Τα βράδια βλέπω φωτισμένη τη σημαία στο βουνό απέναντι

 «Προδομένο καλοκαίρι» του Τομάζου Μάου, η «Άλλη Ιθάκη» της Έλενας Αγρότου, «Το πέταγμα του Αετού» του Στέλιου Πέτρου, «Αναζητώντας τον Άλλο Οδυσσέα» του υπογράφοντος, «Καλημέρα Ήλιε - ο Χαμένος Πόλεμος» του Ανδρέα Σαμουήλ, «Η Ζωή μου πριν και μετά το 1974» της Μαρούλας Σιάμισιη είναι κάποιοι τίτλοι βιβλίων που έχουν κάποια κοινά. Αναφέρονται όλα στο 1974, αποτελούν όλα προσωπικές μαρτυρίες και γράφτηκαν από τους πρωταγωνιστές, εκτός από το βιβλίο της Έλενας Αγρότου, που βασίζεται στο ημερολόγιο του αιχμάλωτου συζύγου της Στέλιου Αγρότη. Πιθανόν να υπάρχουν και τόσα άλλα βιβλία με παρόμοιο θεματολόγιο, που δεν αναφέρονται εδώ.
Αναμφίβολα το 1974 υπήρξε μια μαύρη σελίδα στη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου, ένας χαμένος πόλεμος ή μάλλον ακόμα ένας χαμένος πόλεμος. Τα αποτελέσματα - απώλεια ανθρώπινων ζωών, απώλεια αγαπημένων προσώπων, αγνοουμένων, απώλεια πατρώας γης, ξεριζωμός, προσφυγιά. Τις επιπτώσεις αυτών των γεγονότων τις ζούμε ακόμη και σήμερα, εκτός αν εθελοτυφλούμε και θεωρούμε τάχα κάποιοι από εμάς ως νεώτεροι ότι δεν μας αγγίζουν ή καλύτερα ότι ως αναγνώστες μάς κουράζουν. Προσωπικά δεν πιστεύω ότι αυτά τα γεγονότα έχουν αφήσει κανένα μας ανεπηρέαστο, είτε γεννήθηκε πριν το 1974 είτε μετά.


Το 1974 ως τέτοιο υπήρξε ένα γεγονός που απασχόλησε τη Λογοτεχνία στην Κύπρο και έκανε το μεγάλο μπαμ στη λογοτεχνική παραγωγή. Αυτή η παραγωγή σίγουρα δεν ήταν «καθοδηγημένη» αλλά μια αυθεντική προσπάθεια των δημιουργών να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους για ένα γεγονός που τους προκάλεσε βαθύ ψυχικό πόνο. Επήλθε με κάποιο τρόπο η κάθαρση, όπως συνέβαινε στις αρχαίες τραγωδίες του Σοφοκλή, του Ευριπίδη, του Αισχύλου. Λειτούργησαν με κάποιο τρόπο ως ψυχοκαθαρτικά για τους συγγραφείς, όπως με τέτοιο τρόπο λειτουργούν και για τους αναγνώστες.

Δεν είμαι από αυτούς που ασπάζονται την άποψη ότι η Λογοτεχνία στην Κύπρο, και αναφέρομαι στους Κύπριους δημιουργούς, έχει ταυτιστεί με το 1974. Κατά την άποψή μου η λογοτεχνική παραγωγή που αναφερόταν στο 1974 ήταν και είναι αναγκαία για να υπάρξει η συνέχεια. Υπάρχουν πολλά βιβλία/ πεζογραφήματα που αναφέρονται στο 1974, που είναι πραγματικά αξιόλογα σε ποιότητα, πλούτο της γραφής, σε διαφορετικότητα με πολλαπλά διδάγματα /μηνύματα και πικρές αλήθειες. Υπάρχουν πολλοί δημιουργοί στην Κύπρο, νέοι και παλιοί, που γράφουν για χαμένες αγάπες, για τον έρωτα, για ανεκπλήρωτους πόθους και όνειρα, για ίντριγκες και προδοσίες ακόμη και για τον θάνατο. Γράφω κι εγώ και γι' αυτά. Αυτό δεν είναι κακό, είναι άλλωστε και αυτά μέσα στην καθημερινότητά μας.

Δεν είναι ένδειξη στασιμότητας, λογοτεχνικής ή άλλης, η ενασχόληση των δημιουργών/συγγραφέων με το 1974. Υπάρχουν πολλές ανείπωτες ιστορίες για το 1974 αλλά και για άλλα ιστορικά γεγονότα του τόπου μας, σύγχρονα και πιο παλιά, τα οποία πρέπει να απασχολήσουν τους δημιουργούς μας. Χωρίς αλαζονεία και έπαρση, αλλά με σεβασμό προς τα γεγονότα και την ιστορία αλλά και την υφιστάμενη λογοτεχνική παραγωγή και με αίσθημα ευθύνης οφείλουμε να συνεχίσουμε να γράφουμε για το 1974. Για να γίνει αυτό πρέπει δημιουργοί και αναγνώστες να συνεχίσουν να διαβάζουν και να ζητούν τέτοια βιβλία. Γιατί; Eπειδή τα βράδια στην Λευκωσία βλέπω τη σημαία στο βουνό απέναντι, φωτισμένη. Εσείς την βλέπετε;

Υ.Σ. Ψάξτε κάποια από αυτά ή κάποιο άλλο βιβλίο που αναφέρεται στο 1974. Βρίσκονται σε κάποια βιβλιοπωλεία ή και βιβλιοθήκες. Διαβάστε τα, αξίζει τον κόπο.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ
Επικοινωνιολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «Αναζητώντας τον άλλο Οδυσσέα»

sigmalive