Ελλάδα μνημονίου ή… μνημοσύνου;

Του Σάββα Ιακωβίδη

Οι πολιτικοί αρνούνται να παραμερίσουν τις φιλοδοξίες τους - Γιατί δεν συμφέρει σε κανέναν έξοδος της χώρας από την Ένωση και το ευρώ - Η ελληνική παράνοια, οι ευθύνες της Γερμανίας και ποια μαθήματα καλείται να αντλήσει η Κύπρος
Οι Έλληνες τι θέλουν, τελικά, για την Ελλάδα, μνημόνιο, έστω και επαχθές, ή μνημόσυνο για την κατάρρευσή της;

Είναι ίσως μοναδικό φαινόμενο στις διεθνείς σχέσεις: Ένας πολιτικός αρχηγός, ο ηγέτης του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ), Αλέξης Τσίπρας, απαίτησε αναίρεση των δεσμεύσεων της Ελλάδας έναντι των ξένων πιστωτών της, που προσπαθούν να τη σώσουν από την κατάρρευση και την πτώχευση. Και όμως: Σε δηλώσεις του την περ. Τρίτη, ζήτησε από τους Αντ. Σαμαρά και Ευ. Βενιζέλο, προέδρους της Ν. Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, να ανακαλέσουν την υπογραφή τους στο μνημόνιο, διά του οποίου η ΕΕ επιχειρεί να διασώσει την Ελλάδα από τη χρεοκοπία και την οικονομική καταστροφή. Ορθά, ο Αντ. Σαμαράς αρνήθηκε να συνεργήσει στην πτώχευση και στην καταστροφή της χώρας, και κάλεσε τον Τσίπρα να συνέλθει, πράγμα που φυσικά δεν έκανε.
Η εβδομάδα που πέρασε αναλώθηκε σε προσπάθειες σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας, αφού η κάλπη της 6ης Μαΐου αναδιέταξε δραματικά το κομματικό, πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα. Τα μεγάλα κόμματα, Ν. Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ, καταποντίσθηκαν, έστω και αν με ένα περίεργο εκλογικό σύστημα προικοδοτήθηκαν με έδρες που δεν κέρδισαν. Αντίθετα, αναδείχθηκαν τα δύο άκρα, ο ακραίος και κουκουλοφόρος ΣΥΡΙΖΑ και η ναζιστική οργάνωση Χρυσή Αυγή. Για πρώτη φορά στην ιστορία του Ελληνικού Κοινοβουλίου ένα ναζιστικό κίνημα κέρδισε 21 έδρες και αναμένει να εισέλθει στη Βουλή των Ελλήνων. Αυτό και μόνο δείχνει το κατάντημα της χώρας.
Από την άλλη, όμως, αποτυπώνει την κατάπτωση των πολιτικών και κομματικών πραγμάτων, την αποτυχία των μεγάλων κομμάτων και το πιθανό πέρας του διπολισμού, την οργή των πολιτών για την οικονομική δυσπραγία τους και την απόρριψη των επαχθών οικονομικών μέτρων.

Οι… κωλοτούμπες

Μετά το εκλογικό αποτέλεσμα, ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας ανέθεσε διαδοχικά την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στους Σαμαρά, Τσίπρα και Βενιζέλο. Και οι τρεις απέτυχαν επειδή, πρώτον, οι Σαμαράς και Βενιζέλος θεωρούνται ως υποστηρικτές -αφού προσυπέγραψαν- του μνημονίου, άρα οι άλλες αντι-μνημονιακές δυνάμεις αρνήθηκαν να συνεργαστούν μαζί τους. Δεύτερον, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλ. Τσίπρας, τάσσεται αναφανδόν κατά του μνημονίου, συνεπώς δεν ήθελε εν παντί να επαναφέρει, είπε, από το παράθυρο το μνημόνιο που ο ελληνικός λαός απέρριψε. Τρίτον, οι διαφορές των εν τη Βουλή κομμάτων είναι τόσο βαθιές, που ήταν αδύνατο να διευκολύνουν συνεργασία, ακόμα και ομοειδών δυνάμεων, όπως π.χ. της Αριστεράς. Η ΓΓ του ΚΚΕ, Αλ. Παπαρήγα, μιλούσε συνέχεια για «κωλοτούμπες» του Τσίπρα στους «τοκογλύφους» της Ευρώπης και στο μνημόνιο.
Το θρίλερ με τον σχηματισμό κυβέρνησης ήταν φυσικό να προκαλέσει αστάθεια και ακυβερνησία, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να οδηγείται μάλλον εκ δευτέρου στις κάλπες τον Ιούνιο. Εκτός και αν την υστάτη ο πρόεδρος Παπούλιας καλέσει σε σύσκεψη το Συμβούλιο των Αρχηγών, σε μιαν ύστατη προσπάθεια να ανακόψει την ακυβερνησία και να συμβάλει προς συγκερασμό θέσεων, ώστε να καταστεί εφικτός ο σχηματισμός μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας, κατά τον Σαμαρά ή εθνικής σωτηρίας, κατά τον Βενιζέλο.

Πρόταση για μεταβατική κυβέρνηση για τη σωτηρία της Ελλάδας
Ο παλαιοκομματισμός στην Ελλάδα κατέρρευσε παταγωδώς. Οι Έλληνες πολίτες απέστρεψαν το πρόσωπό τους από ένα σύστημα που, διά της ψήφου των, της ανοχής και της εκμετάλλευσής του συντήρησαν για δεκαετίες. Το νέο πολιτικό σκηνικό δεν είναι, βέβαια, το καλύτερο, αφού ενισχύει τα δύο άκρα, τον ΣΥΡΙΖΑ και τη ναζιστική Χρυσή Αυγή. Εξ αυτού καταδεικνύεται, σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών, το λάθος Σαμαρά στην επιμονή του για διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.
Ίσως, διότι θα εκτίμησε ότι θα αποκτούσε άνετα πλειοψηφία και θα κυβερνούσε τη χώρα. Αν η Ελλάδα παρέμενε υπό τη διακυβέρνηση τεχνοκρατών, με τη συνεπικουρία των δύο μεγάλων κομμάτων, ίσως να μπορούσε να προλειάνει τον δρόμο γι' αναδιάρθρωση των θεσμών και εξυγίανση της λειτουργίας του κράτους.
Ο γνωστός Κύπριος, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων - Στρατηγικών Σπουδών στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Παναγιώτης Ήφαιστος, σε δική του παρέμβαση, υποστηρίζει τη σύσταση μιας σωτήριας μεταβατικής διακυβέρνησης, με τη συνένωση των αντιμνημονιακών δυνάμεων. Οι ελπίδες μάλλον φυλλορρόησαν μετά τις εξελίξεις που είδαμε τη βδομάδα που πέρασε. Τα χαρακτηριστικά μιας μεταβατικής διακυβέρνησης, όπως ο καθηγητής Ήφαιστος τα καταγράφει, είναι τα εξής:
1. Τα αντι-μνημονιακά ρεύματα που πλειοψήφησαν να απεκδυθούν τις εξουσιαστικές καρέκλες. Σκοπός είναι η σωτηρία της χώρας και όχι η συμβατική εξουσία.
2. Η «εντολοδόχος αντι-μνημονιακή διακυβέρνηση» πρέπει να είναι πολιτικά πανίσχυρη. Οι σκοποί που καλείται να εκπληρώσει εξ αντικειμένου είναι οι εξής: Διαχείριση των πρωτογενών ελλειμμάτων. - Διαχείριση των διαπραγματεύσεων με την Ευρώπη. - Διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. - Συντακτική Συνέλευση για αναθεώρηση του Συντάγματος.
3. Η μεταβατική διακυβέρνηση απαιτείται να είναι πολιτικά πανίσχυρη, με την έννοια ότι δεν θα είναι τεχνοκρατική όπως η τελευταία.
4. Τα στελέχη της μεταβατικής διακυβέρνησης, επίσης, θα πρέπει να είναι καλοί διαπραγματευτές και να μπορούν να μιλούν ισότιμα και όχι δουλικά με τους ξένους συνομιλητές τους.
5. Βασικό στοιχείο των διαπραγματεύσεων με τρίτους και ιδιαίτερα την Ευρώπη πρέπει να είναι η αναθεώρηση ή κατάργηση του μνημονίου και των επαχθών και καταχρηστικών χρεών και η ριζική μεταρρύθμιση της ΕΕ.
6. Οι καταστροφές που επέφερε το απερχόμενο παλαιοκομματικό σύστημα είναι μεγάλες. Γι’ αυτό καμιά βιαστική κίνηση δεν πρέπει να γίνει.
7. Στελέχη των δύο πρώην μεγάλων κομμάτων τα οποία, αν και αντι-μνημονιακά, είχαν ενδεχομένως εγκλωβιστεί, μπορούν να συμβάλουν σε μια σωτήρια μετάβαση, αλλά και στην ανασυγκρότηση του πολιτικού συστήματος.
8. Η χώρα δεν κινδυνεύει εάν παραμείνουμε ενωμένοι, εάν έχουμε ρεαλιστικούς σκοπούς και εάν εφαρμόσουμε μια επιδέξια στρατηγική εκπλήρωσής της.

Ευθύνες στη Μέρκελ
Είναι πολλοί στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ -όχι μόνο στην Ελλάδα- που επιρρίπτουν ευθύνες στην καγκελάριο της Γερμανίας Μέρκελ, για τα επαχθή μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα. Η κριτική εντάσσεται στη διαπίστωση ακόμα και Ευρωπαίων ηγετών, ότι η πολιτική του δίδυμου Μέρκελ-Σαρκοζί, για σκληρά μέτρα λιτότητας, οδήγησε σε περισσότερη ύφεση και δεν ενίσχυσε την ανάπτυξη. Τις τελευταίες ημέρες, ηγέτες της ΕΕ ανακάλυψαν αίφνης την ανάπτυξη ως ισχυρό αντίδοτο στην οικονομική κρίση.
Όμως η Μέρκελ και άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες επιμένουν ότι η Ελλάδα οφείλει να σεβαστεί τις δεσμεύσεις της, να προχωρήσει σε βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές, να εξυγιάνει τη Δημόσια Υπηρεσία και να παραμείνει στην ΕΕ και στη ζώνη του ευρώ.
Ιδού το τραγικό και οξύμωρο με τις ελληνικές εκλογές: Οι περισσότερες πολιτικές δυνάμεις, ακόμα και οι λεγόμενες αντιμνημονιακές, υποστηρίζουν παραμονή στη ζώνη του ευρώ, επειδή κατανοούν ότι αν η Ελλάδα δεν ανήκε στην ευρωζώνη, δεν θα μπορούσε να δανειοδοτηθεί. Εξάλλου, οι εταίροι της δεν επιθυμούν κατάρρευση της χώρας και έξοδό της από την ευρωζώνη, επειδή αυτό θα σήμαινε καταλυτικές μέχρι και καταστροφικές συνέπειες στην ΕΕ και στον κόσμο.
Από την άλλη, όμως, οι Έλληνες ψηφοφόροι απέρριψαν το μνημόνιο, που θεωρούν επαχθές και υπονομευτικό της ανεξαρτησίας και ελευθερίας της χώρας. Οι Έλληνες δεν θέλουν το μνημόνιο, αλλά χρειάζονται τα δισεκατομμύρια των εταίρων τους. Τι θέλουν τελικά για την Ελλάδα, μνημόνιο, έστω και επαχθές, ή μνημόσυνο για την κατάρρευσή της;
Πικρά μαθήματα για την Κύπρο…
Δεν νομίζουμε να υπάρχει Έλληνας Κύπριος που να μην ανησυχεί βαθύτατα για τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα, όχι μόνο εξαιτίας των άρρηκτων αδελφικών δεσμών με τη Μητρόπολη του Ελληνισμού, αλλά και της έκθεσης των κυπριακών τραπεζών στα ελληνικά ομόλογα. Με τις εντεύθεν σοβαρότατες επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία. Όσο παρατείνεται η πολιτική αστάθεια και ακυβερνησία στην Ελλάδα τόσο περισσότερο ανησυχούμε οι Κύπριοι, επειδή η οικονομική, πολιτική, θεσμική, πολιτειακή, αμυντική και διοικητική αδυναμία της έχει και θα έχει καταλυτικές προεκτάσεις και στην Κύπρο, σε πάρα πολλούς τομείς και ειδικά στο Κυπριακό, στην οικονομία και στην ασφάλεια. Κι αυτά, σε μια περίοδο που η Τουρκία απειλεί και εκβιάζει στο Κυπριακό και στο ενεργειακό, ακόμα και με πόλεμο.
Η Κύπρος καλείται να αντλήσει μερικά πικρά, αλλά χρήσιμα μαθήματα. Απαιτείται υπερκομματική ευρεία ενότητα. Θα ήταν ευχής έργο αν τα κόμματα συμφωνούσαν και συναινούσαν σε μια κυβέρνηση ενότητας ή σωτηρίας της Κύπρου. Παράλληλα, απαιτείται να ληφθούν συλλογικά νέες αποφάσεις για την οικονομία. Είναι ευτύχημα που τα κόμματα ζητούν επείγουσα σύσκεψη για την οικονομία, εξαιτίας ακριβώς της αστάθειας και των κινδύνων που ελλοχεύουν και για την κυπριακή οικονομία.
Από την άλλη, κόμματα και πολίτες καλούνται να αντλήσουν διδάγματα από την ολέθρια πελατειακή σχέση, τη διαπλοκή, την άσωτη διαχείριση της οικονομίας, ώστε να στήσουμε αναχώματα, όπως υποστηρίζει ο γνωστός οικονομολόγος Στ. Πλατής, να αποφύγουμε πάση θυσία τον Μηχανισμό Στήριξης και να εξυγιάνουμε το τραπεζικό σύστημα, το οποίο φέρει και αυτό ευθύνες για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται.

sigmalive