αυτό το οπάλιο θα μπορούσε να προσφέρει μια χρήσιμη πηγή νερού για τους μελλοντικούς ανθρώπινους επισκέπτες. Επειδή το νερό δεν είναι σφιχτά συνδεδεμένο σε μια κρυσταλλική δομή, μπορεί να απελευθερωθεί από το υλικό όταν τρίβεται και θερμαίνεται. Η ομάδα εκτιμά ότι ένα φωτοστέφανο μήκους 1 μέτρου θα μπορούσε να περιέχει έως και 5,7 λίτρα νερού στα 0,3 μέτρα κορυφής της επιφάνειας. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο Journal of Geophysical Research .
=====================
Σημάδια ζωής στον Άρη; Νέες φωτογραφίες δείχνουν την πρώην κοίτη του ποταμού
6 Φεβρουαρίου 2019
Μια εικόνα του ExoMars Obiter αποκαλύπτει μια εκπληκτική θέα αυτού που κάποτε ήταν κοίτη ποταμού στον Άρη. Αυτό αποδεικνύει ότι το νερό πρέπει να κυλούσε ελεύθερα στην επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη εδώ και πολύ καιρό. Το επόμενο έτος θα γίνει διάτρηση για στοιχεία ύπαρξης ζωής στον Άρη.
Σημάδια ζωής στον Άρη; Νέες φωτογραφίες δείχνουν την πρώην κοίτη του ποταμού
6 Φεβρουαρίου 2019
Μια εικόνα του ExoMars Obiter αποκαλύπτει μια εκπληκτική θέα αυτού που κάποτε ήταν κοίτη ποταμού στον Άρη. Αυτό αποδεικνύει ότι το νερό πρέπει να κυλούσε ελεύθερα στην επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη εδώ και πολύ καιρό. Το επόμενο έτος θα γίνει διάτρηση για στοιχεία ύπαρξης ζωής στον Άρη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου