Κυριακή 26 Μαΐου 2024

Η Επανάληψη ως Πηγή Ψευδούς Γνώσης, Φαινόμενο " illusory truth effect"

Το φαινόμενο της ψευδαίσθησης της αλήθειας, γνωστό και ως "φαινόμενο της επανάληψης", αναφέρεται στην τάση των ανθρώπων να πιστεύουν πληροφορίες που έχουν ακούσει επανειλημμένα, ακόμα και αν δεν είναι αληθινές. Αυτή η γνωστική παραμόρφωση εκμεταλλεύεται την τάση του εγκεφάλου μας να αντιλαμβάνεται τις επαναλαμβανόμενες πληροφορίες ως πιο αξιόπιστες, λόγω της ευκολίας με την οποία τις επεξεργάζεται. Μελέτες έχουν δείξει ότι αυτό το φαινόμενο μπορεί να επηρεάσει την αντίληψή μας για την αλήθεια και να μας κάνει να πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε κάτι, ακόμη και όταν δεν είναι έτσι. Η επίδραση αυτή ενισχύεται από την παρουσία της "σιωπηρής μνήμης", η οποία επιτρέπει στον εγκέφαλο να αναγνωρίζει τις επαναλαμβανόμενες πληροφορίες ως γνώριμες και επομένως αληθινές, ανεξάρτητα από την πραγματικότητα. Αυτό το φαινόμενο έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κοινωνία, καθώς μπορεί να επηρεάσει τις πεποιθήσεις και τις αποφάσεις των ανθρώπων, και γι' αυτό είναι σημαντικό να είμαστε επικριτικοί απέναντι στις πληροφορίες που λαμβάνουμε. Η κατανόηση του πώς λειτουργεί αυτό το φαινόμενο μπορεί να μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε την προπαγάνδα και την παραπληροφόρηση.
*********
Για να αντιμετωπίσουμε την ψευδαίσθηση της αλήθειας, είναι σημαντικό να αναπτύξουμε κριτική σκέψη και να είμαστε σκεπτικοί απέναντι στις πληροφορίες που λαμβάνουμε. Πρώτον, πρέπει να ελέγχουμε την αξιοπιστία των πηγών και να αναζητούμε πολλαπλές αναφορές πριν δεχτούμε μια πληροφορία ως αληθινή. Δεύτερον, η εκπαίδευση στην αναγνώριση λογικών πλάνων και προκαταλήψεων μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή της αποδοχής εσφαλμένων πληροφοριών. Τρίτον, η ανάπτυξη της συνήθειας να αμφισβητούμε και να επανεξετάζουμε τις πεποιθήσεις μας μπορεί να μας προστατεύσει από την επίδραση της επανάληψης. Τέλος, η ενεργή συμμετοχή σε διάλογο και η ανταλλαγή απόψεων με άλλους μπορεί να ενισχύσει την ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε και να απορρίπτουμε τις ψευδαίσθησεις.
************
Πέρα από το φαινόμενο της ψευδαίσθησης της αλήθειας, υπάρχουν πολλές άλλες γνωστικές παραμορφώσεις που επηρεάζουν την αντίληψή μας για την πραγματικότητα. Μερικά παραδείγματα περιλαμβάνουν το φαινόμενο της επιβεβαίωσης, όπου τείνουμε να προσέχουμε, να ερμηνεύουμε και να θυμόμαστε πληροφορίες που επιβεβαιώνουν τις προκαταλήψεις μας, και το φαινόμενο της διαθεσιμότητας, που μας κάνει να υπερεκτιμούμε τη σημασία των πληροφοριών που είναι εύκολα διαθέσιμες στη μνήμη μας. Επίσης, το φαινόμενο του Dunning-Kruger, όπου άτομα με χαμηλή ικανότητα σε έναν τομέα υπερεκτιμούν την εμπειρία και την επάρκειά τους σε αυτόν. Αυτές οι παραμορφώσεις είναι σημαντικές γιατί μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις μας και την κρίση μας, και γι' αυτό είναι σημαντικό να είμαστε ενήμεροι για την ύπαρξή τους.
***********
Για να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της επιβεβαίωσης, πρέπει να αναγνωρίσουμε και να κατανοήσουμε την τάση μας να επιλέγουμε και να δίνουμε βάρος σε πληροφορίες που επιβεβαιώνουν τις προϋπάρχουσες πεποιθήσεις μας. Είναι σημαντικό να εξετάζουμε κριτικά τις πηγές πληροφοριών και να αναζητούμε ενεργά αντίθετες απόψεις και στοιχεία που μπορεί να αμφισβητούν τις δικές μας αντιλήψεις. Η εκπαίδευση στην αναγνώριση και κατανόηση διαφόρων γνωστικών παραμορφώσεων μπορεί να βοηθήσει, όπως και η ανάπτυξη της συνήθειας να αναθεωρούμε τις πεποιθήσεις μας στο φως νέων πληροφοριών. Η διατήρηση ανοιχτού μυαλού και η ενθάρρυνση του διαλόγου και της ανταλλαγής απόψεων με άτομα που έχουν διαφορετικές πεποιθήσεις είναι επίσης κρίσιμη για την αντιμετώπιση αυτής της προκατάληψης.
***********
Για να αποφύγουμε την υπέρβαση στη διάθεση πληροφοριών, είναι σημαντικό να αναπτύξουμε στρατηγικές διαχείρισης γνώσης που θα μας βοηθήσουν να φιλτράρουμε και να προτεραιοποιήσουμε τις πληροφορίες. Αρχικά, πρέπει να εστιάσουμε στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα των δεδομένων, αναζητώντας αξιόπιστες πηγές και αποφεύγοντας την υπερβολική πληροφόρηση. Η χρήση εργαλείων όπως οι λίστες ελέγχου, οι συνοπτικές περιλήψεις και η οργάνωση των πληροφοριών σε κατηγορίες μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη επεξεργασία τους. Επιπλέον, η εκπαίδευση στην κριτική σκέψη και η ανάπτυξη της ικανότητας να αναγνωρίζουμε τι είναι σημαντικό και τι όχι, μπορεί να μας βοηθήσει να αποφύγουμε την υπερφόρτωση πληροφοριών. Τέλος, η εφαρμογή τεχνικών διαχείρισης χρόνου, όπως η μέθοδος Pomodoro ή η τεχνική του time-blocking, μπορεί να βοηθήσει στην αποτελεσματική εστίαση και στην αποφυγή της παράλυσης από την ανάλυση. Η συνειδητοποίηση της προσωπικής μας ικανότητας επεξεργασίας πληροφοριών και η ανάπτυξη συνηθειών που προάγουν την ψυχική ευεξία, όπως τα διαλείμματα και η μείωση του multitasking, είναι επίσης κρίσιμες για την αποφυγή της υπερφόρτωσης πληροφοριών. Με αυτές τις πρακτικές, μπορούμε να βελτιώσουμε την ικανότητά μας να διαχειριζόμαστε τις πληροφορίες και να παραμένουμε παραγωγικοί και εστιασμένοι.
***
Για να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της επιβεβαίωσης, πρέπει να αναγνωρίσουμε την τάση μας να επιλέγουμε και να δίνουμε βάρος σε πληροφορίες που επιβεβαιώνουν τις προϋπάρχουσες πεποιθήσεις μας. Ένας τρόπος είναι να επιδιώκουμε ενεργά πληροφορίες που αμφισβητούν τις αντιλήψεις μας και να εξετάζουμε κριτικά τις πηγές πληροφοριών. Επιπλέον, η εκπαίδευση στην αναγνώριση και κατανόηση διαφόρων γνωστικών παραμορφώσεων μπορεί να βοηθήσει, όπως και η ανάπτυξη της συνήθειας να αναθεωρούμε τις πεποιθήσεις μας στο φως νέων πληροφοριών. Η διατήρηση ανοιχτού μυαλού και η ενθάρρυνση του διαλόγου και της ανταλλαγής απόψεων με άτομα που έχουν διαφορετικές πεποιθήσεις είναι επίσης κρίσιμη για την αντιμετώπιση αυτής της προκατάληψης.
-----------------------------------
Η επανάληψη πληροφοριών αυξάνει την πεποίθηση των ανθρώπων ότι οι επαναλαμβανόμενες πληροφορίες είναι αληθινές. Αυτό το φαινόμενο αλήθειας έχει ερευνηθεί ευρέως και είναι σχετικό για θέματα όπως ψευδείς ειδήσεις και παραπληροφόρηση
Μια άλλη επίδραση της επανάληψης, η οποία είναι επίσης σχετική με αυτά τα θέματα, δεν έχει μελετηθεί εκτενώς μέχρι στιγμής: Πιστεύουν οι άνθρωποι ότι γνώριζαν κάτι πριν αυτό επαναληφθεί;
Το αποτέλεσμα της αλήθειας μπορεί να είναι τόσο ισχυρό επειδή οι άνθρωποι πιστεύουν ότι γνωρίζουν τις πληροφορίες που παρουσιάζονται επανειλημμένα ως γεγονός.
Καθώς οι πληροφορίες κοινοποιούνται στο διαδίκτυο λόγω παραγόντων που δεν σχετίζονται με την ακρίβεια των πληροφοριών (π.χ. πόσο αστείο, εκπληκτικό ή ακόμα και πόσο παράλογο είναι), αυτό το αποτέλεσμα αλήθειας μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη δημιουργία εσφαλμένων πεποιθήσεων. Για την επιτυχή αντιμετώπιση των προκλήσεων που προκύπτουν από την επίδραση της επανάληψης στην υποκειμενική αλήθεια, η κατανόηση των αιτιών είναι ένας εξέχων ερευνητικός στόχος.
Εδώ, διερευνούμε ένα φαινόμενο που προκαλείται από την επανάληψη που μπορεί να εξηγήσει γιατί η επανάληψη είναι ένας τόσο ισχυρός παράγοντας που επηρεάζει τις πεποιθήσεις των ανθρώπων: Ψευδαισθήσεις γνώσης.
Η επανάληψη μπορεί να έχει τόσο ισχυρή επιρροή στην πίστη, επειδή η επανάληψη είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι αποκτούν πράγματι γνώση για τον κόσμο.
η επανάληψη αυξάνει την πεποίθηση των ανθρώπων ότι γνωρίζουν πληροφορίες;
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0010027724000775
-----------------------------
 "Η Επανάληψη ως Πηγή Ψευδούς Γνώσης". Η ιδέα ότι η συχνή επανάληψη μιας πληροφορίας μπορεί να οδηγήσει στην εσφαλμένη πεποίθηση ότι είναι αληθινή, ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως "illusory truth effect" και έχει μελετηθεί εκτενώς στην ψυχολογία.
Το φαινόμενο της ψευδαίσθησης της αλήθειας χρησιμοποιείται συχνά στην πολιτική, τη διαφήμιση και τα μέσα ενημέρωσης.
Το φαινόμενο του "illusory truth effect" αναφέρεται στην τάση των ανθρώπων να πιστεύουν ότι οι πληροφορίες είναι αληθινές μετά από επανειλημμένη έκθεση σε αυτές, ανεξάρτητα από το αν είναι πραγματικά αληθινές ή όχι. Αυτό το φαινόμενο αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1977 σε μια μελέτη που διεξήχθη στα πανεπιστήμια Villanova και Temple, όπου οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν μια σειρά από δηλώσεις trivia ως αληθείς ή ψευδείς. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η εμπιστοσύνη των συμμετεχόντων στην αλήθεια των επαναλαμβανόμενων δηλώσεων αυξανόταν με κάθε επανάληψη, ενώ η εμπιστοσύνη στις μη επαναλαμβανόμενες δηλώσεις παρέμενε σταθερή. Η ευκολία επεξεργασίας που προκαλείται από την επανάληψη, φαίνεται να δίνει στις δηλώσεις μια αίσθηση εγκυρότητας, οδηγώντας τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι η επαναλαμβανόμενη πληροφορία είναι πιο αληθινή. Το "illusory truth effect" έχει σημαντικό ρόλο σε τομείς όπως η διαφήμιση, τα μέσα ενημέρωσης και η πολιτική προπαγάνδα, καθώς και στη δημιουργία πολιτιστικών μύθων και παρανοήσεων.
Για να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο του "illusory truth effect", είναι σημαντικό να αναπτύξουμε κριτική σκέψη και να είμαστε σκεπτικοί απέναντι στις πληροφορίες που λαμβάνουμε, ειδικά όταν αυτές επαναλαμβάνονται συχνά. Είναι χρήσιμο να ερευνούμε και να επαληθεύουμε τις πηγές πριν δεχτούμε μια πληροφορία ως αληθινή, και να αποφεύγουμε την αποδοχή δηλώσεων που βασίζονται μόνο στην επανάληψη χωρίς επιβεβαίωση. Επιπλέον, η ενημέρωση από αξιόπιστες και γνωστές πηγές, καθώς και η αποφυγή της χρήσης των ειδήσεων ως μορφής ψυχαγωγίας, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της επίδρασης του φαινομένου. Τέλος, η συνειδητοποίηση του πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος και η επίδραση της επανάληψης στην αντίληψη της αλήθειας μπορεί να μας κάνει πιο προσεκτικούς στον τρόπο που επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες. Αναγνωρίζοντας την τάση μας να πιστεύουμε τις επαναλαμβανόμενες πληροφορίες, μπορούμε να αναπτύξουμε στρατηγικές για να αντισταθούμε σε αυτήν και να διατηρήσουμε μια πιο αντικειμενική οπτική γωνία.
Η αναγνώριση αξιόπιστων πηγών είναι κρίσιμη για την επεξεργασία ακριβούς και έγκυρης πληροφορίας. Αξιόπιστες πηγές είναι εκείνες που είναι ελεύθερες από προκαταλήψεις και υποστηρίζονται από αποδείξεις, γραμμένες από έναν αξιόπιστο συγγραφέα ή οργανισμό. Πρωτογενείς πηγές, όπως έρευνες ή στατιστικά αποτελέσματα, θεωρούνται συχνά οι πιο αξιόπιστες, καθώς παρέχουν άμεσα στοιχεία για το αντικείμενο της έρευνας. Ωστόσο, είναι σημαντικό να εξασφαλίσετε ότι οι πληροφορίες που παρέχουν είναι αξιόπιστες και ακριβείς. Οι δευτερογενείς πηγές, όπως βιβλία και άρθρα περιοδικών, παρέχουν δεύτερης χειρός πληροφορίες που αναλύουν, περιγράφουν ή αξιολογούν τις πρωτογενείς πηγές. Τέλος, οι τριτογενείς πηγές, όπως εγκυκλοπαίδειες και λεξικά, συνοψίζουν ή καταλογογραφούν πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές. Για την αξιολόγηση της αξιοπιστίας μιας πηγής, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το τεστ CRAAP, το οποίο εξετάζει την επικαιρότητα, τη σχετικότητα, την αρχή, την ακρίβεια και τον σκοπό μιας πηγής. Επιπλέον, η πλευρική ανάγνωση, η διαδικασία αξιολόγησης της αξιοπιστίας μιας πηγής συγκρίνοντάς την με άλλες πηγές, μπορεί να σας βοηθήσει να επαληθεύσετε τα στοιχεία, να τα τοποθετήσετε σε πλαίσιο και να βρείτε πιθανές αδυναμίες. Αξιόπιστες πηγές περιλαμβάνουν επίσης επιθεωρημένα περιοδικά, κυβερνητικούς φορείς, ερευνητικά think tanks και επαγγελματικούς οργανισμούς. Μεγάλες εφημερίδες και περιοδικά παρέχουν επίσης αξιόπιστες πληροφορίες χάρη στα υψηλά πρότυπα δημοσίευσης.
Η αναγνώριση ψευδών πηγών απαιτεί κριτική σκέψη και προσεκτική αξιολόγηση των πληροφοριών. Πρώτο βήμα είναι η εξέταση της διεύθυνσης του ιστότοπου για να διαπιστώσετε αν είναι γνωστή και αξιόπιστη. Ελέγξτε τον συγγραφέα του άρθρου και αναζητήστε άλλα έργα του για να καταλάβετε το επίπεδο της εμπειρίας και της αξιοπιστίας του. Είναι επίσης σημαντικό να αναζητήσετε την ίδια πληροφορία σε άλλες πηγές για να δείτε αν υπάρχει συνέπεια στα δεδομένα. Μια κριτική στάση και η επαλήθευση των γεγονότων είναι ουσιώδεις για την αποφυγή της παγίδας της παραπληροφόρησης. Ελέγξτε τα σχόλια και τις κριτικές που έχουν γίνει για το άρθρο και αναρωτηθείτε για τις δικές σας προκαταλήψεις και πώς αυτές μπορεί να επηρεάζουν την κρίση σας. Επιπλέον, είναι σημαντικό να διακρίνετε αν η πηγή είναι σατιρική ή παρωδιακή, καθώς αυτές οι πηγές δεν προορίζονται να ληφθούν σοβαρά. Η πλευρική ανάγνωση, η διαδικασία αξιολόγησης της αξιοπιστίας μιας πηγής συγκρίνοντάς την με άλλες πηγές, μπορεί να σας βοηθήσει να επαληθεύσετε τα στοιχεία, να τα τοποθετήσετε σε πλαίσιο και να βρείτε πιθανές αδυναμίες. Αυτές οι στρατηγικές μπορούν να σας βοηθήσουν να αναγνωρίσετε και να αποφύγετε τις ψευδείς πηγές, διατηρώντας την ενημέρωσή σας ακριβή και αξιόπιστη.
η κριτική σκέψη και η ενεργή αναζήτηση αξιόπιστων πηγών είναι ουσιώδεις για την κατανόηση και την αντιμετώπιση του φαινομένου της παραπληροφόρησης. Η επιστημονική γνώση εξελίσσεται συνεχώς, και η διατήρηση μιας ανοιχτής και ερευνητικής στάσης μπορεί να μας βοηθήσει να παραμείνουμε ενημερωμένοι και να αποφεύγουμε τις παγίδες της επανάληψης χωρίς επαλήθευση.

Το "φαινόμενο της αλήθειας": πώς μας εξαπατά ο εγκέφαλός μας
24.05.2024

Στην εποχή της πληροφορίας, όταν κυριολεκτικά πνιγόμαστε στη ροή ειδήσεων, ιστολογίων [blogs] και κοινωνικών μέσων [social media], είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πώς ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται όλη αυτή τη μάζα δεδομένων. Μια νέα μελέτη Γερμανών επιστημόνων ρίχνει φως στους μηχανισμούς που επηρεάζουν την αντίληψή μας για την αλήθεια και τη μνήμη.

Το "φαινόμενο της αλήθειας" και οι συνέπειές του
Είναι γνωστό εδώ και καιρό ότι το "φαινόμενο της αλήθειας" είναι μια γνωστική [προκατάληψη] παραμόρφωση στην οποία τείνουμε να πιστεύουμε πληροφορίες που συναντάμε [στις οποίες εκτιθέμεθα] επανειλημμένα, ανεξάρτητα από την πραγματική τους ακρίβεια. Ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται τις επαναλαμβανόμενες πληροφορίες πιο ομαλά και αυτή η ευκολία αντίληψης ερμηνεύεται από εμάς ως ένδειξη [σημάδι] αλήθειας.
Τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cognition δείχνουν ότι αυτό το αποτέλεσμα [αυτή η επίδραση] μπορεί να είναι ακόμη ισχυρότερο από ό, τι πιστεύαμε προηγουμένως. Οι επιστήμονες έχουν ονομάσει αυτό το φαινόμενο την "ψευδαίσθηση της επίδρασης της γνώσης" ή «φαινόμενο της ψευδαίσθησης της γνώσης».
Σε μια σειρά πειραμάτων που αφορούσαν [περιελάμβαναν] σχεδόν 800 άτομα που διεξήχθησαν από τον Δρ Felix Speckmann και τον Δρ Christian Unkelbach από το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας, διαπιστώθηκε ότι οι συμμετέχοντες τείνουν να πιστεύουν ότι γνώριζαν επαναλαμβανόμενες πληροφορίες εκ των προτέρων, ακόμη και αν αυτό δεν συνέβαινε. Αυτό το φαινόμενο παρατηρήθηκε ακόμη και στην περίπτωση ψευδών δηλώσεων.
Η ψευδαίσθηση της γνώσης
Ένα πείραμα έδειξε ότι οι συμμετέχοντες ήταν πιο πιθανό να αξιολογήσουν επαναλαμβανόμενες δηλώσεις ως "γνωστές" σε αυτούς πριν, ακόμη και αν ήταν ψευδείς.
Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης εάν ζητώντας από τους συμμετέχοντες να προσδιορίσουν την πηγή των γνώσεών τους θα μπορούσε να επηρεάσει την ψευδαίσθηση της προηγούμενης γνώσης. Αποδείχθηκε ότι ακόμη και όταν ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να ονομάσουν [να αναφέρουν]την πηγή, σπάνια διόρθωσαν [προσάρμοζαν] την αρχική τους κρίση, αποδεικνύοντας τη σταθερότητα της ψευδαίσθησης της γνώσης.
Είναι ενδιαφέρον ότι οι συμμετέχοντες συχνά απέδωσαν τις "προηγούμενες γνώσεις" τους σε αξιόπιστες πηγές, ακόμη και αν η αρχική πηγή πληροφοριών ήταν αναξιόπιστη. Αυτή η τάση κατασκευής αξιόπιστων πηγών υπογραμμίζει τη δύναμη της επανάληψης στη διαμόρφωση των πεποιθήσεών μας.
Λήθη και παραπληροφόρηση
Η μελέτη ρίχνει επίσης φως στο πώς η λήθη μπορεί να επηρεάσει την αντίληψή μας για την αλήθεια. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι όταν οι άνθρωποι συναντούν [αντιμετωπίζουν] πληροφορίες από αναξιόπιστες πηγές, μπορεί αρχικά να καταλάβουν ότι δεν μπορούν να τις εμπιστευτούν. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, ξεχνούν την αρχική πηγή και αν συναντήσουν ξανά αυτές τις πληροφορίες, τείνουν να τις αξιολογούν ως πιο αληθινές.
"Το φαινόμενο της λήθης, σε συνδυασμό με το φαινόμενο της αλήθειας, μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους να πιστέψουν δηλώσεις που αρχικά αναγνωρίστηκαν ως αναξιόπιστες", γράφουν οι ερευνητές.
Το Φαινόμενο Μαντέλα
Τα αποτελέσματα της μελέτης σχετίζονται επίσης με ένα τέτοιο φαινόμενο όπως το "φαινόμενο Μαντέλα". Αυτό το φαινόμενο, που ονομάστηκε από την ερευνήτρια παραφυσικών, Fiona Broome [Φιόνα Μπρουμ], περιγράφει ένα φαινόμενο στο οποίο μεγάλες ομάδες ανθρώπων θυμούνται ένα γεγονός διαφορετικά από ό, τι συνέβη ή θυμούνται γεγονότα που δεν συνέβησαν ποτέ.
Ένα κλασικό παράδειγμα του φαινομένου Μαντέλα είναι η ευρέως διαδεδομένη ψευδής πεποίθηση ότι ο Νέλσον Μαντέλα πέθανε στη φυλακή τη δεκαετία του 1980. Μάλιστα, αφέθηκε ελεύθερος και έγινε πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, και απεβίωσε το 2013. Οι επιστήμονες προτείνουν ότι το φαινόμενο Μαντέλα μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει από την επανάληψη ψευδών πληροφοριών ή την εσφαλμένη συσχέτιση πηγών πληροφοριών.
Τα αποτελέσματα της μελέτης έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης στην εποχή του Διαδικτύου. Δείχνουν ότι η απλή έκθεση ψευδών πληροφοριών μπορεί να μην είναι αρκετή, καθώς με την πάροδο του χρόνου οι άνθρωποι μπορεί να ξεχάσουν την αρχική πηγή και να πιστέψουν ξανά σε αυτές τις πληροφορίες όταν τις αντιμετωπίσουν ξανά [όταν εκτεθούν ξανά σε αυτήν].
Οι επιστήμονες τονίζουν την ανάγκη ανάπτυξης κριτικής σκέψης και της παιδείας στα μέσα ενημέρωσης, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να αξιολογήσουν καλύτερα την αξιοπιστία των πληροφοριών και να αντισταθούν στην επίδραση [ επιρροή] του φαινομένου της αλήθειας και της ψευδαίσθησης της γνώσης.
===============
Τι είναι το φαινόμενο της ψευδαίσθησης της αλήθειας; Πώς ξεγελιόμαστε από επαναλαμβανόμενες πληροφορίες;
16 Μαΐου 2024


Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cognition δείχνει ότι η επαναλαμβανόμενη έκθεση όχι μόνο κάνει τους ανθρώπους πιο πιθανό να πιστεύουν ότι οι πληροφορίες είναι αληθινές, αλλά και να θυμούνται ψευδώς ότι τις γνώριζαν εκ των προτέρων.
Ψευδαισθήσεις γνώσης λόγω απλής επανάληψης
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0010027724000775
Το «φαινόμενο της αλήθειας» δείχνει πώς η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε μια δήλωση μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την πίστη μας στην αλήθεια της, ανεξάρτητα από την πραγματική της ακρίβεια. Η ευκολία με την οποία ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται επαναλαμβανόμενες δηλώσεις - μια έννοια γνωστή ως «ευφράδεια επεξεργασίας» - συχνά παρερμηνεύεται ως σήμα αλήθειας.
Αυτό το αποτέλεσμα γίνεται ακόμη πιο σημαντικό με τη διάδοση ψευδών ειδήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου το συγκλονιστικό και συναισθηματικά φορτισμένο περιεχόμενο μοιράζεται επανειλημμένα, ανεξάρτητα από την αλήθεια του. Οι διαδικτυακές πλατφόρμες εκμεταλλεύονται το φαινόμενο της αλήθειας, οδηγώντας [εισάγοντας] την παραπληροφόρηση όλο και πιο βαθιά στη συνείδηση ​​του κοινού. Οι ψευδαισθήσεις μνήμης και γνώσης, συμπεριλαμβανομένης της αμνησίας πηγής, περιπλέκουν περαιτέρω τα πράγματα κάνοντας τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι θυμούνται ή γνωρίζουν ψευδείς πληροφορίες από αξιόπιστες πηγές.
Οι ερευνητές Felix Speckmann και Christian Unkelbach στρατολόγησαν 194 συμμετέχοντες για να βαθμολογήσουν 50 ασήμαντες δηλώσεις στο Πείραμα 1. Κατά τη φάση της παρουσίασης, σε κάθε συμμετέχοντα έδειξαν 25 από τις 50 δηλώσεις με τυχαία σειρά. Ακολούθησε μια φάση κρίσης στην οποία οι συμμετέχοντες είδαν τόσο τις δηλώσεις που είχαν δει προηγουμένως όσο και άλλες 25 νέες δηλώσεις. Τους ζητήθηκε να υποδείξουν εάν γνώριζαν τις πληροφορίες που περιέχονται σε κάθε δήλωση πριν ξεκινήσουν τη μελέτη. Οι δηλώσεις κάλυψαν ποικίλα θέματα και ταξινομήθηκαν κατά δυσκολία (π.χ. «Η τσάντα ενός κοάλα ανοίγει προς τα πίσω»).
Οι συμμετέχοντες ήταν πολύ πιο πιθανό να αναφέρουν ότι γνώριζαν εκ των προτέρων επαναλαμβανόμενες δηλώσεις από ό,τι νέες. Αυτό το αποτέλεσμα παρέμεινε σε όλα τα επίπεδα [πολυπλοκότητας] δυσκολίας, υποδεικνύοντας ότι η επανάληψη επηρεάζει σημαντικά την αντιληπτή οικειότητα των αληθινών δηλώσεων.
Το πείραμα 2 αναπαρήγαγε το σχέδιο της Μελέτης 1, αλλά όλες οι δηλώσεις ήταν στην πραγματικότητα ψευδείς (π.χ. "Το γκολφ ονομαζόταν αρχικά mintonet"). Συμμετείχαν 191 άτομα που αξιολογήθηκαν βάσει των προηγούμενων γνώσεών τους για 50 ψευδείς ασήμαντες δηλώσεις, χωρισμένες πάλι σε 25 επαναλαμβανόμενες και 25 νέες. Η μελέτη εξέτασε την ψευδαίσθηση της γνώσης ρωτώντας τους συμμετέχοντες εάν γνώριζαν ότι οι δηλώσεις ήταν ψευδείς.
Σε σύγκριση με τις νέες δηλώσεις, υπήρξε μια μικρή αλλά σημαντική αύξηση στην πεποίθηση ότι γνώριζαν εκ των προτέρων ότι οι επαναλαμβανόμενες ψευδείς δηλώσεις ήταν ψευδείς. Αυτό υποδηλώνει ότι η επανάληψη μπορεί επίσης να αυξήσει την πεποίθηση ότι οι ψευδείς πληροφορίες είναι γνωστές.
Στο πείραμα 3 συμμετείχαν 197 συμμετέχοντες, οι οποίοι ακολούθησαν την ίδια βασική διαδικασία με τη Μελέτη 1, αλλά πρόσθεσαν ένα βήμα [στάδιο] στο οποίο ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να υποδείξουν την πηγή των γνώσεών τους αφού επιβεβαίωσαν ότι γνώριζαν μια δήλωση (π.χ. Το διάβασα σε μια εφημερίδα/περιοδικό το διάβασα/το είδα στο Διαδίκτυο. Αυτό έγινε για να εξεταστεί εάν η αναφορά μιας πηγής θα μπορούσε να αναγκάσει τους συμμετέχοντες να επανεξετάσουν την αρχική τους «γνωστή» κρίση.
Το φαινόμενο της επανάληψης παρέμεινε, με τους συμμετέχοντες πιο πιθανό να αναφέρουν προηγούμενη γνώση των επαναλαμβανόμενων δηλώσεων. Ωστόσο, πολύ λίγοι συμμετέχοντες άλλαξαν γνώμη σχετικά με τη γνώση της δήλωσης όταν τους ζητήθηκε να αναφέρουν μια πηγή, υποδεικνύοντας μια ισχυρή επίδραση της ψευδαίσθησης της γνώσης, ενισχυμένη από μια εύλογη αλλά λανθασμένη απόδοση της πηγής.
Το πείραμα 4 αναπαράγει το σχέδιο της Μελέτης 3, αλλά 191 συμμετέχοντες βαθμολόγησαν τις ψευδείς δηλώσεις από το Πείραμα 2 για να αποκλείσουν την επιρροή των πραγματικών γνώσεων. Αφού οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν μια δήλωση ως γνωστή, ρωτήθηκαν πού είχαν ακούσει ή δει αυτές τις πληροφορίες πριν. Όπως και σε άλλες μελέτες, οι επαναλαμβανόμενες δηλώσεις ήταν πιο πιθανό να θεωρηθούν γνωστές.
Η μελέτη σημείωσε επίσης ότι οι διορθώσεις όταν οι συμμετέχοντες παραδέχτηκαν ότι δεν γνώριζαν μια δήλωση ήταν σπάνιες, υπογραμμίζοντας περαιτέρω τη δύναμη της ψευδαίσθησης του φαινομένου της γνώσης, ακόμη και όταν οι δηλώσεις ήταν πραγματικά λανθασμένες.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ελεγχόμενο ερευνητικό περιβάλλον μπορεί να μην αντικατοπτρίζει πλήρως την πολυπλοκότητα της μνήμης και του σχηματισμού γνώσης στην καθημερινή ζωή.
===============
Εάν πείτε ένα αρκετά μεγάλο ψέμα και το επαναλάβετε πολύ,
τελικά οι άνθρωποι θα το πιστέψουν.
Γιόζεφ Γκέμπελς
Η επίδραση της ψευδαίσθησης της αλήθειας ως γνωστικής παραμόρφωσης της συνείδησης υπάρχει εδώ και πολύ καιρό και χρησιμοποιείται συχνά από πολλούς ολοκληρωτικούς ηγεμόνες για πολιτική προπαγάνδα 
Εκμεταλλευόμενοι την ψευδαίσθηση του αποτελέσματος της αλήθειας, τα μέσα ενημέρωσης μπορούν να διαδώσουν εσκεμμένα ψευδείς πληροφορίες και να κάνουν το κοινό να πιστέψει ότι είναι αληθινές.

Η μελέτη, « Ψευδαισθήσεις γνώσης λόγω απλής επανάληψης », συντάχθηκε από τους Felix Speckmann και Christian Unkelbach.
https://dzen.ru/a/ZkXieP1RJWrj7Vmc

Δεν υπάρχουν σχόλια: