Κυριακή 18 Ιουνίου 2023

Μπορεί η Κίνα να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ ως μεσολαβητής ειρήνης Παλαιστίνης-Ισραήλ;

Μπορεί η Κίνα να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ ως μεσολαβητής ειρήνης Παλαιστίνης-Ισραήλ;
 17 Ιουν, 2023
Μετά από επιτυχημένες επιδρομές στην επίλυση άλλων διαφορών στη Μέση Ανατολή, το Πεκίνο επιβάλλεται στην πιο δύσκολη σύγκρουση της περιοχής

ΦΩΤΟ: Μέλη των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας εργάζονται στην περιοχή.

Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινγκπίνγκ και ο ομόλογός του της Παλαιστινιακής Αρχής (ΠΑ), Μαχμούντ Αμπάς, ανακοίνωσαν ότι οι δύο υπέγραψαν στρατηγική εταιρική σχέση, με το Πεκίνο να προσφέρεται να μεσολαβήσει μεταξύ της Παλαιστινιακής Αρχής και του Ισραήλ, εκτός από τη διευκόλυνση της ενότητας μεταξύ αντίπαλων παλαιστινιακών πολιτικών κομμάτων. Η πρόσφατη ώθηση της Κίνας προς περαιτέρω εμπλοκή στην κεντρική σύγκρουση της Μέσης Ανατολής θα προκαλέσει την οργή της Ουάσιγκτον, της οποίας η ισχύς εξασθενεί περιφερειακά.
Η Κίνα έχει σημειώσει αρκετές προόδους φέτος στις σχέσεις με τη Μέση Ανατολή, με την πιο αξιοσημείωτη να έρχεται με τη μορφή διαμεσολάβησης της προσέγγισης Σαουδικής Αραβίας-Ιράν, προς μεγάλη ανησυχία της Ουάσιγκτον, η οποία εξακολουθεί να βλέπει την περιοχή ως δική της αυλή. Αυτή την εβδομάδα, ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, ξεκίνησε την πέμπτη επίσκεψή του στο Πεκίνο, αφού έλαβε την είδηση ότι το Πεκίνο είναι έτοιμο να βοηθήσει στη διαμεσολάβηση μεταξύ των Παλαιστινίων και των Ισραηλινών, αναλαμβάνοντας έναν ρόλο που προηγουμένως προοριζόταν για τις ΗΠΑ.
Αν και ο Σι δήλωσε δημοσίως την υποστήριξή του στον «δίκαιο σκοπό» της Παλαιστίνης για κρατική υπόσταση τον Ιούνιο του 2022, το έθνος του έχει επίσης διατηρήσει ισχυρές σχέσεις με το Ισραήλ για περίπου δύο δεκαετίες. Μόνο μεταξύ 2007 και 2020, η Κίνα επένδυσε πάνω από 19 δισεκατομμύρια δολάρια στο Ισραήλ. Τα κοινά έργα έχουν επεκταθεί σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογίας, της άμυνας, της ακαδημαϊκής κοινότητας, των τηλεπικοινωνιών και της ναυτιλίας. Το Πεκίνο έχει επενδύσει στο έργο κατασκευής του λιμανιού της Χάιφα, το οποίο περιλαμβάνεται ως μέρος της πρωτοβουλίας Belt and Road (BRI) της Κίνας, εκτός από τον ελαφρύ σιδηρόδρομο του Τελ Αβίβ. Αυτό δείχνει ότι υπάρχουν εγκάρδιες σχέσεις και από τις δύο πλευρές. Ωστόσο, σε αντίθεση με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, η Κίνα είναι έτοιμη να υποστηρίξει δημόσια τον παλαιστινιακό αγώνα.

Είναι η Κίνα ουδέτερος διαμεσολαβητής και μπορεί να επιτύχει ειρήνη;

Αν και θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η Κίνα είναι προκατειλημμένη λόγω των επενδύσεών της σε ισραηλινές υποδομές ή της ρητορικής της προς την υπόθεση της παλαιστινιακής κρατικής υπόστασης, είναι σαφές ότι υπάρχει κάπως μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση σε αυτό το ζήτημα από ό, τι προέρχεται από την Ουάσιγκτον. Οι ΗΠΑ θεωρούν το Ισραήλ ως το δυτικό φυλάκιό τους στη Μέση Ανατολή από το 1967 και οι Αμερικανοί είναι τόσο απίστευτα αφοσιωμένοι στο Τελ Αβίβ που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι προσυπογράφει την εθνικιστική ιδεολογία πίσω από τη δημιουργία του Ισραήλ - τον σιωνισμό.

Ο Λευκός Οίκος έχει δεσμευτεί να χρηματοδοτήσει, εκτός από τη διπλωματική και στρατιωτική υποστήριξη, το Ισραήλ άνευ όρων. Ακόμη και όταν διακυβεύονται τα συμφέροντα της κυβέρνησης των ΗΠΑ, το Τελ Αβίβ προστατεύεται και απαλλάσσεται για τις παραβιάσεις των αμερικανικών κόκκινων γραμμών. Από την άλλη, η κυβέρνηση των ΗΠΑ προσφέρει χρηματοδότηση στην Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ) που εδρεύει σε ένα από τα κατεχόμενα από το Ισραήλ εδάφη, αλλά θεωρεί σχεδόν κάθε άλλη παλαιστινιακή πολιτική οντότητα τρομοκρατική οργάνωση, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς που κυβερνά τη Λωρίδα της Γάζας και απολαμβάνει τη μεγαλύτερη δημόσια υποστήριξη από οποιοδήποτε κόμμα στην Παλαιστίνη. Οι ΗΠΑ βοήθησαν ακόμη και να συνωμοτήσουν για την ανατροπή της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης της Χαμάς στη Γάζα το 2007.

Οι ΗΠΑ απέτυχαν να φέρουν την Παλαιστινιακή Αρχή και το Ισραήλ στο τραπέζι του διαλόγου για ένα μοντέλο λύσης δύο κρατών - το οποίο υποστηρίζεται από τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών μελών του ΟΗΕ - από το 2014. Έχει επίσης παρακολουθήσει τους ισραηλινούς εποικισμούς να επεκτείνονται, παραβιάζοντας τις δικές της κόκκινες γραμμές στη σύγκρουση, οδηγώντας εν μέρει στο πολιτικό κλίμα που υπάρχει σήμερα υπό τον σημερινό ακροδεξιό ισραηλινό συνασπισμό, ο οποίος περιλαμβάνει υπεύθυνους χάραξης πολιτικής που είναι οι ίδιοι σκληροπυρηνικοί έποικοι.

Η Κίνα, από την άλλη πλευρά, δεν παίρνει ξεκάθαρες πλευρές. Υποστηρίζει τη διεθνή συναίνεση για την επίλυση της σύγκρουσης και θα μπορούσε να ξεκινήσει τις συναλλαγές της με καθαρή πλάκα. Επιπλέον, το Πεκίνο όχι μόνο αρνείται να απομονώσει άλλες παλαιστινιακές πολιτικές ομάδες όπως η Χαμάς, το PFLP και η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ (PIJ), αλλά έχει εμπλακεί ενεργά με ηγέτες που ανήκουν στο κόμμα της Χαμάς. Αυτό σημαίνει ότι η κινεζική κυβέρνηση θα είναι σε θέση να μιλήσει με Παλαιστίνιους ηγέτες που απολαμβάνουν μαζική υποστήριξη, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ.

Ωστόσο, το τρέχον πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει λύση στη σύγκρουση που βρίσκεται στο τραπέζι. Το πρώτο βήμα προς τη διασφάλιση οποιουδήποτε βιώσιμου πολιτικού οδικού χάρτη είναι η επίτευξη μιας ενιαίας παλαιστινιακής πολιτικής πλατφόρμας, η οποία πρέπει να περιλαμβάνει τόσο το κόμμα Φατάχ, το οποίο διαχειρίζεται εν μέρει τις υποθέσεις εντός της Δυτικής Όχθης, όσο και τη Χαμάς, η οποία κυβερνά τη Λωρίδα της Γάζας. Από την ισραηλινή πλευρά, πρέπει επίσης να αναγκαστούν να έρθουν στο τραπέζι και η Κίνα θα πρέπει να συγκεντρώσει σθεναρή αντίθεση στις παραβιάσεις των κόκκινων γραμμών της, με στόχο τη μείωση (περιορισμό) του μεγέθους του Τελ Αβίβ και τη διασφάλιση της συνεργασίας. Η σημερινή κυβέρνηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου θα κατέρρεε αν εξέταζε το ενδεχόμενο διαλόγου για μια λύση δύο κρατών, καθώς ένα μεγάλο μέρος των υπουργών της υποστηρίζει την προσάρτηση της Δυτικής Όχθης, την εθνοκάθαρση των Παλαιστινίων, ακόμη και την αλλαγή του status quo στους ιερούς τόπους της Ιερουσαλήμ.

Τι μπορεί να ελπίζει να επιτύχει η Κίνα;

Λόγω των τρεχουσών συνθηκών, υπάρχουν δύο απτοί στόχοι προς τους οποίους θα μπορούσε να εργαστεί το Πεκίνο: η παλαιστινιακή ενότητα και η μείωση της ισχύος των ΗΠΑ στη χώρα. Είτε μιλάμε για ένα κράτος είτε για δύο κράτη, δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία για την επίλυση της σύγκρουσης εάν δεν υπάρχει ενιαία αρχή ή αντιπροσωπευτικό όργανο από την παλαιστινιακή πλευρά. Αυτή τη στιγμή, ο διεθνώς αναγνωρισμένος παλαιστίνιος πρόεδρος είναι ο Αμπάς, ο οποίος προεδρεύει των περιορισμένων θυλάκων ελέγχου της Παλαιστινιακής Αρχής μέσα στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη. Ο Αμπάς έχει πάρει τον πλήρη έλεγχο της νομοθετικής πτέρυγας και της πτέρυγας ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του και έχει θέσει εκτός νόμου τις δημοκρατικές εκλογές μετά την ιστορική νίκη της Χαμάς στις βουλευτικές εκλογές του 2006.

Προκειμένου οι Παλαιστίνιοι να αγωνιστούν για οποιαδήποτε λύση, πρέπει να υπάρξει μια ενιαία ηγεσία που να εκτείνεται στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας στο ελάχιστο. Η κατάσταση δεν θα αλλάξει όσο υπάρχουν δύο ξεχωριστές ηγεσίες στην εξουσία στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας. Μια λύση στο αδιέξοδο είναι το Πεκίνο να πείσει τον Αμπάς να διεξαγάγει βουλευτικές και προεδρικές εκλογές. Θεωρητικά, αυτό θα έδινε μια δημοκρατική λύση στο ζήτημα της ηγεσίας. Αν και δεν είναι εύκολο έργο, ειδικά καθώς οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και οι άλλοι δυτικοί εταίροι τους θα αντιταχθούν σθεναρά στα αναπόφευκτα αποτελέσματα των εκλογών εάν πραγματοποιηθούν.

Όλα τα πρόσφατα στοιχεία δημοσκοπήσεων δείχνουν ότι η πλειοψηφία των Παλαιστινίων αντιτίθεται στον Αμπάς ως ηγέτη και τον καλεί να παραιτηθεί. Τα στοιχεία δημοσκοπήσεων και τα ανεπίσημα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι η πλειοψηφία των Παλαιστινίων θα ψήφιζε τη Χαμάς στις βουλευτικές εκλογές και μια φιγούρα του κόμματος της Φατάχ όπως ο Marwan Barghouti στις προεδρικές εκλογές.
Έπειτα, υπάρχει το άλλο στοιχείο στην πιθανή εμπλοκή της Κίνας, που είναι η ικανότητά της να επηρεάζει την ισραηλινή κυβέρνηση. Είναι πολύ μακριά να υπονοήσουμε ότι το Πεκίνο θα ήταν σε θέση να πείσει το Ισραήλ να συμφωνήσει σε οποιαδήποτε λύση με τους Παλαιστινίους σε αυτό το σημείο, αλλά θα μπορούσε να δοκιμάσει απολύτως τα όρια της σχέσης Ισραήλ-ΗΠΑ και να αναγκάσει το Τελ Αβίβ να λάβει μια πιο συγκεκριμένη θέση ως προς το αν είναι δυτικό έθνος ή επιδιώκει πραγματικά να ενσωματωθεί στη Μέση Ανατολή.

Καθώς η κυβέρνηση των ΗΠΑ επιδιώκει να αντιμετωπίσει την BRI της Κίνας με τη δική της Εταιρική Σχέση για τις Παγκόσμιες Υποδομές και Επενδύσεις (PGII), το κάνει ενώ πλοηγείται [περιηγείται] σε έναν κόσμο στον οποίο οι βασικοί σύμμαχοί της βρίσκονται μέρος και των δύο σφαιρών επιρροής. Κατά τη διάρκεια της διοίκησης Τραμπ, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, εξέφρασε τις ανησυχίες του για τους πιθανούς κινδύνους ασφαλείας που θέτουν οι κινεζικές επενδύσεις στο Ισραήλ, φτάνοντας ακόμη και στο σημείο να δηλώσει ότι η Ουάσιγκτον μπορεί να χρειαστεί να επανεξετάσει ορισμένες από τις πρωτοβουλίες συνεργασίας της με τους Ισραηλινούς.

Λαμβάνοντας υπόψη την πανωλεθρία του μαχητικού αεροσκάφους Lavi τη δεκαετία του 1990, η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να αντιμετωπίσει εύλογες ανησυχίες στον τομέα της ασφάλειάς της σχετικά με την κινεζο-ισραηλινή συνεργασία. Το περιστατικό αφορούσε ισχυρισμούς ότι η τότε πλήρως εθνικοποιημένη βιομηχανία όπλων του Ισραήλ είχε μεταφέρει τεχνολογία μαχητικών αεροσκαφών τέταρτης γενιάς, από ένα διαλυμένο κοινό πρόγραμμα ΗΠΑ-Ισραήλ, στην Κίνα, επιτρέποντας τη γέννηση του μαχητικού αεροσκάφους J-10. Αν και είναι απίθανο κάτι τέτοιο να συμβεί σήμερα, στο περιβάλλον του Νέου Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ δεν θα θέλουν να δουν έναν από τους στενότερους συμμάχους τους να κλίνει πολύ κοντά στην κορυφαία παγκόσμια αντίθεσή τους.

Λαμβάνοντας υπόψη την κλίμακα των κινεζικών επενδύσεων στο Ισραήλ, είναι πιθανό ότι το Πεκίνο θα μπορούσε να ωθήσει το βάρος του και να πιέσει το Τελ Αβίβ να λάβει ορισμένες θέσεις που μπορεί να αποβούν εις βάρος των ΗΠΑ. Βλέπουμε ότι παρά το γεγονός ότι το Πεκίνο ανοίγει μια τρύπα στη στρατηγική για την επίτευξη μιας μελλοντικής συμφωνίας εξομάλυνσης με τη Σαουδική Αραβία, μέσω του ρόλου του στη διαπραγμάτευση της ειρήνης με το Ιράν, το Ισραήλ εξακολουθεί να συνεχίζει ως εταίρος της Κίνας. Το Πεκίνο έχει επίσης σημαντική επιρροή μέσω των σχέσεών του με το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ακόμη και τη Συρία και τον Λίβανο σε μικρότερο βαθμό. Όλα αυτά τοποθετούν την κινεζική κυβέρνηση σε μια πιο ισχυρή θέση περιφερειακά. Κατά συνέπεια, δίνει στο Πεκίνο τη δυνατότητα να ελιχθεί ως πιθανός μεσάζων, ειδικά δεδομένου του γεγονότος ότι δεν έχει το φρικιαστικό ρεκόρ που κατέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Ακόμη και η δημόσια ανακοίνωση ότι η Κίνα επιδιώκει να εισέλθει στη διαπραγματευτική σκηνή Παλαιστίνης-Ισραήλ με ουσιαστικό τρόπο, είναι ένα σημαντικό πλήγμα για την Ουάσιγκτον, δεδομένου ότι δεν έχει την πραγματική επιρροή ή ουδετερότητα για να δημιουργήσει οποιαδήποτε πρόοδο προς την ειρήνη. Ασκώντας στρατηγική πίεση στην ισραηλινή κυβέρνηση, εκτός από τη βοήθεια για την ενοποίηση της παλαιστινιακής πολιτικής σκηνής, το Πεκίνο μπορεί πράγματι να σημειώσει κάποια πρόοδο και όχι μόνο να αποδείξει τον φθίνοντα ρόλο των ΗΠΑ.

το άρθρο έγραψε για το RT,
Ο Robert Inlakesh
είναι πολιτικός αναλυτής, δημοσιογράφος και σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ με έδρα το Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο. Έχει κάνει ρεπορτάζ και έχει ζήσει στα παλαιστινιακά εδάφη και αυτή τη στιγμή συνεργάζεται με το Quds News. Σκηνοθέτης του «Steal of the Century: Trump's Palestine-Israel Disaster».

Δεν υπάρχουν σχόλια: