Η Ελλάδα σχεδόν λησμόνησε την Μάχη του Μαραθώνα!..

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΕΜΟΣ

Κορυφαίος σταθμός στην ιστορική πορεία του Ελληνικού Έθνους, αλλά και ολόκληρου του ευρωπαϊκού Πολιτισμού, αποτελεί η Μάχη του Μαραθώνα (Αύγουστος 490 π.Χ.), όπου οι Έλληνες εμπόδισαν τους Πέρσες να εισβάλουν στην Ευρώπη.

Έγινε, μάλιστα, γνωστό ότι σε κάποιες ευρωπαϊκές περιοχές, όπως το Μόναχο της Βαυαρίας, αυτόν τον καιρό κάνουν εκδηλώσεις για τα 2.500 χρόνια της μάχης του Μαραθώνα. Ένας βουλευτής ερώτησε τον Υπουργό πολιτισμού, αν σκοπεύει, να κάνει κάτι ανάλογο και η Ελλάδα. Η απάντηση ήταν εντελώς αόριστη. Αλλά, το πνεύμα που επικρατεί σήμερα στην Ελλάδα φαίνεται από το γεγονός ότι στα σχολικά βιβλία η Μάχη του Μαραθώνα καταλαμβάνει τον…τεράστιο χώρο των δύο γραμμών και κάτι!

Σε παλαιότερες εποχές ο ελληνικός λαός είχε συνείδηση των ενδόξων μαχών που έδωσαν οι πρόγονοί του, αλλά και οι ευρωπαϊκές χώρες που «μετέχουν της Ελληνικής Παιδείας» (δηλ. Του ελληνικού τρόπου σκέψης) θεωρούν την νίκη των Ελλήνων στον Μαραθώνα σαν μια νίκη του πολιτισμένου ελεύθερου κόσμου, σαν την ηθική δύναμη της ελευθερίας έναντι της υποτέλειας.

Οι πολίτες τους θέλουν η Ευρώπη να βασίζεται σε αυτές τις Ελληνικές αξίες και όχι στο χρήμα (όπως σήμερα).

Σήμερα η Παγκοσμιοποίηση θέλει να ξεριζώσει από την ψυχή μας την αυτάδελφη σχέση Έθνους και Ορθοδοξίας. Να μετατραπούν οι άνθρωποι σε ένα παγκόσμιο πλαγκτόν. Πρέπει να ισοπεδοθούν τα πάντα. Τα πλοκάμια της έφτασαν από καιρό και στην Ελλάδα και κάνουν ό,τι μπορούν για να εξαφανίσουν κάθε τι το Ελληνικό, ειδικά ό,τι θυμίζει το ένδοξο παρελθόν.

Σε όλες τις στρατιωτικές Σχολές του κόσμου, η Μάχη του Μαραθώνα αποτελεί ιδιαίτερο κεφάλαιο του μαθήματος της πολεμικής τακτικής. Οι αλλοδαποί στρατιωτικοί ανωτέρων βαθμών, όταν έρχονται στην Ελλάδα, δεν παραλείπουν ποτέ να επισκεφθούν τον Μαραθώνα και το πεδίον της μάχης.
***
Ο βασιλιάς των Περσών Δαρείος διόρισε τον Δάτη και τον Αρταφέρνη αρχηγούς αυτής της εκστρατείας. Εμπήκαν σε 600 πλοία και περνώντας ανάμεσα στα νησιά του Αιγαίου πελάγους πήγαν πρώτα στην Ερέτρια, πόλη της Εύβοιας. Μετά από πολιορκία έξι ημερών την κατέλαβαν και την κατέστρεψαν. Κατόπιν επροχώρησαν Νότια προς την Αθήνα και τον Αύγουστο του 490 π.Χ. αποβιβάστηκαν στην πεδιάδα του Μαραθώνα 25 χιλιόμετρα έξω από την Αθήνα!

Οι Αθηναίοι ετοιμάστηκαν να αποκρούσουν τους Πέρσες, μόλις έμαθαν την απόβασή τους στον Μαραθώνα. Έστειλαν αμέσως τον ταχυδρόμο Φειδιππίδη στη Σπάρτη, για να ζητήσει βοήθεια. Ο Φειδιππίδης έτρεξε πεζός 211 χιλιόμετρα σε 48 ώρες και παρουσιάστηκε στους εφόρους. Ετόνισε ιδιαίτερα τη σημασία του αγώνα για την σωτηρία, την ανεξαρτησία και το μέλλον της Ελλάδος.

Οι Σπαρτιάτες φάνηκαν πρόθυμοι να στείλουν βοήθεια αλλά απάντησαν, ότι για λόγους θρησκευτικούς δεν μπορούσαν να εκστρατεύσουν, πριν γίνει πανσέληνος. Μόνον οι Πλαταιείς έστειλαν αυθόρμητα όλη τη δύναμη που είχαν 1.000 οπλίτες.
Αθηναίοι και Πλαταιείς σύνολο 10.000 παρατάχτηκαν στον Μαραθώνα απέναντι των Περσών, οι οποίοι ήταν δεκαπλάσιοι. Τον στρατό των Αθηναίων διοικούσαν δέκα στρατηγοί, ένας σε κάθε μία από τις δέκα φυλές. Ένας από αυτούς είχε την αρχηγία όλου του στρατού για μια ημέρα. Την ημέρα εκείνη αρχηγός, πολέμαρχος ήταν ο Καλλίμαχος, ο οποίος παραχώρησε την θέση του στον Μιλτιάδη ύστερα από πρόταση του Αριστείδη, ενός από τους δέκα στρατηγούς.

Ο Μιλτιάδης χρησιμοποίησε το εξής στρατηγικό σχέδιο, το οποίο από τότε ακολούθησαν μεγάλοι στρατηγοί μέχρι τις ημέρες μας. Στην αριστερή πτέρυγα παρέταξε τιμής ένεκεν τους Πλαταιείς. Για να εξισώσει το μήκος της παρατάξεώς του με το μεγάλο μήκος του εχθρού, στο κέντρο τοποθέτησε λίγους άνδρες, αντίθετα πύκνωσε τα άκρα (τας πτέρυγας).

Όταν δόθηκε το σύνθημα, οι Αθηναίοι όρμησαν τρέχοντας με αλαλαγμούς τόσον, ώστε οι Πέρσες τους ενόμισαν τρελούς (συνειρμικά φθάνουμε στο Αέρααα του 1940). Η σύγκρουση ήταν φοβερή. Το κέντρο των Περσών, στο οποίο εγνώριζε ο Μιλτιάδης, ότι παρατάσσονταν το άνθος του περσικού στρατού, ανάγκασε τους απέναντι αραιούς Αθηναίους να υποχωρήσουν. Αντίθετα τα δύο άκρα της ελληνικής παράταξης έτρεψαν σε φυγή τις δύο απέναντι πτέρυγες του περσικού στρατού. Κατόπιν έστρεψαν προς τα οπίσω και εχτύπησαν από πίσω το κέντρο του περσικού στρατού. Οι Πέρσες δεχόμενοι επίθεση και από εμπρός και από τα νώτα άρχισαν να τρέχουν προς την θάλασσα.

Οι Αθηναίοι τους καταδίωξαν μέχρι τα πλοία στα οποία εζήτησαν να σωθούν. Έξι χιλιάδες Πέρσες έπεσαν στο πεδίο της μάχης. Κατά την φοβερή αυτή πάλη φονεύθηκε ο πολέμαρχος Καλλίμαχος. Ο αδελφός του τραγικού ποιητή Αισχύλου Κυνέγειρος έπεσε ηρωικά, ενώ προσπαθούσε να εμποδίσει ένα περσικό πλοίο να φύγει. Συνολικά από τους Αθηναίους εφονεύτηκαν 192.

Οι Αθηναίοι συνήθως έφεραν τους πεσόντες στη μάχη να τους ενταφιάσουν στην πόλη. Αλλά στους πεσόντες στον Μαραθώνα επεφύλαξαν την ιδιαίτερη τιμή να τους ενταφιάσουν στον τόπο, όπου έπεσαν πολεμώντας ηρωικά. Πάνω από τον τάφο σώρευσαν χώμα και έγινε ένας μικρός λόφος. Είναι ο γνωστός τύμβος του Μαραθώνα που σώζεται μέχρι σήμερα.

Οι Αθηναίοι θεωρήθηκαν τότε ως υπερασπιστές της ελευθερίας όλων των Ελλήνων. Αυτό έψαλε και ο λυρικός ποιητής Σιμωνίδης ο Κείος στο επίγραμμα που χάραξαν στο τρόπαιο από άσπρη πέτρα που έστησαν δίπλα στον τύμβο: Ελλήνων προμαχούντες αθηναίοι Μαραθώνι χρυσοφόρων Μήδων εστόρεσαν δύναμιν.
Δηλαδή: Οι Αθηναίοι, πολεμήσαντες στον Μαραθώνα για την ελευθερία όλων των Ελλήνων, συνέτριψαν τη δύναμη των χρυσοφόρων Μήδων.

Για τους αρχαίους προγόνους μας ύψιστο ιδανικό ήταν ο αγώνας για την ελευθερία. Αυτό το επιβεβαιώνει ο τραγικότερος ποιητής της αρχαιότητας Αισχύλος, ο οποίος πολέμησε ηρωικά στον Μαραθώνα. Έγραψε ο ίδιος το επιτύμβιο επίγραμμα που εζήτησε να αναγράψουν στον τάφο του. Ο Αισχύλος ο κορυφαίος δραματουργός δεν αναφέρει ούτε λέξη για τη δραματική του τέχνη. Για την υστεροφημία του προβάλλει μόνον τη συμμετοχή του στον αγώνα για την ελευθερία της Πατρίδας του.

Το επίγραμμα: «Αισχύλον Ευφορίωνος Αθηναίον τόδε κεύθει μνήμα καταφθίμενον πυρφόροιο Γέλας αλκήν δ’ ευδόκιμον Μαραθώνιον άλσος αν είποι και βαθυχαιτήεις Μήδος επιστάμενος».

Δηλαδή: (Αυτό το μνήμα σκεπάζει τον Αισχύλο, τον γιο του ευφορίωνα, Αθηναίο, που πέθανε στη σιτοφόρο Γέλα, για την ευδόκιμη ανδρεία του μπορεί να μιλήσει το άλσος του Μαραθώνα και ο Πέρσης με την πυκνή χαίτη, που την γνώρισε καλά).
Όπως βλέπουμε, για το πνευματικό του έργο, τα αθάνατα μνημεία του τραγικού του λόγου ούτε λέξη. Μεγαλύτερη τιμή και δόξα για τον αρχαίο Έλληνα ήταν ο αγώνας για την ελευθερία της Πατρίδος.
***
Το κατόρθωμα του Αθηναίου αιρετού, στρατηγού Μιλτιάδη και των συμμαχητών του (Πολεμάρχου, Στρατηγών και οπλιτών) των πόλεων Αθηνών και Πλαταιών, είναι πραγματικά μοναδικό στην Παγκόσμια ιστορία όχι μόνον λόγω της αριθμητικής δυσαναλογίας των αντιπάλων, της εφαρμοσθείσας στρατηγικής κλπ., αλλά και ένεκα των συνεπειών της έκβασης της μάχης, για το μέλλον του Πολιτισμού της Ανθρωπότητος. Για τον λόγο αυτό οποιαδήποτε αποδιδομένη τιμή σε μαχητές και νεκρούς της μάχης του Μαραθώνα πρέπει να αναβλύζει σεβασμό και αληθινή ταπεινότητα.

Τα ιστορικά γεγονότα της Μάχης του Μαραθώνα επηρέασαν και την ιστορία του Αθλητισμού, καθιερώνοντας τον «Μαραθώνιο Δρόμο», δηλαδή την διαδρομή 42 χιλιομέτρων από τον Μαραθώνα μέχρι την Αθήνα, που έτρεξε ο αρχαίος οπλίτης – αγγελιοφόρος, για να μεταφέρει το χαρμόσυνο μήνυμα της νίκης των Αθηναίων.
Ο Μαραθώνας έθεσε και τα θεμελια του μετέπειτα Αθηναϊκού πολιτισμού, γιατί, όπως είπε ο Κωστής Παλαμάς «Οι Μαραθώνες γεννούν τους Παρθενώνες».

Ο Ισοκράτης το 355 π.Χ. στον «Περί Ειρήνης λόγο του γράφει: «Η πολιτειακή μας οργάνωση λοιπόν η τότε ήταν τόσο καλύτερη από εκείνην, που εγκαταστάθηκε αργότερα, όσον ακριβώς ο Αριστείδης και ο Μιλτιάδης και ο Θεμιστοκλής ήταν άνδρες ανώτεροι του Υπέρβολου και του Κλεοφώντος και των άλλων σημερινών δημαγωγών. Ως προς δε τον λαόν θα βρείτε ότι οι πολίτες της εποχής εκείνης δεν ήσαν γεμάτοι από οκνηρία και φτώχεια και κούφιες ελπίδες, άλλ’ ότι στις μάχες ηδύναντο να νικούν όλους όσους εισέβαλαν εις την χώρα, ότι εκρίνοντο άξιοι αριστείων κατά τους υπέρ της ελευθερίας της Ελλάδος αγώνας και ότι ενέπενον τόσην εμπιστοσύνην, ώστε οι περισσότερες πόλεις θεληματικά να προσέλθουν υπό την ηγεμονίαν της πόλης μας».

Κων/τίνος Παπαρρηγόπουλος: «…Το έργον πράγματι μέγα. Η πατρίς ημών επέπρωτο να ίδη πολλάς έτι ενδόξους ημέρας, αλλ’ ίσως ουδεμία δύναται να αντιπαραβληθή προς ταύτην την εν Μαραθώνι μάχην, καθ’ ην οι Έλληνες πρώτην φοράν νικήσαντες εκ του συστάδην τους Πέρσας, τοσούτω μάλλον ενεθαρρύνθησαν εις τους μετέπειτα αγώνας, όσω μία πόλις μόνη είχεν αρκέσει, ίνα κατισχύση της πολυαρίθμου εκείνης στρατιάς. Και αν σήμερον, μετά παρέλευσιν δισχιλίων και επέκεινα ετών, μετά θλίψεως μεν αναλογιζόμεθα οίου κλέους ήθελε στερηθή το ελληνικόν όνομα, οποίαν ζημίαν ήθελε πάθει η ανθρωπότης, εάν αι Αθήναι, ηττηθείσαι και υποταχθείσαι εις τους Πέρσας, απεστερούντο του μέλλοντος εκείνου, καθ’ ο τοσαύτα εμεγαλούργησαν εις άπαντας τους κλάδους της ανθρωπίνης αρετής, γνώσεως και τέχνης, μετ’ αγαλιάσεως δε ασπαζόμεθα την μνήμην του κατορθώματος δι’ ου ο κόσμος απηλλάγη τοιαύτης συμφοράς…».

Πανεπιστήμιο Καίμπριτζ (Ιστορία Αρχαίας Ελλάδος): «Η ανθρωπότης ολόκληρος έκτοτε, ο πολιτισμός αντιλαλεί το χαρμόσυνον εκείνο άγγελμα του Μαραθωνοδρόμου (Νενικήκαμεν!..). Ο Μαραθών αποτελεί σταθμόν και αφετηρίαν της Ιστορίας του Πολιτισμού, διότι άνευ αυτού, ούτε πολιτισμός θα υπήρχε και ίσως ακόμη σκοτεινή και άγνωστος θα ήτο η τύχη της ανθρωπότητας».

Ο Άγγλος ιστορικός Ουίλλιαμ Ληκ γράφει: «Αν ο Μαραθώνας δεν ορθωνόταν τείχος αρραγές στην Ασιατική λαίλαπα, η Ελλάδα από τότε θα είχε εκμετρήσει τον βίον της. Ούτε Αισχύλος θα επιβίωνε, ούτε Σωκράτης θα γεννιόταν, ούτε δημοκρατία του Περικλή θα ρίζωνε, ούτε μ’ ένα λόγο θα γαλουχιόταν όλη η Δύση με το Ελληνικό πνεύμα. Ή μήπως θα είχε ευνοηθεί και επικρατήσει ο Χριστιανισμός στον Δυτικό κόσμο; Αλλά ούτε και ο πανοικουμενικά περίζηλος κορυφαίος πολιτισμικός θεσμός των Ολυμπιακών αγώνων θα είχε αναβιώσει…».

Εάν συγκεντρώσει κανείς τους ύμνους και τα εγκώμια διάσημων ανδρών παγκοσμίως για την σημασία της Μάχης του Μαραθώνα θα γράψει βιβλίο πολυσέλιδο. Θα περιορισθώ σε όσα έγραψα και θα κλείσω με κάτι σημαντικό για την Νεότερη Ελλάδα: Το πρώτο κράτος στον κόσμο που αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Ελλάδος μετά την κήρυξη της Επαναστάσεως το 1821, ήταν η Αϊτή. Την 15 Ιανουαρίου 1822, ο τότε πρόεδρος της χώρας αυτής Ζαν Πιέρ Μπουαγιέ έστειλε επιστολή στην Ελληνική Επιτροπή Παρισίων (Αδαμ. Κοραής κλπ.), στην οποία ανάμεσα στα άλλα γράφει: «…Είθε παρόμοιοι τοις προγόνοις αυτών αποδεικνυόμενοι και υπό των διαταγών Μιλτιάδου διευθυνόμενοι, δυνηθώσιν εν τοις πεδίοις του νέου Μαραθώνος τον θρίαμβον της ιεράς υποθέσεως, ην επεχείρησαν υπέρ των δικαιωμάτων αυτών, της θρησκείας και της πατρίδος…».

Ο Μαραθώνας θα επιζεί των αιώνων… Αιώνιο Σύμβολο αγώνα, πολεμικής αρετής, αλληλεγγύης και φιλοπατρίας!

Είθε η επέτειος των 2.500 χρόνων από την νίκη του Μαραθώνα να εορτασθεί, όπως αρμόζει σε ένα τέτοιο παγκόσμιο γεγονός αποδίδοντας ένα απειροελάχιστο φόρο τιμής στους νεκρούς και τους προγόνους μαχητές με σοβαρότητα και σεμνότητα! Με Πανελλήνια, αλλά και Πανευρωπαϊκή –τουλάχιστον- συμμετοχή!..

Διαβάστε ακόμα:

Η ΕΝ ΜΑΡΑΘΩΝΙΙ ΜΑΧΗ

«Ταξίδι ψυχής» στα βήματα του Φειδιππίδη - ΑΘΗΝΑ-ΣΠΑΡΤΗ-ΑΘΗΝΑ- ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΙ ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΠΟΥ ΕΠΕΣΑΝ ΟΙ 192 ΗΡΩΕΣ ΣΤΟ ΜΑΡΑΘΩΝΑ