Η Αφρική στις φλόγες

Αυτή την στιγμή στην Αφρική παίζεται ένα αρκετά περίεργο παιχνίδι πολιτικών ανατροπών, στην οποία είναι σαφές ότι εκτός από ισλαμιστικές ριζοσπαστικές οργανώσεις συμμετέχουν και διάφοροι άλλοι παράγοντες, μεταξύ των οποίων και μυστικές υπηρεσίες "δυτικών" ή "δυτικότροπων" χωρών, με συμφέροντα όχι μόνο στην μαύρη ήπειρο αλλά και την Ασία.

Οι τελευταίες εξελίξεις τόσο στην Τυνησία, όπου η εξέγερση του λαού ανέτρεψε τον επί 25 χρόνια σοσιαλιστή δικτάτορα αλλά και τα όσα συμβαίνουν αυτές τις ώρες και πάλι στην Αίγυπτο, προκαλούν σκέψεις. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πολύ λίγα γνωρίζουν για τις δικτατορίες της Βόρειας Αφρικής και δεν μπορούμε να κατατάξουμε τις βίαιες αντιδράσεις των λαών τους σε δίκαιες ή άδικες. Το ντόμινο όμως που δημιουργείται σιγά σιγά στην Αφρική και με δεδομένο ότι το κενό εξουσίας άλλων χωρών της Αφρικής καλύφθηκε είτε από ισλαμιστικές ομάδες είτε από μαριονέττες των ΗΠΑ εγείρει ερωτηματικά.

Οι επόμενες εβδομάδες αναμένεται να δείξουν προς τα πού θα κινηθούν οι εξελίξεις. Η ουσία όμως είναι ότι ζούμε σε μια εποχή ραγδαίων γεωπολιτικών αλλαγών. Εάν τυχόν η Αίγυπτος ακολουθήσει την τύχη της Τυνησίας, τότε είναι βέβαιο ότι πολλά άλλα κράτη, όχι μόνο αφρικανικά αλλά και αραβικά, θα αισθανθούν πολύ ανήσυχα. Και όλα αυτά, την ίδια στιγμή που το κεντρικό ζήτημα του Αραβικού κόσμου, το Παλαιστινιακό φτάνει σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο.

Η Διένεξη μετά Ιράν – Σαουδικής Αραβίας

Για αρκετό καιρό, η πολιτική επιρροή στα κυρίως ισλαμικά έθνη της υπο-σαχάριας Αφρικής, ήταν το επίκεντρο ενός αγώνα μεταξύ του Σιιτικού Ιράν και των συντηρητικών Σουνιτικών κρατών του κόλπου. Η Σαουδική Αραβία για παράδειγμα, μέσω διαφόρων ισλαμιστικών μη κυβερνητικών οργανώσεων, προσπαθούσε να προωθήσει τον Ουαχαμπισμό, μια πολύ ακραία εκδοχή του ισλαμισμού, που απορρίπτει εντελώς το σουφιστικό Ισλάμ, που ήταν η κυρίαρχη εκδοχή του Ισλάμ στην Αφρική και το οποίο θεωρείται πιο διαλλακτικό.

Οι ΜΚΟ της Σαουδικής Αραβίας, χρηματοδότησαν το κτίσιμο τζαμιών και ισλαμικών κέντρων (σας θυμίζει κάτι) στην ήπειρο, πολλά από τα οποία ελέγχονται από Αφρικανούς ή φανατικούς Ουαχαμπίτες, που έχουν εκπαιδευτεί στη Μέση Ανατολή. Μέσα σε αυτούς τους κόλπους αναπτύσσονται συνήθως και οι πλέον ριζοσπαστικές τάσεις που τροφοδοτούν οργανώσεις που ανήκουν στο ευρύτερο δίκτυο της Αλ Κάιντα.

Αντιθέτως με την Σαουδική Αραβία, το ενδιαφέρον του σιιτικού Ιράν, είχε να κάνει με την εξάπλωση του συγκεκριμένου δόγματος, αλλά και με τις εμπορικές σχέσεις του Ιράν με την Ήπειρο, η οποία ήταν πρώτη στις εξαγωγές του Ιράν. Οι κύριες αγορές του Ιράν ήταν το Σουδάν, η Λιβύη και η Τυνησία (το καθεστώς που ανατράπηκε). Αυτή την στιγμή, οι Ουαχαμπιστές είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ομάδα, με διακλαδώσεις σε πολλές χώρες της Αφρικής.

Ο Παράγοντας ΗΠΑ

Ακόμη είναι πολύ δύσκολο να είναι ξεκάθαρη η κατάσταση. Η κατάρρευση όμως του καθεστώτος της Τυνησίας, δρόμος που ίσως φαίνεται ότι ακολουθήσει και η Αίγυπτος, ανοίγει τους ασκούς του αιόλου στην περιοχή. Από τον τρόπο που τα διεθνή ΜΜΕ αντιμετωπίζουν την κατάσταση, φαίνεται ότι έχουν δώσει την... ευλογία τους για την ανατροπή των καθεστώτων. Ίσως σε μια προσπάθεια να αποδυναμωθεί η οικονομία του Ιράν ή ίσως για να ανατραπούν συγκεκριμένες ισορροπίες στον Ισλαμικό κόσμο.

Το αποτέλεσμα είναι διττό καθώς από την μία πλευρά αποδυναμώνεται το Ιράν, αλλά οι μεγαλύτεροι κερδισμένοι από ό,τι φαίνεται θα είναι οι πλέον ριζοσπάστες ισλαμιστές. Η κατάσταση είναι ακόμη ρευστή και δεν έχει γίνει ακόμη ξεκάθαρος ο ρόλος του Ισραήλ, οι περιβόητες μυστικές υπηρεσίες του οποίου δεν είναι δυνατόν να παρακολουθούν αμέτοχες το τι συμβαίνει.

Αυτό που είναι σίγουρο είναι το ότι τόσο η Αίγυπτος όσο και η Τυνησία και όσα κράτη ενδεχομένως βρεθούν στο επίκεντρο τέτοιων ταραχών, θα “ουδετεροποιηθούν” για κάποια χρόνια, καθώς θα έχουν να αντιμετωπίσουν εσωτερικά προβλήματα. Η δε “ουδετεροποίηση” της Λιβύης εδώ και κάποια χρόνια, καθιστά το αφρικανικό Ισλάμ μη-παίκτη, σε διπλωματικό επίπεδο. Αναμένουμε να δούμε.

Δημήτρης Παπαγεωργίου
elora