∆ύο καινούργιες αγγλικές µεταφράσεις της Ιλιάδας παρουσιάζονται αυτόν τον καιρό από τα αγγλοσαξονικά µέσα ενηµέρωσης, άλλοτε µε απροϋπόθετο και άλλοτε µε συγκρατηµένο ενθουσιασµό. Είναι η µετάφραση του Αντονι Βέριτι (1939-), θρυλικού µάστερ του Κολεγίου Ντάλγουιτς, που κυκλοφορεί από το Oxford University Press, και η µετάφραση του αµερικανού ποιητή και συγγραφέα Στίβεν Μίτσελ (1943-) που κυκλοφορεί από το Free Press. ∆ίπλα σ’ αυτές τις µεταφράσεις πρέπει να προστεθεί η επανέκδοση, µε νέα εισαγωγή και σηµειώσεις, από το University of Chicago Press, της κλασικής πλέον µετάφρασης του Ρίτσαρντ Λάτιµορ (1906-1984), που είχε πρωτοκυκλοφορήσει το 1951.Ο Λάτιµορ δεν ήταν µόνο ένας στέρεος φιλόλογος αλλά και ποιητής και η µετάφρασή του αποτελεί ίσως το ισχυρότερο διαβατήριο για το πέρασµα στο οµηρικό έπος, τουλάχιστον για τους χιλιάδες µαθητές και φοιτητές κλασικών προγραµµάτων στις Ηνωµένες Πολιτείες. Μάλιστα η µετάφραση του Λάτιµορ είναι ο κορµός του διαδικτυακού πρότζεκτ The Chicago Homer, όπου είναι αναρτηµένη µαζί µε το ελληνικό κείµενο σε αντιπαραβολή.
Το σηµαντικό σ’ αυτή την «οµηρική επικαιρότητα» είναι ότι κάθε γενιά µεταφράζει το έπος µε τον δικό της ρυθµό, µε τη δική της αναπνοή, µε τη δική της γλώσσα. Ετσι το έπος παραµένει ζωντανό. ∆εν είναι τυχαίο ότι αρκετοί από τους µεταφραστές δεν είναι ελληνιστές. Ο Αµερικανός Στίβεν Μίτσελ, για παράδειγµα, είναι ποιητής και µε τη µετάφρασή του «αναδηµιουργεί την ενέργεια» του οµηρικού έπους, σύµφωνα µε µια κριτική. Ο Μίτσελ είναι πολύ γνωστός στο αµερικανικό κοινό για τα βιβλία αυτοβελτίωσης που συνυπογράφει µε τη γυναίκα του Μπάιρον Κέιτι, και απ’ αυτή την άποψη η δική του µετάφραση της Ιλιάδας µπορεί να «πάει» σε ένα πιο πλατύ κοινό. ∆ίπλα σ’ αυτές τις µεταφράσεις, η αγγλοσαξονική οµηρική επικαιρότητα εµπλουτίζεται µε το βιβλιαράκι Memorial (Faber and Faber) της γνωστής αγγλίδας ποιήτριας Αλις Οσβαλντ (1966-), που αποτελεί ποιητική επίσκεψη σε στίχους της Ιλιάδας όπου περιγράφονται θάνατοι. Μια λιτανεία νεκρών, που ταρακουνάει τον αναγνώστη του 21ου αιώνα.
Φυσικά οι έλληνες αναγνώστες έχουµε την τύχη να µπορούµε να διαβάσουµε και τις 24 ραψωδίες της Ιλιάδας στη µετάφραση του ∆. Ν. Μαρωνίτη, η έκδοση της οποίας ολοκληρώθηκε προσφάτως από τις εκδόσεις Αγρα. «Ποιητικός λόγος σύγχρονος και όχι αναδροµικός» που δοκιµάστηκε µε συνταρακτική επιτυχία στις αναγνώσεις στο Εθνικό Θέατρο. Θα µεταφέρω µια εικόνα από τη ∆ ραψωδία, τον θάνατο του Ανθεµίωνα, «παλικαράκι ανύπαντρο», που τον σκότωσε ο Αίας ο Τελαµώνιος.
«Καθώς το παλικάρι προπορεύτηκε, τον σηµαδεύει και τον βρίσκει στο δεξί βυζί· χάλκινο το κοντάρι, περνώντας απ’ τον ώµο, βγήκε αντίκρυ.
Κι όπως κυλίστηκε στο σκονισµένο χώµα, έµοιασε µε µια σκούρα λεύκα, πλάι σε µεγάλο βάλτο φυτρωµένη, ψηλόλιγνη, σε υγρό λιβάδι, µε τα κλαδιά να στεφανώνουν µόνον την κορφή της· αµαξοµάστορης την είδε, και µε το µαύρο του πελέκι την τσεκούρωσε, να την λυγίσει σε τροχόγυρο για το περίλαµπρο άρµα του, κι αυτή πεσµένη τώρα στου ποταµού την όχθη αποξηραίνεται».
nbak@dolnet.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου