Βαλκανικό σχολείο με έμβλημα έναν Βούλγαρο, έναν Έλληνα, έναν Αλβανό

Χρίστος Τσολάκης. Οραματίζεται το βαλκανικό σχολείο



Ένα βαλκανικό σχολείο, το οποίο θα μπορούσε να έχει έμβλημα έναν Βούλγαρο, έναν Έλληνα, έναν Αλβανό… που χτίζουν μαζί το μέλλον των Βαλκανίων, είναι το όραμα του ομότιμου καθηγητή Παιδαγωγικής σχολής Χρίστου Τσολάκη



Της Φιλομήλας Δημολαΐδου

makthes.gr



Είναι καιρός οι Βαλκάνιοι να δουν με την οπτική του καθολικού ανθρωπισμού την ιστορία τους, τονίζει ο κ. Τσολάκης στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού "Φιλόλογος" του συλλόγου αποφοίτων της Φιλοσοφικής σχολής ΑΠΘ. Το ζητούμενο όμως για τον ίδιο είναι πώς πρέπει να γίνει αυτό. "Αδέξιες κινήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Κι αυτό συμβαίνει σήμερα τόσο με το τετράτευχο πακέτο (κατασκεύασαν βαλκάνιοι ιστορικοί με σκοπό να προσφέρουν "Εναλλακτικό εκπαιδευτικό υλικό για τη διδασκαλία της Νεότερης Ιστορίας της ΝΑ Ευρώπης") όσο και με το βιβλίο Ιστορίας της στ' δημοτικού", σχολιάζει ο γνωστός ακαδημαϊκός.



Στην αμοιβαία προσέγγιση λαών, των οποίων το παρελθόν και το παρόν έχουν κοφτερές αιχμές, θεωρεί ότι δεν βοηθούν οι αιφνίδιες κινήσεις, ακόμη κι αν αυτές είναι καλοπροαίρετες. Εκείνη που βοηθά ουσιαστικά είναι η παιδεία, καθώς αυτή καλλιεργεί τη συνείδηση, που στηρίζεται στην αρχή πως ο "κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να ζήσει και να αναπτύξει ελεύθερα τον εαυτό του και όλοι έχουν το ίδιο δικαίωμα στη ζωή" κι επίσης όλοι οι άνθρωποι έχουν αρετές και κακίες. Δεν είμαστε παντού και πάντοτε εμείς οι καλοί, γενναίοι, έντιμοι, δίκαιοι και όλοι οι άλλοι οι κακοί, δειλοί, ανέντιμοι, άδικοι.


Τα θεμέλια

Το βαλκανικό σχολείο σύμφωνα με τον κ. Τσολάκη είναι το σχολείο που επιθυμούν οι δάσκαλοι και "δεν το επιθυμούν φυσικά οι πλανητάρχες και οι βιομήχανοι, διότι αντιστρατεύεται τα συμφέροντά τους".

"Σε αυτό ο μαθητής διδάσκεται να πορεύεται προς τον άλλο άνθρωπο, να συνδημιουργεί μαζί του και να μοιράζεται με αυτόν τη χαρά της κοινής δημιουργίας και την οδύνη του πόνου. Ένα τέτοιο σχολείο θα μπορούσε να έχει έμβλημά του έναν Βούλγαρο, έναν Έλληνα, έναν Αλβανό… που χτίζουν μαζί το μέλλον των Βαλκανίων. Σε ένα τέτοιο σχολείο εθνικό είναι το αληθινό και το αληθινό είναι εθνικό", τονίζει ο ομότιμος καθηγητής. Εξηγεί μάλιστα ότι ο μαθητής ενός τέτοιου σχολείου δεν δείχνει πρόσωπο ωχρό στο λεπίδισμα της αστραπής του κακού, απλώς, το κοιτάζει κατάματα και προσπαθεί να κατανοήσει την ποιότητα του ανθρώπου που το δημιουργεί.

"Δεν το εξωραΐζει, δεν το αποσιωπά, δεν το μεταπλάθει. Το στοχάζεται και στοχάζεται μαζί την ευτέλεια ή τη μεγαλοσύνη του ανθρώπου. Και μέσα από το στοχασμό του εξανθρωπίζεται, διότι περνά από τον πόνο. Η σκέψη πονάει και εξανθρωπίζει". Για να κάνει όλα τα παραπάνω περισσότερο κατανοητά, αναφέρεται σε μία φράση του Ν. Καζαντζάκη: "Χρειάστηκε να μεγαλώσω, για να καταλάβω ότι δεν γίνεσαι άνθρωπος, αν δεν περάσεις από τον πόνο".

Για αρχή... ένα κοινό βιβλίο

Μία καλή ιδέα, η οποία όμως δεν μπορεί να υλοποιηθεί άμεσα, καθώς οι λαοί δεν είναι ακόμη έτοιμοι, θεωρεί το βαλκανικό σχολείο ο πρόεδρος της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδας Δημήτρης Χατζηδήμου.

"Μία αρχή προς αυτήν την κατεύθυνση θα μπορούσε να γίνει με ένα κοινό βιβλίο λογοτεχνίας, το οποίο θα περιλαμβάνει λογοτέχνες από όλες τις χώρες. Μέσα από τα κείμενα οι μαθητές θα μπορούν να κατανοούν τις κουλτούρες των γειτόνων τους", σημειώνει ο κ. Χατζηδήμου.

Σχόλιο:

Οι θέσεις του κ.Τσολάκη θα μπορούσαν να μας βρουν σύμφωνους εάν μιλούσαμε για μία ιδανική κοινωνία όπου τα προβλήματα των λαών των Βαλκανίων είναι επιλυμένα και η μόνη μέριμνα ήταν η ευημερία και μόνο αυτή.

Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσαμε να έχουμε προσέγγιση όχι φυσικά υποβιβάζοντας την ιστορία μας αλλά κάνοντας καινούρια ξεκινήματα για νέα θεμέλια γειτόνευσης. Σε μια ευρύτερη περιοχή όμως φλεγόμενη με ενεργά ζητήματα ανοιχτά από όλες τις μεριές ζητάμε κάτι τέτοιο; Να δειχτεί ανωτερότητα από τους μεν και υποχωρητικότητα από τους δε γιατί αυτό τελικά είναι το ζητούμενο.

Γιατί κ. Τσολάκη, διαφωνούμε κάθετα και σε κάτι άλλο που λέτε... ότι δεν γίνεται να έχουμε πάντα δίκιο και οι άλλοι πάντα άδικο. Αυτό φυσικά εξαρτάται από την σκοπιά που το βλέπει κανείς. Η Ελλάδα δεν είχε ποτέ επεκτατικές βλέψεις και αυτή είναι μία πραγματικότητα. Πρέπει εν ονόματι της φιλίας των Βαλκανίων να ομολογήσουμε φταίξιμο και "μεγαλοσύνη"΄όπως χαρακτηριστικά λέτε για να μπορέσουμε να συμπορευτούμε;

Μήπως αυτό είναι ακόμα ένα δείγμα υποχωρητικότητας ; Και πέστε πως το κάνουμε... Ποιός μας εγγυάται ότι στο μέλλον δεν θα γίνει αντικείμενο εκμετάλευσης από τους γείτονες μας; Και όπως έχει δείξει το παρελθόν δεν διαθέτουν ούτε την ανάλογη κουλτούρα, ούτε την μεγαλοσύνη για να μην το κάνουν. Και το σημαντικότερο είναι πως η καλοπροαίρετη δικιά μας υποχωρητικότητα εκεί που είχαμε κάθε δίκιο να μην την προσφέρουμε (ένα ψέμα δηλαδή) θα μετατραπεί σε αλήθεια ... έτσι θα χτιστεί η ιστορία ;...... πάνω σε ψέματα;

Δεν ζούμε σε ένα κόσμο αγγελικά πλασμένο.. η ιστορία μας το έχει αποδείξει αυτό και μας το αποδεικνύει καθημερινά και στις μέρες που διανύουμε.

Μήπως η συμπόρευση σε πολιτιστικό επίπεδο είναι το όπλο που προσφέρουμε απλόχειρα στους γειτόνους μας που καραδοκούν να το πιάσουν και να μας πυροβολήσουν (αφού ήδη το κάνουν ούτως ή άλλως);

Λέτε επίσης ότι κοινοί λογοτέχνες από όλες τις Βαλκανικές χώρες θα βοηθήσουν να κατανοηθεί καλύτερα η κουλτούρα των λαών. Μα εδώ οι μαθητές δεν έχουν τον χρόνο να κατανοήσουν την δική τους κουλτούρα και να μελετήσουν τους δικούς τους λογοτέχνες, ότι μαθαίνεται γίνεται βιαστικά και μόνο για βαθμολογικούς λόγους. Η ποσότητα των άχρηστων μαθημάτων είναι τόσο τεράστια σε όγκο, που δεν υπάρχει διάθεση από τους μαθητές να προσεγγίσουν τον δικό τους πολιτισμό (ούτε αυτό πιστεύουμε ότι γίνεται τυχαία μιάς και η πλειονότητα των μαθημάτων είναι εντελώς άχρηστη).

Επίσης να αναφέρουμε τις ήδη υπάρχουσες μεταλλάξεις που έχουν υποστεί τα σχολικά βιβλία στα Νέα Ελληνικά. Κείμενα του Παπαδιαμάντη ή του Καρκαβίτσα τα συναντά κανείς με τα κυάλια και την θέση τους έχουν πάρει κάτι σύγχρονα κλωνοποιημένα ψευτοπροοδευτικά εμέσματα. Χαρακτηριστικά να αναφέρω σε βιβλίο μικρής τάξης του Δημοτικού ένα τέτοιο κείμενο λέει: Η γιαγιά μου η μπεκρού με το ούζο στο χέρι κλπ κλπ... όταν το πρωτοείδα σηκώθηκε η τρίχα μου... αυτή την εντύπωση θέλουν να περάσουν πλέον για τη γιαγιά που αντιπροσωπεύει κάτι όπως γνωρίζετε!

Για ποιούς λοιπόν σύγχρονους και κοινούς βαλκάνιους λογοτέχνες να μιλήσουμε την στιγμή που η αποδόμηση γίνεται ήδη από τους Έλληνες; Μήπως αυτό θα είναι η σταγόνα να ξεχειλήσει το ποτήρι; Αυτό είναι το δεύτερο μέρος του σχεδίου; (Πρώτο μέρος αφαίρεση κλασσικών και προσθήκη σύγχρονων μεταλλαγμένων , δεύτερο βαλκάνιους λογοτέχνες για να γνωρίσουμε άλλες κουλτούρες τη στιγμή που δεν ξέρουμε καν την δική μας).

Επιοικώς ύποτα μας φαίνονται όλα αυτά... και παρ'ότι η ρήση του Καζαντζάκη είναι πέρα ως πέρα αληθινή δεν θα θέλαμε να χρησιμοποιείται ως βορρά στα κοράκια που αναμένουν να φάνε τις σάρκες μας. Κι ίσως αν ζούσε στις μέρες μας να συμφωνούσε μαζί μας. Η Ελλάδα έχει περάσει από πολύ πόνο και δεν χρειάζεται να περάσει περισσότερο...και αυτό το αποδεικνύει κάθε φορά με εκδηλώσεις μεγαλοσύνης προς τους αγνώμονες γείτονες λαούς που περιμένουν να αδράξουν από το χέρι που τους απλώνεται για συμπαράσταση!

Λέτε επίσης ότι :"κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να ζήσει και να αναπτύξει ελεύθερα τον εαυτό του και όλοι έχουν το ίδιο δικαίωμα στη ζωή" .

Αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς αλλά στη προκειμένη περίπτωση ποιός είναι αυτός που προσπαθεί να "ζήσει" εις βάρος του άλλου κλέβοντας του ιστορία επειδή εκείνος ποτέ δεν είχε;

Ποιός είναι αυτός που έχει επεκτατικές βλέψεις και κλέβει, ληστεύει, φθονεί μια χώρα που του δίνει τροφή χρόνια τώρα για να αναπτύξει το κράτος του;

Καιρός να αρχίσουμε να ζητάμε και να σταματήσουμε να δίνουμε!

Το παραπάνω άρθρο είναι απλά για εμάς μία ουτοπική πρόταση που θα απευθυνόταν σε μια ιδανική κοινωνία χωρίς τρέχοντα ενεργά προβλήματα - σε περίπτωση που το γράψατε καλοπροαίρετα- .

Αλλά επειδή οι καιροί είναι πονηροί κι επειδή δεν πιστεύουμε ότι δεν έχετε γνώση του πολιτικού-γεωγραφικού-κοινωνικού γίγνεσθαι μας είναι αδύνατον να πιστέψουμε ότι αυτά ήταν τα κίνητρά σας.

Έχουμε ακόμα να δούμε και να διαβάσουμε πολλά!

Μετά λύπης μας διαπιστώνουμε ότι οι "λόγιοι" έχουν τεθεί σε συστράτευση της παγκοσμιοποίησης και της απώλειας της εθνικής μας ταυτότητας και κινούνται με βήματα γοργά!