Ένοπλες Δυνάμεις:Θεσμός ή επάγγελμα;

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣΗΣ
Αντιπτέραρχος (Ι) ε.α

Τον τελευταίο καιρό, ίσως και λόγω της οικονομικής κρίσης, γίνεται λόγος περί παραγωγικότητας και αποδοτικότητας φορέων και ατόμων. Αυτοί δε που χρησιμοποιούν αυτές τις έννοιες και για θεσμούς όπως οι Ένοπλες Δυνάμεις, ισχυρίζονται ότι προσεγγίζουν το θέμα με εντελώς οικονομομηχανικά κριτήρια παραγωγής μετρήσιμων προϊόντων. Έτσι, όλοι οι ένστολοι που προσφέρουν υπηρεσίες ασφάλειας και εθνικής άμυνας είναι αντιπαραγωγικοί, ενώ ένας καλλιεργητής πατάτας είναι απόλυτα παραγωγικός αφού παρήγαγε συγκεκριμένη ποσότητα με μετρήσιμο οικονομικό κέρδος. Αναλύοντας δε περισσότερο σε βάθος την έννοια της παραγωγικότητας των ένστολων οι ειδικοί διέκριναν ότι κάποιες ειδικότητες, όπως μηχανικοί της ΠΑ, είναι σαφώς παραγωγικοί, έναντι των ιπταμένων συναδέλφων τους, διότι οι δεύτεροι δεν παράγουν μετρήσιμο έργο.

Μάλλον φαίνεται ότι είναι καιρός να ολοκληρωθεί και στην Ελλάδα η μετατροπή των ΕΔ από Θεσμό σε Επάγγελμα. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, από το 1970 η επιτροπή Γκεϊτς με βάση τις αρχές της ελεύθερης οικονομίας και του κανόνα ότι όλα είναι dollars, πρότεινε και έγινε δεκτό όλο το στρατιωτικό προσωπικό να βασίζεται στα ίδια οικονομικά δεδομένα όπως το άλλο εργατικό δυναμικό εργατικό της χώρας.

Αν οι ΕΔ στην Ελλάδα είναι ακόμα θεσμός, τότε ισχύουν αξίες, ιδανικά και κανόνες που στοχεύουν στην υπηρεσία του κοινού αγαθού που είναι η ασφάλεια και η άμυνα της χώρας. Όποιος εντάσσεται σε ένα θεσμό οικιοθελώς, αποδέχεται να υπηρετήσει τις αξίες αυτού, όπως ελευθερία, δημοκρατία, τιμή, καθήκον, πατρίδα, κ.α , πιστεύοντας ότι η κοινωνία δια των θεσμοθετημένων οργάνων της θα αναγνωρίσει αυτή την προσφορά του και θα τον ανταμείψει υλικά και ηθικά.

Αν όμως οι ΕΔ δεν είναι θεσμός και το προσωπικό τους ασκεί επάγγελμα, τότε σαφώς έχει έννοια η αναφορά στην απόλυτη παραγωγικότητα με οικονομικούς μόνο όρους. Όμως τότε θα ισχύουν πλήρως, σε όλη την έκταση τους οι όροι και οι νόμοι της ελεύθερης αγοράς εργασίας, της προσφοράς και της ζήτησης.
Μέχρι σήμερα οι κυβερνήσεις στην χώρα μας για τις αμοιβές του στρατιωτικού δυναμικού των ΕΔ, ακολουθούν καθαρά το μοντέλο του Θεσμού. Αν αλλάξουν και πάνε στο μοντέλο του επαγγέλματος τότε και οι αμοιβές θα συνδεθούν με τις αρχές του μοντέλου αυτού: κόστος – παραγωγικότητα. Οι υπηρεσίες πληρώνονται, έστω και αν δεν είναι εύκολα μετρήσιμες. Είναι όμως αλήθεια ότι πολλές φορές έχουμε ακούσει περί μικρότερου, αποτελεσματικότερου και επαγγελματικού στρατού. Εκτός από την μείωση της θητείας και την πρόσληψη κάποιων ΕΠΟΠ, άλλο κάτι δεν έχει γίνει.

Με βάση τα παραπάνω και την λειτουργία των ΕΔ ως θεσμού, δεν σημαίνει ότι αυτές δεν αποδέχονται την έννοια της παραγωγικότητας. Αντίθετα την αποδέχονται και την έχουν κατά περίπτωση θεσμοθετήσει με πολύ αυστηρά κριτήρια. Για παράδειγμα, στην ΠΑ μία πτήση καθαρά εκπαιδευτική για να χαρακτηριστεί παραγωγικά επιτυχής θα πρέπει να εκτελεστούν και να κατανοηθούν συγκεκριμένα αντικείμενα μάθησης, πολύ μετρήσιμα, μέσα στα όριο της ασφάλειας πιλότων και αεροσκαφών. Ένα συγκρότημα συντήρησης με συγκεκριμένα μέσα και τεχνικό προσωπικό πρέπει σε δεδομένο χρόνο να αποδώσει προκαθορισμένο έργο για χαρακτηριστεί παραγωγικό.

Τελικά αυτό που μετράει ως παραγωγικό έργο της ΠΑ, η πολιτική ηγεσία τους ΥΠΕΘΑ είναι το πτητικό έργο Μοιρών και Πτερύγων το οποίο εκτελέστηκε με ασφάλεια, ανεξάρτητα αν αυτό ήταν εκπαιδευτικό ή επιχειρησιακό (αντιμετώπιση τουρκικών προκλήσεων).

Μέχρι σήμερα τουλάχιστον, δεν έχει χαρακτηριστεί ως παραγωγικό έργο της ΠΑ η πολύ καλή συντήρηση ενός ελικοπτέρου Super Puma που όμως τελικά ΔΕΝ εκτέλεσε την πτήση για την μεταφορά ενός ασθενούς από ένα νησί μας. Ούτε, η ΜΗ απογείωση ενός αυτοσυντηρημένου ζεύγους F-16 για την αντιμετώπιση των τουρκικών προκλήσεων στο Αιγαίο.
πηγή