Τουρκοκρατία και στρατοκρατία

Ν. Λυγερός

Υπάρχει μια τάση στην Ελλάδα και στην Κύπρο που προσπαθεί να παρουσιάζει την τουρκοκρατία ως ένα φιλελεύθερο καθεστώς. Κάνει μία έντεχνη χρήση της μιντιολογίας για να διαμορφώσει την κοινή γνώμη μέσω της κυριαρχίας της λήθης.

Όπως οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουν ειδικές ιστορικές γνώσεις, δεν μπορούν ν’ αντισταθούν στην πίεση της παραπληροφόρησης. Υπάρχει όμως το διαχρονικό στοιχείο που προσφέρει ένα πλαίσιο ισχυρής διαπραγμάτευσης, είναι η στρατοκρατία.

Το στρατιωτικό σύστημα στην Τουρκία δεν είναι μία νέα εφεύρεση. Όλη η Οθωμανική Αυτοκρατορία είναι βασισμένη πάνω σε αυτό και στον θρησκευτικό διαχωρισμό. Ακόμα και οι αναφορές που έχουμε από υψηλά στελέχη της Υψηλής Πύλης δείχνουν ότι οι Χριστιανοί δεν υπηρετούσαν στον στρατό για να μην υπάρχει πρόβλημα συνοχής. Και όταν χρησιμοποιήθηκαν σε μεταγενέστερη φάση Αρμένιοι, ήταν οι πρώτοι που πέθαναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης με την αρχή της γενοκτονίας των Αρμενίων το 1896 έως το 1923.

Πιο γενικά, όλοι οι ειδικοί ξέρουν ότι η πρώτη αξία του τουρκικού πληθυσμού είναι ο στρατός, ο οποίος θεωρείται ως το ισχυρότερο όπλο του έθνους. Για τον τουρκικό πληθυσμό όλα τα άλλα είναι αμφίβολα διότι υπάρχει το φαινόμενο της διαφθοράς.

Το σημερινό μοντέλο της Τουρκίας, ακόμα και αν έχουμε ξεχάσει τα προηγούμενα, μας υπενθυμίζει συνεχώς ότι η μοναδική αξία του κράτους είναι το βαθύ κράτος δηλαδή ο στρατός. Στην Τουρκία, ο στρατός κυριαρχεί ακόμα και εκεί που δεν θα τον περιμέναμε. Δεν είναι τυχαίο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέγραψε το 2002 πεντακόσια και πλέον ιδρύματα που ελέγχονται από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις.

Επιπλέον, αυτά τα ιδρύματα επηρεάζουν, όπως το ανέδειξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όχι μόνο το εν τρίτο της εθνοσυνέλευσης, αλλά καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό και άλλο εν τρίτο του σώματος. Ακόμα όμως και αν δεν γνωρίζουμε αυτά τα δεδομένα, δεν είναι δυνατόν να μην αντιληφθούμε ότι το νοητικό σχήμα που κυριαρχεί στο στρατιωτικό δόγμα της Τουρκίας είναι η θετικότητα του πραξικοπήματος.

Η Τουρκία αποτελεί ένα σπάνιο φαινόμενο σε παγκόσμια κλίμακα εφόσον εκεί το στρατιωτικό πραξικόπημα δεν μπορεί να είναι αρνητικό. Το παράδοξο της παραπληροφόρησης είναι ότι το παρόν ανατρέπει τις θεωρίες για το παρελθόν. Αν το τουρκικό καθεστώς αποτελεί μια πολιτική εξέλιξη, πώς εξηγείται η σημερινή κατάσταση αν στέκουν τα δεδομένα που προβάλλουν μερικοί;

Πώς ένα τόσο φιλελεύθερο σύστημα εξελίχθηκε σ’ ένα τόσο στρατοκρατούμενο καθεστώς; Οι φανατικοί της λήθης ποντάρουν στην άγνοια του παρόντος. Η απλή μελέτη της τουρκικής πραγματικότητας μάς επιτρέπει να απορρίψουμε την τάση του δήθεν φιλελευθερισμού. Όμως ποιος εξετάζει τα γεωστρατηγικά δεδομένα αν έχει ξεχάσει την ιστορία του;