Το πείραμα της φυλακής του Στάνφορντ φέρεται να μετέτρεψε τους ανθρώπους σε τέρατα λόγω της αυστηρής διαδικασίας που ακολουθούσε. Τον Οκτώβριο του 2004, ο Επιλοχίας Ivan "Chip" Frederick του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών πέρασε μια δύσκολη περίοδο. Ήταν ένας από τους κατηγορούμενους στο διαβόητο σκάνδαλο βασανιστηρίων που αποκαλύφθηκε από τη φυλακή Abu Ghraib (Αμπού Γκράιμπ) του Ιράκ τον Μάρτιο του ίδιου έτους, και στο στρατοδικείο του αποκαλύφθηκαν ανησυχητικές πληροφορίες σχετικά με την κακοποίηση κρατουμένων, τη στέρηση ύπνου και τον σεξουαλικό εξευτελισμό.
Ένας από τους μάρτυρες που κάλεσε ο Frederick για να υπερασπιστεί τον εαυτό του - και αναμφισβήτητα ένας από τους λόγους για τους οποίους έλαβε μόνο οκτώ χρόνια για τα εγκλήματά του - ήταν ο ψυχολόγος Philip Zimbardo από το Στάνφορντ, ο οποίος υποστήριξε ότι οι πράξεις του Frederick δεν ήταν απαραίτητα αντανάκλαση του χαρακτήρα του, αλλά μάλλον αντίδραση στο περιβάλλον του Abu Ghraib που οι ανώτεροι είχαν επιτρέψει να αναπτυχθεί.
Ο Ζιμπάρντο τόνισε ότι, υπό τις κατάλληλες συνθήκες, σχεδόν οποιοσδήποτε θα μπορούσε να εξαναγκαστεί να διαπράξει κάποιες από τις πράξεις για τις οποίες κατηγορήθηκε ο Φρέντερικ: να χτυπήσει γυμνούς τρόφιμους, να βεβηλώσει τα ιερά τους αντικείμενα και να τους εξαναγκάσει να αυνανίζονται με κουκούλες στο κεφάλι.
Οι πράξεις του Frederick, υποστήριξε ο Zimbardo, ήταν ένα αναμενόμενο αποτέλεσμα της αποστολής του και όχι οι μεμονωμένες πράξεις ενός "κακού μήλου", καθώς ο στρατός είχε προσπαθήσει προηγουμένως να μεταφέρει την ευθύνη σε συγκεκριμένα άτομα.
Ο Ζιμπάρντο είχε τα προσόντα να μιλήσει για το θέμα της κακοποίησης των κρατουμένων στο στρατοδικείο, επειδή είχε υπάρξει κάποτε θύμα της. Είχε υπηρετήσει ως "διευθυντής" μιας εικονικής φυλακής στο υπόγειο του Jordan Hall του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ για έξι ημέρες, από τις 14 έως τις 20 Αυγούστου 1971.
Για να κατανοήσει καλύτερα τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των κρατουμένων και των φρουρών τους - ένα έργο που χρηματοδοτήθηκε από το Πολεμικό Ναυτικό και το Σώμα Πεζοναυτών των Ηνωμένων Πολιτειών - ο Zimbardo επινόησε ένα ψυχολογικό πείραμα στο οποίο δύο δωδεκάδες κατά τα άλλα φυσιολογικοί νεαροί άνδρες ανατέθηκαν τυχαία στο ρόλο του κρατούμενου ή του φρουρού για μια άσκηση παιχνιδιού ρόλων διάρκειας δύο εβδομάδων.
Το πείραμα στις φυλακές του Στάνφορντ εξελίχθηκε σε μια σύγκρουση μεταξύ των ταλαιπωρημένων κρατουμένων και των χειριστικών, σαδιστών φρουρών που απολάμβαναν τον βασανισμό τους υπό την επίβλεψη του Ζιμπάρντο.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν και διαδόθηκαν εκτενώς, καθιστώντας τον Zimbardo γνωστό όνομα στον τομέα του και αποκαλύπτοντας κάτι εξαιρετικά ανησυχητικό σχετικά με το πόσο λίγο χρειάζεται μερικές φορές για να μετατραπούν οι άνθρωποι σε τέρατα.
Η έναρξη του πειράματος φυλακής του Στάνφορντ
Το 1961, μια δεκαετία πριν από το πείραμα της φυλακής του Στάνφορντ, ο ψυχολόγος του Γέιλ, Στάνλεϊ Μίλγκραμ διεξήγαγε ένα πείραμα για να διαπιστώσει αν κάποιοι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να κάνουν ηλεκτροσόκ σε αγνώστους.
Το πείραμα Milgram, όπως έγινε γνωστό, απέδειξε ότι είναι ανησυχητικά εύκολο για ορισμένους νέους άνδρες να πείσουν ένα άλλο άτομο να αυτοκτονήσει τρομάζοντάς το (κάτι που τους έκαναν να πιστέψουν ότι μπορεί να το έκαναν, παρόλο που κανένα υποκείμενο δεν έπαθε πραγματικά κακό).
Αυτό το πείραμα άνοιξε την πόρτα για πρόσθετες έρευνες σχετικά με την καταστασιακή (περιστασιακή) συμπεριφορά και την υπόθεση ότι είμαστε τόσο καλοί ή κακοί όσο μας επιτρέπουν οι περιστάσεις.
Ο Φίλιπ Ζιμπάρντο δεν ήταν παρών στο πείραμα του Μίλγκραμ, αλλά είχε σπουδάσει ψυχολογία στο Γέιλ μέχρι το 1960 και ήταν έτοιμος να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα στο έργο του Μίλγκραμ στο Στάνφορντ το 1971.
Τότε ήταν που το Γραφείο Ναυτικών Ερευνών των Ηνωμένων Πολιτειών του ανέθεσε να διεξάγει έρευνα σχετικά με την ψυχολογία του εγκλεισμού και τη δυναμική της εξουσίας μεταξύ των φρουρών και των αιχμαλώτων τους. Ο Ζιμπάρντο δέχτηκε αμέσως την επιχορήγηση και άρχισε να εργάζεται στο πείραμα της φυλακής του Στάνφορντ.
Το πείραμα διεξήχθη στο υπόγειο του Jordan Hall στην πανεπιστημιούπολη του Στάνφορντ. Ο Zimbardo χρησιμοποίησε εσωτερικά χωρίσματα για να δημιουργήσει τέσσερα "κελιά φυλακής", καθώς και ένα "γραφείο του (φύλακα) διευθυντή" και πολλούς κοινόχρηστους χώρους για τη διασκέδαση των φρουρών. Επιπλέον, υπήρχε μια μικρή ντουλάπα για σκούπες, η οποία θα αποκτήσει σημασία αργότερα.
Ο Ζιμπάρντο στρατολόγησε ανθρώπους για το πείραμά του, δημοσιεύοντας μια αγγελία στην εφημερίδα Stanford Daily και αναζητώντας "άνδρες φοιτητές" για να συμμετάσχουν σε μια "ψυχολογική μελέτη της ζωής στη φυλακή" Η αγγελία εγγυόταν ημερήσια αμοιβή 15 δολαρίων.
Όταν τα άτομα έκαναν αίτηση για το πείραμα, ο Zimbardo τα εξέταζε σχολαστικά για να αποκλείσει τυχόν ανεπιθύμητους. Όποιος είχε ποινικό μητρώο, ανεξαρτήτως της σοβαρότητας, αποκλείονταν, όπως και οι υποψήφιοι με ιστορικό ψυχολογικών ανωμαλιών ή δυσκολιών συμπεριφοράς.
Ο Ζιμπάρντο κατέληξε σε 24 υγιείς άνδρες κολεγιακής ηλικίας, οι οποίοι δεν έδειχναν καμία εμφανή τάση για βία ή άλλες δυσάρεστες συμπεριφορές. Οι εθελοντές κατατάχθηκαν τυχαία στην ομάδα των κρατουμένων ή των φρουρών πριν από την έναρξη του πειράματος στη φυλακή του Στάνφορντ.
Τη νύχτα πριν από το πείραμα, ο Zimbardo οργάνωσε μια συνάντηση προσανατολισμού για τους δώδεκα φύλακές του. Τους παρείχε σαφείς οδηγίες σχετικά με τα καθήκοντα και τους περιορισμούς τους: Για να διασφαλιστεί η 24ωρη επίβλεψη των κρατουμένων, οι φύλακες θα χωρίζονταν σε τρεις οκτάωρες βάρδιες.
Τους δόθηκαν πλεονάζοντα στρατιωτικά χακί, γυαλιά ηλίου με καθρέφτη και ξύλινα γκλομπ ως σύμβολο εξουσίας. Όλοι οι φύλακες είχαν τη συμβουλή να μην χτυπούν ή να μην κακομεταχειρίζονται σωματικά τους κατάδικους, ωστόσο τους δόθηκε σημαντική διακριτική ευχέρεια στον τρόπο με τον οποίο μεταχειρίζονταν τους 12 κρατούμενους που είχαν υπό τον έλεγχό τους.
Την επόμενη ημέρα, αστυνομικοί του Palo Alto Police Department πήγαν στις κατοικίες των επιλεγμένων κρατουμένων και τους συνέλαβαν. Οι 12 άνδρες τέθηκαν στη φυλακή της κομητείας και υποβλήθηκαν σε έρευνα, λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων και λήψη φωτογραφιών.
Τελικά οδηγήθηκαν στην πανεπιστημιούπολη του Στάνφορντ και οδηγήθηκαν στο υπόγειο, όπου τους περίμεναν φρουροί. Οι κρατούμενοι έπαιρναν κακοσχηματισμένες ποδιές (μπλούζες) και τους έδιναν εντολή να φορούν μεγάλα καπέλα με κάλτσες. Ο καθένας φορούσε μια μικρή αλυσίδα γύρω από τον αστράγαλό του για να τονίσει την ιδιότητά του ως κρατούμενου. Ομαδοποιήθηκαν σε τριάδες και τους δόθηκε ένα μάθημα σχετικά με τους κανονισμούς.
Κάθε γωνία είχε μελετηθεί για να κάνει τους κρατούμενους να αισθάνονται υποταγμένοι στους φρουρούς, μέχρι τους μεγάλους αριθμούς που ήταν ραμμένοι στις ποδιές τους.Οι φρουροί είχαν λάβει εντολή να απευθύνονται στους κρατούμενους μόνο με αυτούς τους αριθμούς και όχι με τα ονόματά τους.
Μέχρι την ολοκλήρωση της πρώτης ημέρας του πειράματος της φυλακής του Στάνφορντ, και οι δύο πλευρές είχαν αποδεχτεί πλήρως τους κανόνες και άρχισαν να συμπεριφέρονται η μία προς την άλλη σαν να υπήρχε πάντα η ακραία δυναμική εξουσίας τους.
Εξέγερση των φυλακισμένων
Αν και οι δύο πλευρές είχαν εσωτερικεύσει τους ρόλους τους και αρκετοί κρατούμενοι παραπονέθηκαν για την πλήξη και την αυθαιρεσία των οδηγιών των φρουρών τους, η πρώτη ημέρα του πειράματος στη φυλακή του Στάνφορντ πέρασε κάπως ανώδυνα.
Κατά καιρούς οι κρατούμενοι έβγαιναν από τα κελιά τους και τους έψαχναν, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν λογικό να μεταφέρουν λαθραία αντικείμενα τόσο νωρίς στη δίκη. Γενικά, οι φύλακες ήταν αγενείς και συγκαταβατικοί.
Συχνά επέμεναν να επαναλαμβάνουν οι αιχμάλωτοι τους αριθμούς τους για να τονίσουν την άθλια κατάστασή τους. Καθορίζονταν (επιβλήθηκαν) κατώτερα καθήκοντα και εφαρμόζονταν τιμωρίες, όπως η απαίτηση διατήρησης θέσεων άγχους (πίεσης) για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Την πρώτη νύχτα, οι φύλακες είχαν επιλέξει να τιμωρούν τους ανυπάκουους κρατούμενους αφαιρώντας τους τα στρώματα και αναγκάζοντάς τους να κοιμούνται στο παγωμένο πάτωμα. Επιπλέον, διέκοπταν τον ύπνο των κρατουμένων με τη φασαρία που έκαναν στον κοινόχρηστο χώρο κοντά στα κελιά.
Το μεσημέρι της δεύτερης ημέρας, ένας κρατούμενος με αριθμό 8612 παρουσίαζε σημάδια κατάρρευσης. Άρχισε να ουρλιάζει και να εξαγριώνεται και ο Ζιμπάρντο αναγκάστηκε να επέμβει για να ανακτήσει τον έλεγχο της κατάστασης. Λόγω της άρνησης του κρατούμενου να ηρεμήσει, αποφασίστηκε να τον αφήσουν ελεύθερο από τη μελέτη για το καλό του.
Αυτό επιτεύχθηκε μέσω μιας "ακρόασης για αποφυλάκιση υπό όρους" και μιας μακράς παραμονής στην αποθήκη με τη σκούπα, η οποία λειτουργούσε και ως χώρος απομόνωσης. Η διαδικασία αποφυλάκισης σχεδιάστηκε να είναι χρονοβόρα και επίπονη προκειμένου να ενισχυθεί η εικόνα ότι η φυλακή ήταν ένα πανίσχυρο ίδρυμα με ανίσχυρους κατάδικους.
Λάβετε υπόψη ότι αυτή ήταν μια εντελώς εθελοντική δραστηριότητα και ότι - θεωρητικά τουλάχιστον - ο καθένας ήταν ελεύθερος να φύγει όποτε ήθελε.
Ενώ ο κρατούμενος #8612 βρισκόταν σε διαδικασία εξόδου, οι υπόλοιποι 11 κρατούμενοι βρίσκονταν σε κατάσταση πανικού. Η αυθαιρεσία και η σκληρότητα των δεσμοφυλάκων είχαν στο παρελθόν ωθήσει τους κατάδικους να αρνηθούν να υπακούσουν στις εντολές ή να εγκαταλείψουν τα κελιά τους. Όταν κλήθηκαν οι αριθμοί τους, αρνήθηκαν να απαντήσουν.
Σε ένα κελί, οι κρατούμενοι δημιούργησαν ένα οδόφραγμα τοποθετώντας ένα στρώμα στην πόρτα. Μέχρι εκείνο το βράδυ, οι συνθήκες είχαν επιδεινωθεί σε σημείο που οι φρουροί που είχαν το δικαίωμα να επιστρέψουν στο σπίτι τους στο τέλος της βάρδιας τους προσφέρθηκαν εθελοντικά να εργαστούν υπερωριακά και να θέσουν τέρμα στην ανταρσία.
Αφού το κλινικό προσωπικό που παρακολουθούσε το πείραμα έφυγε για τα σπίτια του, οι φύλακες που είχαν ακόμη υπηρεσία χτυπούσαν τους κατάδικους με πυροσβεστήρα και τους μετέφεραν σε άλλα κελιά για να ενισχύσουν τον συνωστισμό. Το κενό κελί προοριζόταν για τους "καλούς" κρατούμενους που απείχαν από την εξέγερση. Από την άλλη πλευρά, οι ύποπτοι αρχηγοί κρατούνταν στην απομόνωση για ώρες.
Οι κρατούμενοι σε τυποποιημένα κελιά δεν είχαν πρόσβαση στην τουαλέτα, αλλά τους παρείχαν κουβάδες για να αποχετεύονται. Στη συνέχεια, οι κάδοι παρέμεναν χωρίς επίβλεψη στο κελί για όλη τη διάρκεια της νύχτας. Την επόμενη ημέρα, οι φύλακες υποχρέωναν τους κρατούμενους να στέκονται σε έντονες στάσεις για ώρες χωρίς τα ρούχα τους.
Οι σκοτεινές πλευρές του πειράματος
Μέχρι την τρίτη ημέρα του πειράματος στη φυλακή του Στάνφορντ, το πείραμα ξετυλίχθηκε πολύ γρήγορα. Σύμφωνα με τον Ζιμπάρντο, περίπου το ένα τρίτο των φρουρών έδειξε αυθόρμητα στοιχεία πραγματικού σαδισμού, δημιουργώντας συνεχώς νέους τύπους τιμωρίας και ενθαρρύνοντας τους άλλους φρουρούς να εκτελούν αυτές τις τιμωρίες στους άτυχους αιχμαλώτους.
Τόσο οι φύλακες όσο και οι κρατούμενοι - οι οποίοι, υπενθυμίζω, είχαν λάβει τους ρόλους τους τυχαία μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα - άρχισαν να ταυτίζονται με την πλευρά τους και να ενεργούν από κοινού.
Μετά από λίγες ημέρες, η πλειονότητα των καταδίκων πραγματοποίησε απεργία πείνας για να διαμαρτυρηθεί για τις συνθήκες διαβίωσής τους, ενώ οι φύλακες δούλευαν δωρεάν επιπλέον βάρδιες και γίνονταν όλο και πιο ανήσυχοι.
Όταν άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες ότι ο κρατούμενος #8612 θα επέστρεφε με έναν μικρό στρατό οπαδών για να οργανώσει μια απόδραση (jailbreak) από τη φυλακή, κανένας άλλος εκτός από τον Ζιμπάρντο δεν έδωσε εντολή να διαλυθεί (αποσυναρμολογηθεί) η υπόγεια φυλακή και να μεταφερθεί στον επάνω όροφο, ενώ ο ίδιος περίμενε μόνος του στο υπόγειο, τους επιτιθέμενους. Αργότερα δήλωσε ότι αν ο άνδρας εμφανιζόταν, σκόπευε να τον ενημερώσει ότι το πείραμα είχε διακοπεί και να τον στείλει σπίτι του.
Ο Ζιμπάρντο είχε βυθιστεί πλήρως στο πείραμα σε αυτό το στάδιο. Όπως παραδέχτηκε αργότερα, η διατήρηση της αντικειμενικότητας υπό την ιδιότητά του ως διαχειριστή της φυλακής δεν θα ήταν ποτέ εφικτή και, ως εκ τούτου, μπλέχτηκε στον φανταστικό κόσμο που είχε φτιάξει για τα πειραματόζωά του. Ο Ζιμπάρντο ανακάλυψε τον εαυτό του να γοητεύεται νοσηρά από την πρόοδο του πειράματος και τις νέες αλλαγές που έφερνε κάθε μέρα.
Την τέταρτη ημέρα, όταν ορισμένοι κρατούμενοι άρχισαν να εκδηλώνουν τάσεις αυτοκτονίας και έδειχναν να χάνουν την αντίληψή τους για την πραγματικότητα, ο Zimbardo έκρινε το σενάριο αρκετά ενδιαφέρον ώστε να καλέσει τη μνηστή του, μεταπτυχιακή φοιτήτρια ψυχολογίας. Η Christina Maslach, 26 ετών, αηδίασε με αυτό που είδε και εξέφρασε το σοκ της.
Ιστορικά, κάθε φορά που ένα νέο άτομο εισερχόταν από το εξωτερικό - όπως ο κρατούμενος #416, ο οποίος πήρε τη θέση του #8612 - συνέβαινε μια περίοδος εξομάλυνσης.
Αλλά οι αντιρρήσεις του #416 για τη μεταχείρισή του τον έφεραν να κλειστεί στην απομόνωση, όπου οι φρουροί τον βασάνιζαν χτυπώντας την πόρτα με τα χέρια τους σε βάρδιες. Μέχρι να βγει από την απομόνωση, ο κρατούμενος # 416 είχε σπάσει αρκετά ώστε να αποδεχτεί τη ρουτίνα της ζωής στη φυλακή ως φυσιολογική.
Η Maslach, από την άλλη πλευρά, δεν θα μπορούσε να μείνει απέξω ή να σπάσει με αυτόν τον τρόπο, και η φρέσκια προοπτική της για το τι συνέβαινε σόκαρε τον φίλο της να δει τον εφιάλτη του μέσα από τα μάτια της. Έτσι, την έκτη ημέρα του πειράματος της φυλακής του Στάνφορντ, ο Δρ Zimbardo ανακοίνωσε την απόλυσή του - προς μεγάλη απογοήτευση των φρουρών του, οι οποίοι είχαν αυξηθεί αρκετά σαν τη δύναμη που έκαναν κατάχρηση όλη την εβδομάδα.
Στη συνέχεια, όλοι ήταν ακόμα αρκετά ανισόρροποι ώστε να χρειαστεί μια ολόκληρη μέρα για να «αποφυλακιστούν» οι υπόλοιποι κρατούμενοι, αν και πάλι το πείραμα είχε τελειώσει και δεν πληρώνονταν πλέον. θα μπορούσαν απλά να είχαν φύγει.
Κληρονομιά του πειράματος φυλακών του Στάνφορντ
Το πείραμα φυλακής του Στάνφορντ γρήγορα καθιερώθηκε ως σημείο αναφοράς για την ανθρώπινη ψυχολογία και τη δυναμική της εξουσίας. Ίσως η πιο εκπληκτική ανακάλυψη ήταν ότι τα υποκείμενα αφομοίωσαν τους ρόλους τους τόσο πλήρως που φαινόταν να έχουν ξεχάσει ότι είχαν ζωές έξω από τη φυλακή.
Οι φρουροί ενήργησαν με εξαιρετική σκληρότητα, σαν να μην αντιμετώπιζαν ποτέ συνέπειες για τη συμπεριφορά τους, ενώ οι κρατούμενοι ανέχονταν φρικτές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους χωρίς, ως επί το πλείστον, να ζητούν την απελευθέρωσή τους. Ίσως το πιο ανησυχητικό είναι ότι, πολλοί ερευνητές και μεταπτυχιακοί φοιτητές είχαν ταξιδέψει στο υπόγειο κατά τη διάρκεια του πειράματος της φυλακής του Στάνφορντ, είδαν τις περιορισμένες συνθήκες των ανδρών και παρέμειναν σιωπηλοί.
Ο Zimbardo αργότερα υπολόγισε ότι πιθανώς 50 άτομα έγιναν μάρτυρες όσων συνέβησαν στην υπόγεια φυλακή του, και η φίλη του ήταν η μόνη που είχε αντίρρηση. Τα αποτελέσματα του Zimbardo απέκτησαν άμεση σημασία όταν, λιγότερο από δύο εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση του πειράματος στις φυλακές του Στάνφορντ, οι κρατούμενοι στις θρυλικές φυλακές του Σαν Κουέντιν (San Quentin) και της Attica πραγματοποίησαν βίαιες εξεγέρσεις εντυπωσιακά ταυτόσημες με αυτές που διοργανώθηκαν τη δεύτερη ημέρα του πειράματος του Στάνφορντ.
Ο Zimbardo κλήθηκε από την Επιτροπή Δικαιοσύνης της Βουλής να καταθέσει για τις συνθήκες των φυλακών και τον αντίκτυπό τους στην ανθρώπινη συμπεριφορά.
Η στάση του Zimbardo ήταν πάντα ότι οι εξωτερικές συνθήκες, όχι η φύση ενός ατόμου, υπαγορεύουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιδρούν στο άγχος.
Λόγω εν μέρει της μελέτης του Zimbardo, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν να διαχωρίσουν τους ανήλικους και τους ενήλικες εγκληματίες και να εφαρμόσουν αυστηρότερους κανόνες και προστασία για τους κρατούμενους στις φυλακές που επιθυμούν να ασκήσουν αγωγή αμφισβητώντας τις συνθήκες τους. Ωστόσο, το πείραμα της φυλακής του Στάνφορντ, όπως και το προηγούμενο πείραμα milgram, έχει εκτεταμένες συνέπειες για τη διοίκηση της φυλακής.
Και στα δύο πειράματα, φαινομενικά φυσιολογικά, υγιή ανθρώπινα όντα παρακινήθηκαν να διαπράξουν αποτρόπαια εγκλήματα εναντίον άλλων μελών της ομάδας τους με ελάχιστη πίεση και μόνο λίγη ενθάρρυνση. Σε όλα τα παραδείγματα, οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τα άτομα θα ήταν αδιανόητες εάν λειτουργούσαν ανεξάρτητα, πράγμα που σημαίνει ότι οι αντιδράσεις μπορούν να επηρεαστούν από το άμεσο περιβάλλον κατά τη λήψη αποφάσεων.
Αυτό εγείρει αμφιβολίες για τις διαφορές της κοινωνίας μεταξύ εγκληματιών και νομοταγών πολιτών, ενώ συνεπάγεται επίσης ορισμένες ανησυχητικές δυνατότητες σχετικά με τους δράστες των μεγαλύτερων εγκλημάτων της ανθρωπότητας.
Τα μέλη της ομάδας θανάτου των Ναζί, για παράδειγμα, ισχυρίστηκαν ότι δεν είχαν προσωπική βεντέτα εναντίον κανενός και απλώς εκτελούσαν εντολές. αν τους είχαν πει να κάνουν κάτι άλλο από το να πυροβολούν χιλιάδες πολίτες, θα είχαν συμμορφωθεί.
Αν και οι μεταπολεμικές δίκες αυτών των ανδρών απέρριψαν αυτή την υπεράσπιση, η έρευνα του Zimbardo δείχνει ότι θα μπορούσε να ήταν εξαιρετική. Το χειρότερο, θα μπορούσε να είναι η δικαιολογία που χρησιμοποιεί κάθε φυσιολογικός άνθρωπος όταν ένας δικτάτορας ή άλλος αυταρχικός του δίνει χακί και γυαλιά, τους δίνει μια σκυτάλη και τους δίνει εντολή να ελέγχουν τους κρατούμενους στα κελιά τους — όπως φαίνεται να συνέβη στο Αμπού Γκράιμπ (Abu Ghraib) και πιθανώς σε πολλές άλλες τοποθεσίες που δεν αναφέρονται.
πηγή 10-2-22
https://www.infinityexplorers.com/stanford-prison-experiment
=========================
σχετική μας ανάρτηση
12 Μαρτίου 2018
το MK-ULTRA πρόγραμμα της CIA, για έλεγχο του νου, είναι πάλι επίκαιρο με ιστορίες που μας στοιχειώνουν
http://hellenicrevenge.blogspot.com/2018/03/mk-ultra-cia.html
Γνωρίζουμε ότι ο ψυχρός πόλεμος κληροδότησε έναν κλάδο της συμπεριφοριστικής επιστήμης που χτίστηκε γύρω από την επιθυμία να ανακαλυφθούν οι καθολικοί ψυχολογικοί μηχανισμοί, μέσω των οποίων θα μπορούσαν να χειραγωγηθούν τα ανθρώπινα όντα.
Τα πιο διάσημα πειράματα της έρευνας ελέγχου μυαλού από αυτή την εποχή, είναι τα πειράματα σοκ που διεξήγαγε ο Stanley Milgram στο Yale το 1961-1962.
Δημιούργησε μια σειρά μελετών σχετικά με το φαινόμενο της υπακοής -συμμόρφωσης- υπό την πίεση της εξουσίας και τις παρουσίασε στο βιβλίο του «Obedience to Authority» (Milgram, 1974).
το κάθε άτομο μπορεί να προξενήσει βλάβη σε κάποιο άλλο (ή σε πολλούς άλλους) υπό την πίεση ενός καθεστωτικού ανωτέρου του
πηγή 18-1-18
http://www.nybooks.com/daily/2018/01/18/the-bitter-secret-of-wormwood
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου