Το μικροσκόπιο στην Αρχαία Ελλάδα!

Γράφει ο κ. Παύλος Κριαράς
ερευνητής-δημοσιογράφος
μέλος Ελληνικής Νομισματικής Εταιρείας

Ελληνική ή ξένη εγκυκλοπαίδεια, αναφέρει τη δημιουργία και χρήση μικροσκοπίου από τον 17ο αιώνα μ.Χ. Το παρόν άρθρο τεκμηριώνει την άποψη ότι η δημιουργία του μικροσκοπίου χρονολογείται 20 τουλάχιστον αιώνες πριν! Δηλαδή τον 4ο και 5ο αιώνα π.Χ. Αυτό από μόνο του μας κινεί το ενδιαφέρον για την άγνωστη πληθώρα των ανακαλύψεων στην αρχαιότητα.

Τεκμηριώνοντας την άποψη μου, ότι το μικροσκόπιο (ασφαλώς όχι με τη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα) είχε ήδη ανακαλυφθεί και υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για τη χρήση του, ήδη από τον 5ο-4ο αιώνα π.Χ., λαμβάνω υπ' όψιν μου τη νομισματοκοπία της εποχής, παράλληλα με τις μαρτυρίες από αρχαία κείμενα, για τις τότε επιστημονικές γνώσεις και προϊόντα που παράχτηκαν (νομίσματα, κοσμήματα κ.ά.) και σώζονται έως σήμερα, όπου χωρίς τη χρήση υπερμεγέθυνσης θα ήταν αδύνατο να υλοποιηθούν.

Το γεγονός ότι χάθηκε στην πορεία του χρόνου η τεχνολογία που χρησιμοποιούσαν στην αρχαία Ελλάδα μας το επιβεβαιώνει η κακότεχνη νομισματοκοπία του μεσαίωνα.

Οι αρχαιολόγοι για το θέμα αυτό σιωπούν ή δίνουν μη ικανοποιητικές απαντήσεις (π.χ. είχαν πολλούς δούλους και κοπίαζαν σκληρά, ήταν καλλιτέχνες, είχαν διαφορετική όραση και έβλεπαν την λεπτομέρεια με γυμνό μάτι κτλ). Είναι λίγες από τις απαντήσεις στην έρευνα μου αυτή, από τους ειδικούς στους οποίους απεύθυνα το εύλογο ερώτημα.

Έχω παραθέσει μεγεθύνσεις αρχαίων νομισμάτων (που μου παραχώρησε για τη βοήθεια της έρευνας μου η νομισματική συλλογή της Alpha bank) και αποσπάσματα από μετάφραση αρχαίου κειμένου. Τα οποία μας δείχνουν την γνώση πάνω σε τεχνολογίες που εικάζεται ότι εμφανίσθηκαν πολύ αργότερα όπως το μικροσκόπιο, που ενώ νομίζουμε ότι ανακαλύφθηκε πολλούς αιώνες μετά, αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων, ότι το μικροσκόπιο το είχαν ήδη ανακαλύψει και εφαρμόσει στις τέχνες και τις επιστήμες από τον 5ο αιώνα π.Χ.

«Την δε υπόθεση του σχηματισμού των ειδώλων στα κάτοπτρα και σε όλα εκείνα που καθρεπτίζουν και είναι λεία δεν είναι δύσκολο να την εννοήσωμε» (Πολιτεία Πλάτωνα 46a) [το δε περί την των κατόπτρων ειδωλοποιίαν και πάντα όσα εμφανή και λεία, κατιδείν ουδέν έτι χαλεπόν]. Αυτό σημαίνει ότι ήδη έχουν επίγνωση του να μεταφέρουν την εικόνα με κάτοπτρα, από εκεί και πέρα με ελαφρά κοίλο κάτοπτρο έχουμε την μεγέθυνση η σμίκρυνση της εικόνας αντίστοιχα και αυτό είναι και η βάση του μικροσκοπίου. Το ότι χρησιμοποίησαν την τεχνική αυτή, μας το μαρτυρούν τα κάτωθι στοιχεία:

1ο) Τα καλλιτεχνικά αρχαία νομίσματα που εμφανίσθηκαν σε διάφορες περιοχές ήδη από τον 5ο αιώνα τα οποία με την μεγέθυνσή τους ανακαλύπτουμε τέτοιες λεπτομέρειες, που είναι αδύνατο να δούμε ακόμα και με απλό μεγεθυντικό φακό.

2ο) Μέσα στην πολιτεία του Πλάτωνα και συγκεκριμένα στο έργο ‘Τίμαιος - Κριτίας, που περιγράφεται και η πολυσυζητημένη ιστορία της χαμένης Ατλαντίδος, βλέπουμε το κάτωθι κείμενο: «Αυτό συνεχίζεται μέχρις ότου και από τις δυο μεριές η επιθυμία και ο έρωτας, του ανδρός και της γυναικός, συνενωθούν. Και τότε σαν να συγκομίζουν καρπό από τα δένδρα, σπέρνουν στη μήτρα όπως σε καλλιεργημένο και εύφορο χωράφι αόρατα λόγο της μικρότητάς των και αδιάπλαστα ζωντανά όντα (σπερματοζωάρια) και αφού τα διαχωρίσουν πάλιν, θα τα εκθρέψουν και θα τα μεγαλώσουν εκεί μέσα και ύστερα θα τα οδηγήσουν στο φως και θα ολοκληρώσουν έτσι την δημιουργία των ζώντων». (Πολιτεία Πλάτωνα 91d).

Οι αρχαιολόγοι αφού δεν έχουν ενδείξεις από συσκευές, σαφείς περιγραφές από αναφορές ή αποτυπώσεις πάνω σε εικόνες της εποχής, είναι λογικό να σιωπούν αφού δεν έχουν όπως είναι λογικό τις γνώσεις ενός φυσικού, ενός βιολόγου, ενός χαράκτη νομισμάτων, για να γνωρίζουν τις δυσκολίες στην επεξεργασία 1:1 της μήτρας των αριστουργηματικών -όπως φαίνεται και σε πολλαπλάσια μεγέθυνση- των τότε νομισμάτων, με αποτέλεσμα να θεωρούν ότι απλά με την τέχνη και την συμβολή των πολλών δούλων είναι εύκολο να χαραχθούν μήτρες όπως αυτές που έφτιαξαν τα καλλιτεχνικά νομίσματα που εμφανίζονται ήδη από τον 5ο αιών π.Χ.

Ολοκληρώνοντας αξίζει να παρατηρήσουμε επιτελικά ότι ακόμα και η ίδια η λέξη με την οποία στην αγγλική περιγράφεται το μικροσκόπιο, Microscope [μικροσκοπι], προέρχεται από την Ελληνική λέξη μικροσκόπιο, σύμφωνα και με τα διεθνή λεξικά.

Για την αντιγραφή
ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ