Η αναζήτηση για το Άγιο Δισκοπότηρο, ένα διαχρονικό μοτίβο που εκφράζει θεμελιώδεις ανησυχίες για την ανθρώπινη κατάσταση.

 
💢 1    Η αναζήτηση του Αγίου Δισκοπότηρου (Ο Εαυτός)

Το Άγιο Δισκοπότηρο έχει γοητεύσει τη δυτική συνείδηση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Πρόκειται για έναν θησαυρό που εξυπηρετεί ένα σημαντικό μοτίβο στον μύθο του Αρθούρου, ο οποίος άκμασε από τον 12ο έως τον 16ο αιώνα και ανήκει στο λεγόμενο Matter of Britain,, που συνδέεται με τη Μεγάλη Βρετανία και τον θρυλικό βασιλιά Αρθούρο, ο οποίος προήδρευσε των ιπποτών της στρογγυλής τραπέζης. Ο Αρθούρος είχε αποκτήσει τον βρετανικό θρόνο όταν αφαίρεσε το σπαθί στην πέτρα, μια πράξη που δεν μπορούσε να εκτελεστεί παρά μόνο από τον «αληθινό βασιλιά». Αυτό το σπαθί έσπασε αργότερα στη μάχη και αντικαταστάθηκε από το μαγικό σπαθί Excalibur, το οποίο ο Αρθούρος απέκτησε από τη μυστηριώδη Κυρία της Λίμνης.Αυτός ήταν ένας από τους τρεις μεγάλους δυτικούς κύκλους ιστοριών της μεσαιωνικής λογοτεχνίας, μαζί με το Matter of France, σχετικά με τους θρύλους του αυτοκράτορα Καρλομάγνου, και τo Matter of Rome εμπνευσμένo από την κλασική μυθολογία.
Η προέλευση του θρύλου του Δισκοπότηρου είναι αβέβαιη, αλλά οι περισσότεροι μελετητές τους εντοπίζουν είτε σε κελτικούς και ουαλικούς μύθους, είτε σε χριστιανικούς θρύλους γύρω από την Ευχαριστία, από την ανατολική παράδοση, είτε σε συνδυασμό αυτών και άλλων πηγών. Ο συμβολισμός των ιστοριών του Δισκοπότηρου προέρχεται από τις πιο αποκλίνουσες πηγές: θρησκευτική λύτρωση, παραμύθια, όνειρα, αλχημεία και τελετές.
Το Δισκοπότηρο είναι ένα μυστηριώδες αντικείμενο που φυλάσσεται από έναν βασιλιά σε ένα κρυμμένο κάστρο. Έχει περιγραφεί ως ένα φλιτζάνι, ένα πιάτο ή μια μαγική πέτρα που μπορεί να προσφέρει θεραπευτικές δυνάμεις, αθανασία, αιώνια νεότητα και απεριόριστη τροφή. Ο τελευταίος μπορεί να έχει εμπνευστεί από έναν από τους τέσσερις θησαυρούς των Tuatha Dé Danann (οι άνθρωποι της θεάς Danu) στην κελτική μυθολογία. Είναι το καζάνι της αφθονίας που ανήκει στον κελτικό δρυίδη-θεό Dagda. Θα μπορούσε να θρέψει έναν ολόκληρο στρατό χωρίς να αδειάσει και όλοι με καλό χαρακτήρα θα μπορούσαν να χορτάσουν από αυτό το μαγικό καζάνι, το οποίο λέγεται ότι ήταν απύθμενο και από το οποίο κανείς δεν έφυγε ανικανοποίητος.

 Η ετυμολογία της λέξης "δισκοπότηρο" είναι αβέβαιη. Συνήθως λέγεται ότι προέρχεται από το παλιό γαλλικό graal. Αυτό, με τη σειρά του, προέρχεται από το λατινικό gradalis, ένα φλιτζάνι ή πιατέλα. Η λέξη gradale σημαίνει "σταδιακά" (εξ ου και η λέξη σταδιακή). Επιπλέον, αυτό δανείζεται από τον αρχαίο ελληνικό κρατήρα, ένα αγγείο που χρησιμοποιείται για την ανάμειξη κρασιού με νερό. Με την πάροδο του χρόνου το δισκοπότηρο κατέληξε να αναφέρεται σε ένα είδος ευρείας πιατέλας στην οποία σερβίρεται καλό φαγητό σε γιορτές (συνήθως ψάρι) και το οποίο έφερε στο τραπέζι σε διάφορα στάδια για να εξυπηρετήσει το επόμενο πιάτο στο μενού.

========================

Perceval and the Grail

φωτο--Ο Perceval φτάνει στο Grail Castle για να τον υποδεχτεί ο Fisher King [Βασιλιάς Ψαράς] σε μια εικονογράφηση για ένα χειρόγραφο του 1330 του Perceval, The Story of the Grail.

Η ιδέα του Δισκοπότηρου εμφανίζεται για πρώτη φορά στο Perceval, ή την Ιστορία του Δισκοπότηρου, γραμμένο στα τέλη του 12ου αιώνα από τον Γάλλο ποιητή Chrétien de Troyes. Είναι ο πρώτος που συνέδεσε το δισκοπότηρο με τον μύθο του Αρθούρου. Ο ήρωας ονομάζεται Perceval, Parzival ή Parsifal, ανάλογα με τον συγγραφέα. Το όνομα "Perceval" πιθανότατα προέρχεται είτε από την αρχαία γαλλική per ce val (μέσω αυτής της κοιλάδας) είτε από την perce val (διαπερνά την κοιλάδα), φέρνοντας στο νου την κοιλάδα της σκιάς του θανάτου που αναφέρεται στο Βιβλίο των Ψαλμών.
Στο ποίημα, ο Perceval της Ουαλίας έχει ανατραφεί από τη μητέρα του στο δάσος μόνος, μακριά από τους κινδύνους του κόσμου. Μια μέρα, ο Perceval συναντά μια ομάδα ιπποτών και αποφασίζει να γίνει ιππότης, προς μεγάλη απογοήτευση της μητέρας του, η οποία προσπάθησε να τον προστατεύσει από το να μάθει για τον ιπποτισμό, γιατί είχε οδηγήσει στο θάνατο του πατέρα και των αδελφών του. Ανίκανη να αποτρέψει το πεπρωμένο του, η μητέρα του τού δίνει κάποιες προσωπικές και πνευματικές συμβουλές. Ο Perceval αποφασίζει να μπει στη ζωή και να ξεκινήσει την αναζήτησή του για ιππότη. Καθώς ψάχνει για την αυλή του βασιλιά Αρθούρου, συναντά τον Κόκκινο Ιππότη, ο οποίος προκαλεί πολλά προβλήματα. Φτάνοντας στην αυλή του βασιλιά, γελοιοποιείται, αλλά όταν σκοτώνει τον Κόκκινο Ιππότη και παίρνει την πανοπλία του, κερδίζει την έγκριση των ιπποτών και διδάσκεται τους τρόπους του ιππότη από τον μέντορά του, Gornemant.
Ο Perceval συναντά τη γοητευτική κοπέλα Blanchefleur (λευκό λουλούδι) και απελευθερώνεται από τη μητέρα και μυείται στον κόσμο της εμπειρίας. Ανακαλύπτει τον ανδρισμό του και ταυτόχρονα αποκτά εμπειρία πραγματικής γυναίκας. Αλλά η επιθυμία του για περιπέτεια τον αναγκάζει να φύγει. Συναντά έναν άνδρα που ψαρεύει σε μια βάρκα σε ένα ποτάμι, γνωστό ως Fisher King, ο οποίος είναι επιφορτισμένος με τη φύλαξη του Δισκοπότηρου, αλλά μια πληγή στους μηρούς τον καθιστά κουτσό και ανίκανο και το βασίλειό του είναι άγονο. Μετά βίας μπορεί να περπατήσει, οπότε ξοδεύει το χρόνο του ψαρεύοντας ενώ περιμένει έναν «επιλεγμένο» που μπορεί να τον θεραπεύσει. Προσκαλεί τον Perceval να μείνει στο κάστρο του, το οποίο εμφανίζεται ξαφνικά μπροστά στα μάτια του.
Τη νύχτα, μια παράξενη πομπή λαμβάνει χώρα. Αρκετά υπέροχα αντικείμενα μεταφέρονται από τον ένα θάλαμο στον άλλο. Μια λευκή λόγχη από την άκρη της οποίας έπεσε αίμα. Στη συνέχεια ήρθε χρυσό κηροπήγιο, και στη συνέχεια ένα χρυσό δισκοπότηρο με πολύτιμους λίθους, το οποίο εκπέμπει ένα τόσο λαμπρό φως που η λάμψη των κεριών είναι αμυδρή. Τέλος, εμφανίζεται μια ασημένια πιατέλα. Με κάθε πορεία [πιάτο] του γεύματος, το δισκοπότηρο περνά μπροστά τους. Ο Chrétien το αποκαλεί a grail και όχι the grail,, που είναι μια σημαντική διάκριση. Δεν υπήρχε καμία αντίληψη ενός μοναδικού δισκοπότηρου, πόσο μάλλον να αναγνωριστεί ως ιερό αντικείμενο. Δίνεται επίσης η ίδια σημασία με τη λόγχη. Μέσα από όλα αυτά, ο Fisher King παραμένει μόνος, υποφέροντας.
Ο Perceval, ο οποίος είχε εκπαιδευτεί από τον μέντορά του να μην κάνει πάρα πολλές ερωτήσεις, γιατί θα ήταν ανόητο και αντιιπποτικό, παραμένει σιωπηλός σε όλα αυτά. Βασίζεται στον ιπποτικό κώδικα του ιππότη, χωρίς να γνωρίζει ότι απέτυχε να εφαρμοστεί στο ανώτερο βασίλειο του δισκοπότηρου. Πηγαίνει για ύπνο και το επόμενο πρωί βρίσκεται μόνος και αποφασίζει να φύγει. Καθώς το κάνει, η κινητή γέφυρα υψώνεται πίσω του, έτσι ώστε να μην μπορεί να γυρίσει πίσω. Ο Perceval φεύγει και δεν μπορεί ποτέ να βρει ξανά το κάστρο.
Βρίσκει μια κοπέλα που κλαίει και κρατά στην αγκαλιά της έναν ακέφαλο νεκρό. Κατά κάποιο τρόπο, αυτή είναι μια πτυχή του ίδιου του Perceval, ο οποίος παρατήρησε ένα θαύμα χωρίς να χρησιμοποιήσει το κεφάλι του ή να ρωτήσει γι 'αυτό. Η κοπέλα τον κατηγορεί επειδή δεν είχε ρωτήσει ποιον υπηρέτησε με το δισκοπότηρο, το οποίο θα θεράπευε τον βασιλιά. Τα πραγματικά μετασχηματιστικά ερωτήματα [Οι πραγματικά μεταμορφωτικές ερωτήσεις] είναι αυτά που φοβόμαστε ότι δεν πρέπει να θέσουμε. [να κάνουμε] Λέει επίσης στον Perceval ότι η μητέρα του έχει πεθάνει από θλίψη, η οποία τον αναστατώνει βαθιά.
Ο Πέρσεβαλ επιστρέφει στην αυλή του βασιλιά Αρθούρου. Χαιρετίζεται με χαρά και γίνεται γλέντι. Την τρίτη μέρα, όμως, μια απεχθής κοπέλα, φρικτή [αποκρουστική ] να τη βλέπεις, τον νουθετεί που δεν ρώτησε για το Δισκοπότηρο και τη Λόγχη. Η ιστορία διακόπτεται λίγο αργότερα, συνεχίζοντας με τον ηρωικό ιππότη Gawain, τον στενότερο σύντροφο του βασιλιά Αρθούρου, ο οποίος είναι το υπόδειγμα του ιπποτικού κώδικα.
Σε ένα μεταγενέστερο σύντομο απόσπασμα, ο Perceval αναφέρεται ξανά σύντομα, και τον βρίσκουμε ότι έχει γίνει ένας χαμένος και σπασμένος άνθρωπος. Έχοντας ξεκινήσει [Αφού μπήκε σε] πολλές περιπέτειες και νικώντας πολλούς ιππότες, δεν μπορεί να βρει κανένα νόημα ή αξία στον τίτλο του ιππότη. Βρίσκει έναν ερημίτη σε ένα ιερό μέρος και πέφτει στα γόνατά του, κλαίγοντας. Ομολογεί ότι για πέντε χρόνια δεν ήξερε τι έκανε και δεν είχε ούτε μία σκέψη για τον Θεό. Τόσο πολύ κουρασμένος ήταν, που ευχόταν πράγματι να είχε πεθάνει. Ο ερημίτης λέει στον Perceval ότι ο θάνατος της μητέρας του προκάλεσε αυτόν τον τραυματισμό, ο οποίος τον ταλαιπωρεί ασυνείδητα. Το πρόβλημα δεν είναι ότι εγκατέλειψε τη μητέρα του, αλλά μάλλον ότι αδιαφόρησε για αυτήν και δεν ακολούθησε τις πνευματικές συμβουλές της. Ως εκ τούτου, δεν ήταν σε θέση να ρωτήσει για τη Λόγχη ή το Δισκοπότηρο. Επομένως, ο φυσικός της θάνατος έχει ως αποτέλεσμα τον πνευματικό του θάνατο. Όταν η ψυχή είναι νεκρή, τότε είναι νεκρός και ο Θεός, αφού μόνο στο δοχείο της ψυχής γίνεται αντιληπτή σε μας η δράση του Θεού.
Ο άγιος άνθρωπος κατηχεί τον αφελή Perceval, ο οποίος τελικά ακολουθεί τον πνευματικό δρόμο. Παλεύοντας με τον εαυτό του, φτάνει σε μια κατανόηση του εαυτού του. Ο Perceval μαθαίνει ότι ο ερημίτης είναι θείος του και ο Fisher King είναι ξάδερφός του (σε άλλες εκδοχές, είναι θείος του). Μαθαίνει επίσης ότι το δισκοπότηρο δεν περιείχε ψάρια, αλλά μάλλον μια ενιαία γκοφρέτα κοινωνίας [single communion wafer] που ως εκ θαύματος συντηρεί και θερμαίνει τη ζωή του πατέρα του Βασιλιά Ψαρά, ο οποίος είναι τόσο πνευματικός που δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο από αυτόν τον οικοδεσπότη για να ζήσει.
Ο ερημίτης του λέει να μείνει μαζί του, να προσφέρει μετάνοια, να νηστέψει και να προσευχηθεί, καθώς είναι Μεγάλη Παρασκευή. Έτσι, ο Perceval έμαθε ότι ο Θεός σταυρώθηκε και αναστήθηκε την τρίτη ημέρα, την Κυριακή του Πάσχα. Έλαβε κοινωνία με καθαρή καρδιά. Και εδώ η ιστορία δεν λέει τίποτα περισσότερο για τον Perceval.
Αυτό μπορεί να ήταν το ίδιο το Δισκοπότηρο, το οποίο βρήκε μέσα του, μέσω της κατήχησης, της νηστείας, της προσευχής και της κοινωνίας. Έτσι, φθάνει στην θέωση ή την ένωση με τον Θεό. Θα ήταν παραπλανητικό, ωστόσο, για να μην αναφέρουμε ότι ο Perceval πήγε σε πολλές άστοχες περιπέτειες, έκανε λάθος στροφές στο δάσος και δεν έκανε τις σωστές ερωτήσεις. Όλες αυτές οι περιπέτειες εξερευνώνται και τους δίνεται η πραγματική τους θέση. Όπως όλοι γνωρίζουμε, το ταξίδι δεν είναι μια ευθεία γραμμή.

The Continuations (συνέχιση, επεκτάσεις) of the Grail Legend

φωτο--The Θαύμα του Δισκοπότηρου – Βίλχελμ Χάουτσιλντ
Πολλοί διαφορετικοί ποιητές που θεώρησαν το ποίημα ημιτελές, δημιούργησαν μια σειρά από συνέχειες. Μετά από πολύ καιρό περιπλάνησης, ο Πέρσεβαλ επισκέπτεται ξανά το κρυμμένο Κάστρο του Δισκοπότηρου και κάνει στον Βασιλιά Ψαρά την απόλυτη ερώτηση: «ποιον υπηρετεί κανείς με το Δισκοπότηρο;». Αμέσως, ο βασιλιάς θεραπεύεται από την ασθένειά του και η ειρήνη και η ευτυχία βασίλεψαν στη γη. Με αυτό, ο Fisher King αναχωρεί από τον κόσμο και αφήνει πίσω του τον Perceval ως φύλακα του Δισκοπότηρου. Αλλά πριν φύγει, λέει στον Perceval για τον Χριστό και του μεταδίδει μυστικά λόγια, για τα οποία ο συγγραφέας τονίζει ότι δεν μπορεί και δεν τολμά να μιλήσει.
Το ουαλικό ειδύλλιο Peredur, γιος του Efrawg, είναι παρόμοιο με την εκδοχή του Chrétien, αν και περιέχει πολλά κελτικά στοιχεία. Το πιο εντυπωσιακό, ωστόσο, είναι ότι δεν υπάρχει δισκοπότηρο, ο ήρωας παρουσιάζεται με μια ασημένια πιατέλα που περιέχει το κομμένο κεφάλι του συγγενή του, ο οποίος πρέπει να εκδικηθεί.
Το Δισκοπότηρο και η Φιλοσοφική Λίθος

φωτο--Έμβλημα 21 (Michael Maier, Atalanta Fugiens, 1617)

Ο ιππότης-ποιητής Wolfram von Eschenbach, που θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές της μεσαιωνικής γερμανικής λογοτεχνίας, έγραψε το ποίημα Parzival στις αρχές του 13ου αιώνα, το οποίο συνεχίζει τη σωματική και πνευματική αναζήτηση του Δισκοπότηρου. Αυτή η εκδοχή είναι η πιο εσωτερική και πνευματική από όλες.
Ο Wolfram δηλώνει ότι το Δισκοπότηρο δημιουργήθηκε αστρολογικά, από τον ειδωλολάτρη αστρονόμο Flegetanis, ο οποίος είχε ανακαλύψει το κρυμμένο μυστήριο στους αστερισμούς και στη συνέχεια το κατέγραψε γραπτώς. Όλη η ανθρώπινη φύση καθορίζεται από το ταξίδι των αστεριών. Είναι ενδιαφέρον ότι εδώ το δισκοπότηρο περιγράφεται ως μια πέτρα που έπεσε από τον ουρανό, έμεινε πίσω στη γη και φυλασσόταν από τους ουδέτερους αγγέλους που δεν πήραν ούτε το μέρος του Σατανά ούτε του Θεού, κατά τη διάρκεια του πολέμου στον ουρανό. Επομένως, είναι εκείνοι οι άγγελοι που αντιτάχθηκαν στον διαχωρισμό των αντιθέτων του καλού και του κακού και προσπάθησαν να διατηρήσουν μια κατάσταση ισορροπίας, προκειμένου να διατηρήσουν την αρχική ενότητα της εικόνας του Θεού, που τώρα προσέχουν το Δισκοπότηρο. Το Δισκοπότηρο λαμβάνει τη δύναμή του από μια γκοφρέτα που φέρνει από τον ουρανό ένα περιστέρι (το άγιο πνεύμα), κάθε Μεγάλη Παρασκευή.
Ήταν περίπου εκείνη την εποχή, επίσης, που το δόγμα της μετουσίωσης έγινε ευρέως διαδεδομένο, στο οποίο το ψωμί και το κρασί μετατρέπονται σε σώμα και αίμα του Χριστού κατά τη διάρκεια της κοινωνίας.
Το Δισκοπότηρο του Βόλφραμ έχει ισχυρούς δεσμούς με το lapis philosophorum (η φιλοσοφική λίθος) στην αλχημεία, το οποίο περιέχει επίσης μια φωτεινή-σκοτεινή ενότητα, που ταυτίζεται με τον ρωμαϊκό θεό Μερκούριο. Αυτή είναι η πέτρα με τη δύναμη της οποίας ο φοίνικας αναγεννιέται αναγεννημένος από τις στάχτες του. Περιέχει τη δύναμη να μετατρέψει το θάνατο σε ζωή. Ένα πολύ γνωστό χαρακτηριστικό του lapis είναι ότι είναι άχρηστο, συνήθως ρίχνεται έξω στην κοπριά ή ποδοπατείται [πατημένο, κάτω από τα πόδια] στο δρόμο. Περιφρονείται από τους ανόητους και λατρεύεται από τους σοφούς. Στη βρωμιά, θα βρεθεί.
Μία από τις ιδρύτριες της αλχημείας, η Μαρία Προφήτισσα, που έζησε γύρω στο 200 ή 300 μ.Χ., δήλωσε ότι «όλο το μυστικό βρίσκεται στη γνώση για το ερμητικό αγγείο». Έτσι, η ιδέα ενός δοχείου που περιέχει το μυστικό όλης της ύπαρξης είναι μια αρχέγονη εικόνα, η οποία πηγαίνει πίσω στους πρώτους χρόνους και επομένως μπορεί να ονομαστεί αρχετυπική σύλληψη.
Σε αυτή την έκδοση, ο Parzival φοράει την πανοπλία του κόκκινου ιππότη και πολεμά τον ασπρόμαυρο ετεροθαλή αδελφό του Feirefiz. Τότε ο Feirefiz συνειδητοποιεί:
«Ήμασταν όλοι ένα... Πολεμήσατε εδώ εναντίον του εαυτού σας. Εναντίον του εαυτού μου μπήκα στη μάχη εδώ και ευχαρίστως θα είχα σκοτώσει τον ίδιο μου τον εαυτό. Δεν μπορούσα παρά να υπερασπιστώ τον ίδιο μου τον εαυτό πολεμώντας με... Η δύναμή σου μας βοήθησε ώστε να αποτρέψει το θάνατό μας!»

Wolfram von Eschenbach, Parzival Βιβλίο XV
Ο μετασχηματιστικός αγώνας μεταξύ των δύο, που είναι ένα, φέρνει στο νου τα αλχημικά στάδια: το nigredo (μαυρίλα), το albedo (λευκότητα) και το rubedo (ερυθρότητα). Ο συνδυασμός και η ενότητα αυτών των σταδίων ολοκληρώνει το Μεγάλο Έργο και την επίτευξη της φιλοσοφικής λίθου.