Ο Μέγας Αλέξανδρος εξερευνά τα βάθη της θάλασσας. Η κάθοδος του Αλέξανδρου στη θάλασσα με ένα γυάλινο σκάφος

Ο Μέγας Αλέξανδρος εξερευνά τα βάθη της θάλασσας. Εικονογράφηση από την αγγλική «Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου» του 1444, τη θρυλική μεσαιωνική αφήγηση της ζωής του Αλεξάνδρου. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές ειδωλολατρικές, εβραϊκές, χριστιανικές και ισλαμικές εκδοχές της Ιστορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ πραγματικά ο Μέγας Αλέξανδρος; Τι έκανε στη ζωή του, από τι παρακινήθηκε και σε ποιο βαθμό κατόρθωσε να ικανοποιήσει τις φιλοδοξίες του; Αυτές δεν είναι ερωτήσεις που θα έθετε ένας ιστορικός κι αν τις έθετε θα θεωρούσε εξ αρχής αδύνατο να απαντηθούν. Είναι ερωτήσεις, ωστόσο, που θέτει μια ιδιαίτερα εκτεταμένη γραμματεία, η οποία ξεκινάει από τον 3ο αιώνα και διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας. Η γραμματεία αυτή έχει τις απαρχές της στο έργο Historia Alexandri Magni και με την πάροδο του χρόνου εμπλουτίζεται με αραβικές, αιγυπτιακές, περσικές, ελληνικές, γαλλικές και αγγλικές εκδοχές της ιστορίας του Αλέξανδρου.

Το πρόσωπο που παρουσιάζεται σε αυτές τις αφηγήσεις είναι μια μυθική φιγούρα που διακατέχεται από τη φιλοδοξία να φτάσει στα όρια της ανθρώπινης γνώσης και εμπειρίας. Ένας Σεβάχ, που ταξιδεύει στα πέρατα του κόσμου για να γνωρίσει μυστικά απρόσιτα στους κοινούς θνητούς και να κερδίσει την αθανασία. Τα ύψη και τα βάθη δεν έχουν όριο γι’ αυτόν τον Αλέξανδρο. Σε μια από τις ιστορίες, ο Αλέξανδρος επιθυμεί να κατακτήσει τους ουρανούς. Οι σύντροφοί του συλλαμβάνουν δύο γρύπες και τους αφήνουν να λιμοκτονήσουν. Κατόπιν τους δένουν σε ένα καλάθι και τους δελεάζουν με ένα κομμάτι κρέας που κρέμεται πάνω από τα κεφάλια τους. Έτσι τους αναγκάζουν να ανυψώσουν τον Αλέξανδρο στο ψηλότερο σημείο του κόσμου, όπου εκείνος, με μια δόση μελαγχολίας, διαπιστώνει ότι οι ήπειροι δεν είναι παρά τα μέλη ενός γιγαντιαίου ανθρώπινου σώματος. Η ίδια μελαγχολία τον καταλαμβάνει όταν, σε μια άλλη ιστορία, μπαίνει σε ένα γυάλινο δοχείο και βυθίζεται στον ωκεανό για να γνωρίσει τα θαύματα της θαλάσσιας ζωής. Πράγματι, γνωρίζει όλων των ειδών τα παράξενα πλάσματα, αλλά στο τέλος αυτό που μένει είναι μια τετριμμένη διαπίστωση. Ο νόμος του ωκεανού είναι ίδιος με το νόμο της Γης: το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό.

Η φιλοδοξία του Αλέξανδρου είναι μεγάλη, τέτοια που τον οδηγεί στις πύλες του Παραδείσου, τις οποίες αδυνατεί να διαβεί, βέβαια. Μόλις αυτή η φιλοδοξία πασπαλιστεί με τη σκόνη της θνητότητας, όμως, όπως περιγράφει μια άλλη ιστορία, δεν ζυγίζει παραπάνω από ένα άχυρο. Χάνει τη λάμψη και τη μεγαλοπρέπειά της και μετατρέπεται σε αβάσταχτη ανθρώπινη μοναξιά. Ο Αλέξανδρος απαρνείται την αθανασία, όταν ο φύλακας της πηγής με το θαυματουργό νερό τον προειδοποιεί ότι το τίμημα της αθανασίας θα είναι μια ζωή χωρίς φίλους και συντρόφους. Λίγες μέρες αργότερα θα πεθάνει δηλητηριασμένος από έναν από αυτούς του συντρόφους.

Οι ιστορίες για τον Αλέξανδρο έχουν λίγο πολύ το ίδιο τέλος: Ο Αλέξανδρος πεθαίνει χωρίς να έχει ολοκληρώσει το έργο του και η αυτοκρατορία διαλύεται. Το μόνο που μένει είναι η αίσθηση της περατότητας και η αβάσταχτη πεποίθηση ότι ο κόσμος είναι πέρα για πέρα ανθρώπινος.

===============================

Η κάθοδος του Αλέξανδρου στη θάλασσα σε ένα γυάλινο σκάφος, σερβικό χειρόγραφο του 17ου αιώνα του μυθιστορήματος για τον Αλέξανδρο, Κρατικό Ιστορικό Μουσείο Μόσχας

https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0sg%C9%99nd%C9%99r_haqq%C4%B1nda_roman

Τα μυθιστορήματα για τον Αλέξανδρο είναι μια γενική ονομασία που δίνεται στα έργα της αρχαίας γραμματείας των ευρωπαϊκών εθνών, τα οποία συλλέγουν διάφορες μυθικές πληροφορίες για τη ζωή και τις δραστηριότητες του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι πρώτες εκδοχές του έργου είναι στα ελληνικά και ανήκουν στον ΙΙΙ αιώνα. Σε μεταγενέστερα χειρόγραφα, το έργο αποδίδεται στον Καλλισθένη, τον ιστορικό της αυλής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά επειδή αυτή η ιστορική προσωπικότητα πέθανε πριν από τον Αλέξανδρο, δεν μπορούσε να αντικατοπτρίζει πλήρως τη ζωή του. Ο άγνωστος συγγραφέας του έργου αποκαλείται ακόμα από πολλούς ερευνητές Ψευδο-Καλισθένης.
Τον IV-XVI αιώνες, δημιουργήθηκαν διαφορετικές εκδοχές του έργου στη μέση ελληνική, λατινική, αρχαία αρμενική, συριακή και εβραϊκή γλώσσα.

London BL - Royal 15 E VI fol-20v Alexander που καταδύεται στο βάθος της θάλασσας  https://www.flickr.com/photos/28433765@N07/3292654390

---------------------

Alexandria Serbskaya, αντίγραφο του 17ου αιώνα. Στη μινιατούρα του Αλέξανδρου που κατεβαίνει στα βάθη της θάλασσας

Ο Αλέξανδρος κατεβαίνει από ένα πλοίο σε ένα γυάλινο βαρέλι για να δει τα θαύματα της θάλασσας. Από το χειρόγραφο The Old French Prose Alexander Romance, Rouen, 1445

==============

Αυτή η εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου είναι μέρος ενός Folio από ένα Khamsa (Quintet) του Amir Khusrau Dihlavi. 1597–98. Το Khamsa του Ινδού ποιητή Amir Khusrau περιλαμβάνει ένα τμήμα για τον φιλόσοφο-βασιλιά Αλέξανδρο τον Μέγα, ο οποίος στην αφήγηση του Khusrau για τη ζωή του οδήγησε αποστολές στην Κίνα, τη Ρωσία και τα Δυτικά Νησιά. Σε αυτό το αντίγραφο του Khamsa που έγινε για τον αυτοκράτορα των Mughal Akbar (ρ. 1556–1605), ο Αλέξανδρος παρουσιάζεται να κατεβαίνει στη θάλασσα σε ένα γυάλινο καταδυτικό κουδούνι. Ενώ βρίσκεται κάτω από το νερό, θα δεχθεί μια επίσκεψη από έναν άγγελο που προμηνύει το θάνατό του. Ο Amir Khusrau είναι ένας από τους σημαντικότερους Ινδούς Σούφι λόγιους και καλλιτέχνες της εποχής του Munghal. Ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Πλάτων έχουν παρουσιαστεί στα έργα του

===============================

Λεπτομέρεια από μια μινιατούρα του Αλέξανδρου κατεδαφισμένη στη θάλασσα σε ένα βαρέλι, μαζί με μια γάτα και έναν κόκορα, στην αρχή του κεφαλαίου 65. Πηγή: Historia de proelis σε γαλλική μετάφραση (Le Livre et le vraye hystoire du bon roy Alixandre), 1420.

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alex-macedonian-a80011-06a.jpg

Τα υποβρύχια κατορθώματα του Αλέξανδρου προέρχονται από ένα ανώνυμο έργο που κυκλοφόρησε τον 30 αιώνα μ.Χ. Μετά μεταφράστηκε σε πολλές εκδόσεις

το Alexander Romance  αποδόθηκε στον ψευδο-Καλλισθένη

στην ιστορία όπου εμφανίζεται το υποβρύχιο, κυνηγούσε ένα γιγάντιο καβούρι, που τελικά σκοτώθηκε και σε αυτό βρήκα 6 υπέροχα μαργαριτάρια.

αυτός σύμφωνα με την ιστορία ήταν ο λόγος για την επιδρομή του υποβρύχια, προκειμένου να βρει περισσότερα μαργαριτάρια

αποφάσισε να πάει κάτω από το νερό για να ελέγξει τα πράγματα. Η εκδοχή της βαθύσφαιρας (υποβρύχιο0 που χρησιμοποιούσε ονομάστηκε Colimpha και το έκανε υπό την καθοδήγηση του αστρολόγου του Ethicus. 

To σχέδιο του κουδουνιού που χρησιμοποιούσε. ήταν ένα πολύ λεπτό βαρέλι κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από λευκό γυαλί, το οποίο κρατούσε τους επιβαίνοντες στεγνούς και επέτρεπε το φως. αυτό απέδειξε ότι ο βυθός ήταν κλειστός, αλλά σύμφωνα με την ιστορία είχε επίσης μια καταπακτή που μπορούσε να ανοίξει, μέσω της οποίας ο Αλέξανδρος μπορούσε να βάλει το χέρι του και να τραβήξει μαργαριτάρια από τον πυθμένα του ωκεανού.

διάφορες εκδοχές του μύθου

στην πρώτη ενασχόληση με το καβούρι ζητά από τους άνδρες του (350 από αυτούς πάνω σε 4 πλοία) να κατεβάσουν το κουδούνι του στον ωκεανό με μια μακριά σλυσίδα.

στην τρίτη προσπάθεια μόλις χτύπησε πάτο, ένα γιγάντιο ψάρι, ίσως μια φάλαινα καταπίνει το κουδούνι, το σέρνει με την αλυσίδα για ένα περίπου μίλι και μετά έφτυσε το βαρέλι στις ακτές. Ο Αλέξανδρος ευχαρίστησε τους θεούς για την τυχερή απόδραση.

στη λεγόμενη γαλλική πεζογραφία, είχε το βαρέλι δεμένο με αλυσίδες και μέσα με αναμμένες λάμπες. είδε διάφορα είδη ψαριών που έμοιαζαν με άνδρες και γυναίκες και περπατούσαν σαν άνθρωποι στον πυθμένα του ωκεανού μαδώντας καρπούς δένδρων που φύτρωναν κάτω από το νερό.Οι φάλαινες φοβήθηκαν από το έντονο φως μέσα στο κουδούνι. Ο Αλέξανδρος είδε πολλά θαύματα που ωστόσο τα απέκρυψε, είπε μόνο ότι είχε μάθει πολλές τακτικές παρακολουθώντας μάχες με ψάρια.

ο Αλέξανδρος είχε την ιδέα να αφήσει λίγο αίμα στον ωκεανό γιατί υπάρχει παροιμία ότι το νερό δεν συμπαθεί τη ρύπανση του αίματος και έτσι επέστρεψε τον έξυπνο βασιλιά στην ακτή με ένα δυνατό κύμα.

σε άλλη εκδοχή ο Αλέξανδρος κουβαλάει μαζί του, ένα σκύλο, μια γάτα και ένα πτηνό. το πτηνό σκοτώνεται για το αίμα, 

η γάτα προοριζόταν να γίνει καθαριστής αέρα, ο κόκορας έλεγε στον Αλέξανδρο όταν ήταν μέρα με το λάλημα και ο σκύλος (που μέχρι τότε λειτουργούσε ως οδοκαθαριστής) έπρεπε να θυσιαστεί για να χυθεί αίμα και να τους πετάξει η θάλασσα πίσω στη στεριά.