25-6-24
Είναι γνωστό ότι η Σιβηρία περιέχει εκτεταμένα ορυκτά αποθέματα. Εδώ εξορύσσονται πετρέλαιο, αέριο, διάφορα μέταλλα και άλλοι πόροι. Ωστόσο, πρόσφατα μια γιγάντια υπόγεια δεξαμενή ανακαλύφθηκε στη Δυτική Σιβηρία, η οποία εισχωρεί στην επιφάνεια. Οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι εάν η γεωδυναμική κατάσταση συνεχιστεί, τότε μετά από κάποιο χρονικό διάστημα η ευρασιατική ήπειρος θα χωριστεί σε δύο μέρη και ένας νέος ωκεανός θα σχηματιστεί στη θέση της σύγχρονης Βαϊκάλης. Σήμερα είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς σε τέτοιες προβλέψεις. Τα εδάφη του ασιατικού τμήματος της Ρωσίας συνδέονται συνήθως μόνο με τον Αρκτικό Ωκεανό. Όμως, όπως αποδεικνύεται, η Σιβηρία κρύβει ένα άλλο, αόρατο σώμα νερού. Σε βάθος ενάμισι έως τριών χιλιομέτρων υπόγεια υπάρχει ένας ζεστός υπόγειος ωκεανός της Σιβηρίας, η περιοχή του οποίου είναι συγκρίσιμη με το άθροισμα των περιοχών του Μπάρεντς, της Κασπίας και των τριών Μαύρων Θάλασσων. Το μέσο βάθος του φτάνει τα τρία χιλιόμετρα.
Αυτό το σώμα νερού δεν είναι θάλασσα με τη συνήθη έννοια της λέξης, αλλά μάλλον μια πολυστρωματική δομή ιζηματογενών πετρωμάτων, οι πόροι των οποίων περιέχουν νερό. Ο όγκος του νερού είναι 65 χιλιάδες κυβικά χιλιόμετρα, και είναι φρέσκο. Το φάσμα θερμοκρασίας του νερού ποικίλλει από παγωμένο έως 150 βαθμούς βραστό νερό, ανάλογα με το βάθος. Πρόσφατα, οι πληροφορίες για την υπόγεια δεξαμενή της Σιβηρίας μερικές φορές συγχέονται με δεδομένα για μια άλλη τεράστια υπόγεια δεξαμενή, κρυμμένη στα στρώματα του μανδύα της γης, όπου το νερό βρίσκεται σε βάθος αρκετών εκατοντάδων χιλιομέτρων και η ποσότητα του είναι συγκρίσιμη με τον όγκο όλων των τους ωκεανούς του κόσμου. Σε αντίθεση με την υπόγεια δεξαμενή της Σιβηρίας, το νερό του μανδύα είναι σε μορφή βράχου και περιλαμβάνεται στη σύνθεση των ορυκτών. Οι πόροι των υπόγειων υδάτων δεν είναι ασυνήθιστοι στη Ρωσία και βρίσκονται τόσο στο ευρωπαϊκό όσο και στο ασιατικό τμήμα της χώρας, αλλά το μέγεθος της λεκάνης της Δυτικής Σιβηρίας παραμένει εκπληκτικό.
Αυτή η περιοχή εκτείνεται πάνω από τρία εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, ξεκινώντας από τους πρόποδες της Θάλασσας Kara και καλύπτοντας ολόκληρη την πεδιάδα της Δυτικής Σιβηρίας. Ο όγκος του νερού που περιέχεται εκεί φτάνει τα 65 χιλιάδες κυβικά χιλιόμετρα, που είναι περίπου τρεις φορές ο όγκος του νερού στη λίμνη Βαϊκάλη. Τα αρτεσιανά νερά βρίσκονται σε διαφορετικά βάθη, από αρκετές δεκάδες μέτρα έως ένα έως τρία χιλιόμετρα κατά μέσο όρο, και περιέχονται σε πορώδη ιζηματογενή πετρώματα. Αυτή η τεράστια υδάτινη λεκάνη αποτελείται από δύο υδρογεωλογικά στρώματα: το ανώτερο στρώμα σχηματίστηκε πριν από 33 εκατομμύρια χρόνια, ενώ το κάτω στρώμα χρονολογείται από την εποχή των δεινοσαύρων και περιλαμβάνει τέσσερα συμπλέγματα υδροφορέων που χωρίζονται από φυσικά εμπόδια. Τα νότια σύνορα αυτού του υπόγειου ωκεανού εκτείνονται από το Κρασνογιάρσκ έως το Βόρειο Καζακστάν, όπου η θερμοκρασία του νερού κυμαίνεται από +5 έως +10 βαθμούς Κελσίου.
Σε πιο βόρειες περιοχές, τα υπόγεια ύδατα θερμαίνονται μέχρι βρασμού, φτάνοντας τους 125-150 βαθμούς και σε ορισμένα σημεία ακόμη και τους 200 βαθμούς. Τέτοιες υψηλές θερμοκρασίες παρατηρούνται στη βάση των αποθέσεων του Ιουρασικού στα βαθύτερα σημεία της λεκάνης, όπου το νερό θερμαίνεται από τη θερμότητα του μανδύα της γης. Ένα παράδειγμα είναι η γεωθερμική πηγή Malinovsky κοντά στο Kolpashovo στην περιοχή Tomsk, που βρίσκεται στον ποταμό Chaya. Μάλιστα, η ύπαρξη αυτού του ωκεανού είναι γνωστή εδώ και πολύ καιρό. Οι Σοβιετικοί εξερευνητές πετρελαίου ήταν οι πρώτοι που έφτασαν στο ζεστό νερό τη δεκαετία του 1950, αλλά δεν έδωσαν μεγάλη σημασία σε αυτό, αφού τους ενδιέφερε το πετρέλαιο. Η γεωθερμική ενέργεια στην ΕΣΣΔ άρχισε να αναπτύσσεται στα μέσα της δεκαετίας του 1960, όταν κατασκευάστηκαν οι γεωθερμικοί σταθμοί Pauzzhetskaya και Paratunka. Στον σταθμό Pauzzhetskaya, εξήχθη θερμότητα από πηγάδια στο πεδίο Kambalskoye και στο σταθμό Paratunka χρησιμοποιήθηκαν πόροι από φυσικές πηγές. Η εργασία ήταν πιλοτική και πειραματική και δεν συνδέθηκε με τη χρήση της υπόγειας θερμότητας για ευρεία πρακτική. Η ανάπτυξη της εναλλακτικής ενέργειας επιβραδύνθηκε λόγω της έναρξης μεγάλων έργων υδρογονανθράκων, που ξεκίνησαν επίσης τη δεκαετία του 1960.
Το 1973, υπήρξε μια πετρελαϊκή κρίση στη Μέση Ανατολή, η οποία αύξησε σημαντικά τη ζήτηση πετρελαίου από τη Σοβιετική Ένωση. Οι γεωθερμικοί πόροι εκείνη την εποχή φαίνονταν ασήμαντοι και δεν ήταν σαφές σε ποιον θα μπορούσε να πουλήσει θερμότητα και ζεστό νερό. Στην αρχή της περεστρόικα, το 60% της συνολικής παραγωγής πετρελαίου στην ΕΣΣΔ προερχόταν από τη Σιβηρία. Τα προβλήματα με την ανάπτυξη υπόγειων λεκανών νερού και άλλα ασυνήθιστα φαινόμενα έσβησαν στο παρασκήνιο καθώς οι κοινωνικοπολιτικές εντάσεις αυξάνονταν στη χώρα και το σύστημα αντιμετώπισε σοβαρές δυσκολίες. Η χρήση του υπόγειου ωκεανού για τη θέρμανση κατοικημένων περιοχών στη Σιβηρία θα απαιτούσε τη δημιουργία εντελώς νέων συστημάτων επικοινωνίας, τα οποία θα απαιτούσαν μεγάλες επενδύσεις και τη συμμετοχή ειδικευμένων ειδικών. Σύντομα ήρθε η στιγμή που η ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών ενέργειας έγινε μη προτεραιότητα.
Ένα ενδιαφέρον γεγονός είναι ότι ζεστό νερό ρέει ακόμα από το παλιό πηγάδι, που είχε τρυπηθεί το 1954. Ένα χαρακτηριστικό της βόρειας Σιβηρίας είναι η παρουσία ενός στρώματος μόνιμου παγετού μεταξύ του ζεστού νερού και της επιφάνειας της γης. Εάν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν μαζικές γεωτρήσεις σε βάθος τριών χιλιομέτρων, αυτό θα μπορούσε να λύσει πολλά οικονομικά προβλήματα. Η ΕΣΣΔ ανέπτυξε σχέδια για τη χρήση ζεστού υπόγειου νερού για τη θέρμανση 60 μεγάλων πόλεων, αλλά λόγω του τεράστιου κόστους υποδομής που απαιτούνταν, η σχεδιαζόμενη οικονομία δεν μπόρεσε να υλοποιήσει αυτά τα έργα. Σήμερα, η χρήση των υπόγειων θαλάσσιων πόρων γίνεται σποραδικά. Για παράδειγμα, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ένας γεωθερμικός σταθμός ξεκίνησε στην περιοχή Omsk στο χωριό Chistovo, όπου η μέγιστη θερμοκρασία του νερού είναι μόνο 52 βαθμοί. Και το 2022, χτίστηκε μια ορθόδοξη εκκλησία με σύστημα γεωθερμικής θέρμανσης στο Τομπόλσκ. Είναι δύσκολο να πούμε ποιες συνέπειες μπορεί να έχει η χρήση των γεωθερμικών υδάτων στη Σιβηρία. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, το ενεργειακό τους δυναμικό είναι συγκρίσιμο με την ενέργεια όλων των υδρογονανθράκων στον πλανήτη, ενώ ορισμένοι ερευνητές φοβούνται ότι η ανακάλυψη του ωκεανού με βραστό νερό θα μπορούσε να προκαλέσει μια νέα πλημμύρα.
Τέτοιες συνθήκες μπορούν να ξεκινήσουν, για παράδειγμα, από σεισμικές διεργασίες μεγάλης κλίμακας. Ωστόσο, ο υπόγειος ωκεανός παραμένει ανεπαρκώς εξερευνημένος και οι διαθέσιμες τεχνολογίες δεν χρησιμοποιούνται πλήρως. Κατά συνέπεια, είναι πολύ νωρίς για να θεωρηθεί επικίνδυνη η οικονομική της ανάπτυξη. Το 1991, η Ένωση κατέρρευσε. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, τα περισσότερα φιλόδοξα έργα, συμπεριλαμβανομένου του superdeep πηγάδι Kola, εγκαταλείφθηκαν. Τι να πούμε για τον γεωθερμικό ωκεανό, οι τεχνολογίες για τη χρήση του δεν έχουν καν αναπτυχθεί. Η τοποθέτηση σωλήνων σε βάθος τριών χιλιομέτρων, η ανύψωση βραστό νερό με αντλίες και η θέρμανση σπιτιών φαινόταν αδύνατη. Ενώ οι επιστήμονες αναρωτιούνται πώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν αυτοί οι πόροι, η φύση μπορεί ξαφνικά να γίνει γνωστή.
Τώρα υπάρχουν φόβοι ότι ο ωκεανός με βραστό νερό θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμια καταστροφή. Για παράδειγμα, στο Κολπάσεβο στην περιοχή Τομσκ, κάτω από την οποία βρίσκεται και ο Ωκεανός της Δυτικής Σιβηρίας, ένας τεχνητός θερμοπίδακας εκρήγνυται από ιζηματογενή πετρώματα - αποτέλεσμα της εργασίας των γεωτρύπανων. Το βραστό νερό με θερμοκρασία 125-150 βαθμών ρίχνεται σε ύψος 50 μέτρων. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι αργά ή γρήγορα ο ωκεανός μπορεί να ξεσπάσει, οδηγώντας σε μια τεράστια πλημμύρα που θυμίζει βιβλικά γεγονότα, αλλά με βραστό νερό αντί για κανονικό νερό. Φυσικά, αυτό δεν θα κάνει όλη τη γη να βράσει, αλλά αυτό το σενάριο φαίνεται πολύ ανησυχητικό. Παρεμπιπτόντως, όταν έγινε μια έκρηξη στο υπερβαθύ πηγάδι Κόλα τη δεκαετία του 1980, ορισμένοι σεχταριστές αποφάσισαν ότι οι γεωλόγοι είχαν απελευθερώσει τον διάβολο. Ωστόσο, όπως δείχνει η εμπειρία, ο μυστικισμός συχνά συνοδεύει την εξερεύνηση στα μυστικά βάθη της γης.
Ένα είναι βέβαιο: το ενεργειακό δυναμικό του Σιβηρικού Ωκεανού είναι κολοσσιαίο. Για να επιτύχουμε αυτήν την κλίμακα, θα έπρεπε να κάψουμε όλο τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στη Γη, να προσπαθήσουμε να αξιοποιήσουμε όλη την αιολική και υδάτινη ενέργεια και τότε θα μπορούσαμε να πάρουμε μόνο το ένα εκατοστό της ισχύος αυτής της καυτής υπόγειας δεξαμενής. Αξίζει όμως καθόλου να παρέμβουμε στη δουλειά του; Φυσικά, μπορεί να γίνει εναλλακτική στις παραδοσιακές πηγές ενέργειας και είναι κατάλληλο για θέρμανση κτιρίων κατοικιών, βιομηχανικών εγκαταστάσεων, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, γεωργικών και βιομηχανικών συγκροτημάτων, αλλά η ανθρωπότητα δεν έχει μάθει ακόμη να ελέγχει τόσο ισχυρές φυσικές διεργασίες.
Τις επόμενες δεκαετίες η μελέτη του γεωθερμικού ωκεανού θα πραγματοποιηθεί από επιστήμονες τόσο από τη χώρα μας όσο και από το εξωτερικό και αυτός θα είναι τομέας επιστημονικής έρευνας και όχι οικονομικής δραστηριότητας ή εθνικής οικονομίας. Παράλληλα, ακόμη και χωρίς παρεμβολές στη λειτουργία του, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο σεισμικών γεγονότων. Η πιθανότητα τέτοιων γεγονότων είναι περίπου ίση με την πιθανότητα σύγκρουσης μεταξύ της Γης και ενός μεγάλου αστεροειδούς - αυτό είναι αναπόφευκτο, αλλά όχι σύντομα. Ένα άλλο σενάριο είναι πιο πιθανό: η ανθρωπότητα θα μπορούσε να ξεκινήσει μια σύγκρουση για τους πόρους ανά πάσα στιγμή, αντί να επενδύσει στην ανάπτυξη μιας ανεξάντλητης πηγής ενέργειας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ρωσία, η οποία διαθέτει στο έδαφός της έναν τέτοιο πόρο όπως η Αρτεσιανή λεκάνη της Δυτικής Σιβηρίας, έχει ορισμένα πλεονεκτήματα έναντι άλλων κρατών. Ωστόσο, δεν πρέπει να αποκλειστεί ότι ο ωκεανός με βραστό νερό της Σιβηρίας μπορεί να γίνει αιτία μελλοντικών διαφωνιών. Τι νομίζετε;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου