Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2022

Διαφαίνεται ένας μεγάλος πόλεμος σε μια νέα διπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων;

Διαφαίνεται ένας μεγάλος πόλεμος σε μια νέα διπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων;
15 Σεπ 2022 
Οι προσπάθειες των ΗΠΑ να αναγκάσουν τη διεθνή κοινότητα να λάβει τη θέση της για την Ουκρανία απέτυχαν. Το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου δεν ενδιαφέρεται να παρασυρθεί στον αγώνα μεταξύ Ρωσίας και Δύσης.

Του Timofei Bordachev

Αυτό που βλέπουμε δεν είναι ο Ψυχρός Πόλεμος και η Ρωσία δεν είναι η Σοβιετική Ένωση. Ένα από τα σημάδια των σημερινών αλλαγών δεν είναι η διάσπαση του κόσμου σε αντίπαλα στρατόπεδα, αλλά η προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες συνθήκες που προκύπτουν από μια σύγκρουση μεταξύ μεγάλων δυνάμεων. Αυτό θα μπορούσε πολύ πιθανό να είναι ένα μήνυμα ότι στο μέλλον δεν θα δούμε αποκατάσταση της διπολικής διεθνούς τάξης που υπήρχε από το 1945 έως το 1990.

Η στάση του μεγαλύτερου μέρους του κόσμου απέναντι στη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Δύσης δείχνει ότι η ανθρωπότητα είναι πλέον πολύ πιο ενωμένη και ικανή να προσαρμοστεί στις περιστάσεις. ακόμη και σε μεγάλες προκλήσεις που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν ληφθεί υπόψη. Αυτό διαψεύδει την άποψη ότι ο αμερικανικός κεντρισμός στις παγκόσμιες υποθέσεις συνεχίζει να καθιστά οποιοδήποτε θέμα που σχετίζεται με την Ουάσιγκτον το πιο σημαντικό στον κόσμο και θα μπορούσε να οδηγήσει σε παγκόσμιο διχασμό.

[σχετικό δημοσίευμα
Έκθεση: Η Άγκυρα εξοργίστηκε από τις εκκλήσεις του Κιέβου για κυρώσεις κατά τουρκικών εταιρειών   ]

Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι η Ρωσία θα πρέπει να πιστεύει ότι απλώς το να βρίσκεται στη σωστή πλευρά της ιστορίας θα εξασφαλίσει αυτόματα την υποστήριξη της πλειοψηφίας των κρατών. Αυτό πρέπει ακόμα να επεξεργαστεί. 
Αλλά θα ήταν ανόητο να υποθέσουμε ότι η πλειοψηφία των εθνών του κόσμου να συμμετάσχουν στον οικονομικό πόλεμο της Δύσης εναντίον της Ρωσίας σημαίνει υποστήριξη για τη συμπεριφορά της Μόσχας, παρόλο που αυτά τα έθνη αντιπροσωπεύουν επίσης συλλογικά το 85 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού.

Έξι μήνες μετά την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία, η δυναμική της διεθνούς στάσης απέναντι στην πολιτικοστρατιωτική σύγκρουση και τους συμμετέχοντες σε αυτήν δείχνει ότι οι περισσότερες χώρες είναι έτοιμες να αποστασιοποιηθούν. Η κύρια εξαίρεση εδώ είναι η Κίνα, της οποίας η πολιτική είναι ολοένα και πιο φιλορωσική και συνεχίζει να καταδεικνύει το πραγματικό βάθος της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ Μόσχας και Πεκίνου καθώς τα δικά της προβλήματα με τις ΗΠΑ κλιμακώνονται. Ωστόσο, αυτή η σύνδεση προκύπτει από την ανάπτυξη των δύο χωρών τα τελευταία είκοσι χρόνια και την αντικειμενική σύγκλιση των προσεγγίσεών τους σε μεγάλα συστημικά προβλήματα - δηλαδή όχι από την άμεση κρίση στην Ευρώπη. Φυσικά είναι ακόμη πολύ νωρίς για να πούμε πώς θα είναι η διεθνής τάξη στο μέλλον, αφού η Δύση αναγκάστηκε να παραδεχτεί την ιστορική της ήττα στον αγώνα για τη διατήρηση της παγκόσμιας κυριαρχίας. Διαμορφώνεται σταδιακά, ακόμη και όταν οι ηγετικές δυνάμεις καθορίζουν, με συχνά επικίνδυνους τρόπους, τα όρια των δυνατοτήτων ισχύος τους και τα όρια του επιτρεπτού.

Δεδομένου του παραλογισμού ενός μεγάλου διεθνούς πολέμου και του μεγέθους των μακροχρόνιων προβλημάτων, αυτή η διαδικασία είναι πιθανό να διαρκέσει πολύ περισσότερο από προηγούμενα επεισόδια ριζικών αλλαγών στη διεθνή τάξη. Τώρα βιώνουμε ένα από τα πρώτα στάδια ενός μόνιμου παγκόσμιου πολιτικού αναπροσανατολισμού. Μιλάμε πράγματι για το τέλος μιας περιόδου αρκετών εκατοντάδων ετών. Αλλά και σε αυτό το στάδιο μπορούμε ήδη να δούμε κάποια σημάδια συμπεριφοράς δυνάμεων που θα αποτελέσουν συστημικούς παράγοντες στην ανάπτυξη της διεθνούς πολιτικής. Είναι σημαντικό, επομένως, ότι ένα σημάδι των αλλαγών που συντελούνται δεν είναι η διαίρεση του κόσμου σε αντίπαλα στρατόπεδα, αλλά - ως επί το πλείστον - η προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες συνθήκες που προκύπτουν από τη σύγκρουση.

Αλλά και σε αυτό το στάδιο μπορούμε ήδη να δούμε κάποια σημάδια συμπεριφοράς δυνάμεων που θα αποτελέσουν συστημικούς παράγοντες στην ανάπτυξη της διεθνούς πολιτικής.

[ σχετικό δημοσίευμα: 
"Ακλόνητη αλληλεγγύη" - η Φον ντερ Λάιεν πιστεύει στη νίκη εναντίον της Ρωσίας  ]


Η ναυαρχίδα μιας τέτοιας προσαρμογής είναι φυσικά η Ινδία, μια από τις πολυπληθέστερες χώρες με πολύ σοβαρές φιλοδοξίες για τον ρόλο της στον κόσμο. Μέχρι στιγμής δεν έχει φτάσει στο οικονομικό, στρατιωτικό ή κοινωνικό στάδιο που θα έκανε την υποήπειρο μια πραγματική μεγάλη δύναμη. Αλλά την ίδια στιγμή, η Ινδία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή μιας πλειοψηφίας που δεν έχει καμία πρόθεση να χωριστεί σε αντίπαλα στρατόπεδα ή να γίνει πηγή πόρων για αντιπάλους όπως η Αμερική, η Ρωσία ή η Κίνα. Το Νέο Δελχί καλλιεργεί με συνέπεια εμπορικές σχέσεις με τη Μόσχα και τους τελευταίους μήνες έχει γίνει ένας από τους μεγαλύτερους εταίρους εξωτερικού εμπορίου της Ρωσίας.

Ινδοί αξιωματούχοι συνεχίζουν να τονίζουν ότι η κοσμοθεωρία τους δεν είναι αντιρωσική. Η απροθυμία σε ορισμένους τομείς για συνεργασία με τη Ρωσία σχετίζεται μόνο με έναν βάσιμο φόβο ότι τα εγχώρια επιχειρηματικά συμφέροντα θα εκτεθούν σε αντίποινα των ΗΠΑ. Επιπλέον, η Ινδία θεωρείται ως πρότυπο από τις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Πάνω από όλα, ωστόσο, βλέπουμε ένα πράγμα: έξι μήνες μετά την μετατροπή της κρίσης μεταξύ Ρωσίας και Δύσης σε πολιτικοστρατιωτική σύγκρουση, ο αριθμός των χωρών που είναι έστω και προφορικά έτοιμες να υποστηρίξουν τις ΗΠΑ στον αγώνα τους εναντίον της Μόσχας έχει αυξηθεί, περισσότερο από το μισό. .

Την περασμένη εβδομάδα, για παράδειγμα, έγινε μια προσπάθεια να συγκεντρωθεί η υποστήριξη των μελών του ΟΗΕ για μια νέα δήλωση που καταδικάζει τις ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ενώ περισσότερες από 140 χώρες υποστήριξαν ένα παρόμοιο ψήφισμα στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον περασμένο Μάρτιο, μόνο 58 χώρες το ενέκριναν αυτή τη φορά. Μεταξύ αυτών είναι συνολικά 30 επίσημα μέλη του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, και αρκετά άλλα δεσμεύονται στην Ουάσιγκτον με διμερείς αμυντικές συμφωνίες. Ως αποτέλεσμα, περισσότερα από τα δύο τρίτα της διεθνούς κοινότητας έχουν αποφύγει να καθορίσουν τη θέση τους για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις.
Αυτό, φυσικά, είναι εν μέρει αποτέλεσμα της σταθερής επισήμανσης της ρωσικής και της κινεζικής διπλωματίας ότι η πραγματική αιτία του πολέμου στην Ευρώπη είναι η πολιτική των ΗΠΑ.


σχετικό δημοσίευμα
γνώμη
"Στρατηγική Αντεπίθεσης" - Η Βρετανία και οι ΗΠΑ στέκονται πίσω από τον δαπανηρό πόλεμο των ζόμπι του Κιέβου

Πάνω απ' όλα, αυτή η δυναμική δείχνει ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες κατανοούν ότι έχουν την επιλογή να μην κάνουν μια συγκεκριμένη επιλογή. Αντίθετα, μια στρατηγική απόσπασης από μια σύγκρουση είναι πιο λογική και δικαιολογημένη στο τρέχον πλαίσιο. Στην Ευρώπη, οι υποθέσεις σέρνονται και διαμορφώνονται τα περιγράμματα μιας μακράς σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, με ποικίλους βαθμούς έντασης. Το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, ωστόσο, θα προσαρμοστεί όλο και περισσότερο στη ζωή σε αυτές τις νέες συνθήκες. Για τις ίδιες τις ΗΠΑ, η μείωση της ικανότητάς τους να βρίσκουν το δρόμο τους οδήγησε σε μια στρατηγική εκφοβισμού και πίεσης σε ανεξάρτητους παράγοντες στη διεθνή κοινότητα.

Αλλά ακόμη και αυτή η πολιτική δεν θα είναι επιτυχής. Ακόμα κι αν η Ουάσιγκτον είχε έναν τεράστιο κατασταλτικό μηχανισμό στη διάθεσή της, θα ήταν εντελώς αναποτελεσματικό εάν η κυβέρνηση των ΗΠΑ επικέντρωνε όλες τις διεθνείς δραστηριότητές της στην επιβολή «κυρώσεων». Ωστόσο, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε εντελώς ένα τέτοιο σενάριο. Ως αποτέλεσμα, όλο και περισσότερες χώρες θα συνεργάζονται τόσο με τη Ρωσία όσο και με τη Δύση. Και ο ρυθμός αυτής της συνεργασίας θα εξαρτηθεί από την πιθανότητα να πάρει κάτι και από τις δύο πλευρές.

Η σύγκρουση στην Ευρώπη, από την άλλη πλευρά, θα γίνεται ολοένα και πιο τοπική και θα ενδιαφέρει μόνο τους κύριους συμμετέχοντες. Ενώ ο υπόλοιπος κόσμος θα προσπαθήσει να μην εμπλακεί. Για τη Ρωσία, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είναι ανοιχτή και ικανή να προσφέρει στις αναπτυσσόμενες χώρες ό,τι χρειάζονται - στους τομείς της ενέργειας, των εμπορικών αγαθών, της επιστήμης ή της εκπαίδευσης. Αλλά δεν υπάρχει απολύτως καμία ανάγκη να παρασύρουμε κανέναν στον αγώνα για τα ρωσικά συμφέροντα και αξίες - αυτό ακριβώς που ο περισσότερος κόσμος θέλει να αποφύγει. Έτσι μπορούμε να παραμείνουμε σχετικά χαλαροί. Έτσι αποφεύγεται η διαίρεση του κόσμου σε αντίπαλα στρατόπεδα, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για το ξέσπασμα ενός μεγάλου πολέμου.

Δεν υπάρχουν σχόλια: