πότε τα ηφαίστεια σταμάτησαν να εκρήγνυνται στο φεγγάρι? τι πυροδότησε την ηφαιστειακή δραστηριότητα? τι έδειξαν οι σεληνιακοί βράχοι που συνέλεξε η Κινεζική αποστολή Chang'e-5, το 2020.

 πότε τα ηφαίστεια σταμάτησαν να εκρήγνυνται στο φεγγάρι?

Η σύνθεση του βασάλτη, ή σκούρου, λεπτόκοκκου ηφαιστειακού βράχου, στα δείγματα δείχνει ότι, η ηφαιστειακή δραστηριότητα συνέβαινε ακόμα στο φεγγάρι, πριν από περίπου 2 δισεκατομμύρια χρόνια.
κάποτε υπήρχε πιθανότατα  πηγή θερμότητας στην περιοχή για να πυροδοτήσει ηφαιστειακή δραστηριότητα, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία για αυτήν την πηγή θερμότητας.
=====

Νέα σεληνιακά δείγματα αποκαλύπτουν την πιο πρόσφατη ηφαιστειακή δραστηριότητα στο φεγγάρι.
Όταν η αποστολή Chang'e-5 προσγειώθηκε στο φεγγάρι τον Δεκέμβριο του 2020, η Κίνα έγινε  η τρίτη χώρα που συγκέντρωσε σεληνιακούς βράχους και χώμα.
Η αποστολή, που πήρε το όνομά της από τη μυθική κινεζική θεά του φεγγαριού, έφερε πίσω τα πρώτα φρέσκα δείγματα σελήνης, σε περισσότερα από 40 χρόνια στη Γη, αργότερα εκείνο τον μήνα.

Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων μελέτησε τους βράχους και έδωσε ένα από τα πρώτα αποτελέσματα της αποστολής: το φεγγάρι ήταν ηφαιστειακά ενεργό πιο πρόσφατα από ό, τι πιστεύαμε.
Τα αποτελέσματα των σχετικών μελετών δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature.
[Two billion-year-old volcanism on the Moon from Chang’E-5 basalts.
https://www.nature.com/articles/s41586-021-04100-2  ]

Οι σεληνιακοί βράχοι που συλλέχθηκαν από το Chang'e-5 έχουν χρονολογηθεί σε ηλικία 1,97 δισεκατομμυρίων ετών- σχετικά νέοι, αστρονομικά μιλώντας, για το φεγγάρι ηλικίας 4,5 δισεκατομμυρίων ετών.
Στόχος της αποστολής ήταν η ανάκτηση βράχων, από τις νεότερες περιοχές της σεληνιακής επιφάνειας.

"Είναι το τέλειο δείγμα για να κλείσει ένα χάσμα δύο δισεκατομμυρίων ετών", δήλωσαν ο Brad Jolliff, "study coauthor" συγγραφέας της μελέτης και ο Scott Rudolph καθηγητής της  "Earth and Planetary Sciences in Arts & Sciences"   στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον και διευθυντής του "McDonnell Center for the Space".

Το φεγγάρι μπορεί να έχει πολύ περισσότερους σεληνιακούς κρατήρες από ό, τι ήταν γνωστό μέχρι τώρα.
"Όλα τα ηφαιστειακά πετρώματα που συλλέχθηκαν από τον Απόλλωνα ήταν παλαιότερα από 3 δισεκατομμύρια χρόνια", είπε
Και όλοι οι νεαροί κρατήρες πρόσκρουσης των οποίων οι ηλικίες έχουν προσδιοριστεί από την ανάλυση δειγμάτων είναι μικρότεροι από 1 δισεκατομμύριο χρόνια.
Έτσι τα δείγματα Chang'e-5 καλύπτουν ένα κρίσιμο κενό."

Οι βράχοι στο φεγγάρι λειτουργούν σαν χρονοκάψουλα για την ιστορία και την εξέλιξή του. Σε αντίθεση με τη Γη, το φεγγάρι δεν έχει τεκτονικές πλάκες ή άλλες διαδικασίες, που εξαφανίζουν την ύπαρξη κρατήρων με την πάροδο του χρόνου.

Αντίθετα, αυτοί οι κρατήρες βοηθούν τους επιστήμονες να χρονολογήσουν διαφορετικές περιοχές της σεληνιακής επιφάνειας.
Η ύπαρξη μιας οριστικής ημερομηνίας για τους βράχους Chang'e-5 βοηθά τους επιστήμονες να καθορίσουν καλύτερα τη χρονολογία των γεγονότων στο φεγγάρι-και παρέχει ακόμη και ένα καλό μοντέλο για χρονολόγηση κρατήρων σε άλλους βραχώδεις πλανήτες.

"Οι πλανητικοί επιστήμονες γνωρίζουν ότι όσο περισσότεροι είναι οι κρατήρες σε μια επιφάνεια, τόσο παλαιότερος είναι · όσο λιγότεροι είναι οι κρατήρες, τόσο πιο νεαρή είναι η επιφάνεια. Αυτό είναι ένας καλός σχετικός προσδιορισμός", δήλωσε ο Jolliff.

"Αλλά για να θέσουμε ημερομηνίες απόλυτης ηλικίας σε αυτό, πρέπει να έχουμε δείγματα από αυτές τις επιφάνειες. Τα δείγματα του Απόλλωνα μας έδωσαν μια σειρά επιφανειών που μπορούσαμε να χρονολογήσουμε και συσχετίζονται με τις πυκνότητες των κρατήρων.

Αυτή η χρονολογία κρατήρα έχει επεκταθεί και σε άλλους πλανήτες - - για παράδειγμα, για τον Ερμή και τον Άρη -- να πούμε ότι οι επιφάνειες με μια συγκεκριμένη πυκνότητα κρατήρων έχουν μια συγκεκριμένη ηλικία».

Η σύνθεση του βασάλτη, ή σκούρου, λεπτόκοκκου ηφαιστειακού βράχου, στα δείγματα δείχνει επίσης ότι η ηφαιστειακή δραστηριότητα συνέβαινε ακόμα στο φεγγάρι πριν από περίπου 2 δισεκατομμύρια χρόνια.
Η αποστολή Chang'e-5 προσγειώθηκε στο Oceanus Procellarum, η οποία είναι μια περιοχή στερεοποιημένης λάβας από μια αρχαία ηφαιστειακή έκρηξη.

Αυτό σημαίνει ότι κάποτε πιθανότατα υπήρχε πηγή θερμότητας στην περιοχή για να πυροδοτήσει ηφαιστειακή δραστηριότητα, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία για αυτήν την πηγή θερμότητας.

Αυτό σημαίνει ότι,  οι ερευνητές θα πρέπει να διερευνήσουν εναλλακτικές δυνατότητες πίσω από τη δραστηριότητα.
«Το έργο θα στραφεί τώρα στην εύρεση ενός μηχανισμού που θα εξηγεί πώς αυτή η σχετικά πρόσφατη θέρμανση της Σελήνης μπορεί να υποστήριξε τον σχηματισμό βασαλτικού μάγματος με θερμοκρασίες άνω των 1.000 βαθμών Κελσίου (1.832 βαθμούς Φαρενάιτ) - και τελικά να βοηθήσει τους ερευνητές στη βελτίωση της χρονολόγησης της ηλικίας ολόκληρου του Ηλιακού Συστήματος », δήλωσε ο Gretchen Benedix,  συνεργάτης συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής στο Διαστημικό Κέντρο Επιστήμης και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Curtin, σε μια δήλωση.

Η Κίνα στοχεύει το 2024 για την επόμενη σεληνιακή προσγείωσή της με την αποστολή Chang'e-6, η οποία θα συλλέξει και θα επιστρέψει δείγματα από τη λεκάνη του Νοτίου Πόλου-Aitken, στην μακρινή άκρη του φεγγαριού.

Η έρευνα για την κατανόηση όλων των μυστικών που κρύβονται στα σεληνιακά δείγματα Chang'e 5, πραγματικά μόλις αρχίζει, σύμφωνα με τους ερευνητές. Και η ομάδα που ηγείται αυτής της έρευνας είναι μια παγκόσμια συνεργασία.

"Η κοινοπραξία (κονσόρτσιουμ) περιλαμβάνει μέλη από την Κίνα, την Αυστραλία, τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σουηδία", δήλωσε ο Jolliff. «η ερευνητική αυτή εργασία γίνεται με ιδανικό τρόπο:  μια διεθνής συνεργασία, με δωρεάν ανταλλαγή δεδομένων και γνώσης -- και όλα γίνονται με όσο το δυνατό συλλογικό τρόπο. Αυτό είναι διπλωματία στην επιστήμη ».

7-10-21
https://edition.cnn.com/2021/10/07/world/change-5-lunar-samples-scn/index.html?utm_source=fbCNN&utm_medium=social&utm_content=2021-10-08T11%3A01%3A02&utm_term=link

γιατί τα ηφαίστεια σταμάτησαν να εκρήγνυνται στο φεγγάρι?
Ο σύγχρονος αγώνας διαστημικών όπλων αποδίδει καρπούς
Μια ομάδα επιστημόνων από την Κίνα πραγματοποίησε μια νέα μελέτη.
Στο πλαίσιο αυτό, κατάφεραν να μάθουν όχι μόνο τον κατά προσέγγιση « χρονισμό », αλλά και τους λόγους για την παύση των ηφαιστειακών εκρήξεων στη Σελήνη.

για την έρευνα οι επιστήμονες συνέλεξαν 1,7 κιλά σεληνιακού εδάφους,από έναν σχετικά νεαρό κρατήρα που σχηματίστηκε ως αποτέλεσμα ισχυρής ηφαιστειακής δραστηριότητας. 

Μια μελέτη δειγμάτων που παραδόθηκαν στη Γη έδειξε ότι η επιφάνεια της Σελήνης ψύχεται με πιο αργό ρυθμό από ό,τι πίστευαν προηγουμένως οι επιστήμονες.

Μια προσπάθεια υπολογισμού που έγινε νωρίτερα από ομάδα Κινέζων επιστημόνων, για να μάθει την ηλικία της τελευταίας έκρηξης ενός σεληνιακού ηφαιστείου,  αποδείχθηκε λανθασμένη. Η ανάλυση δειγμάτων έδειξε ότι η ηφαιστειακή δραστηριότητα περισσότερα εκατομμύρια χρόνια.

Η χαμηλή συγκέντρωση νερού στο έδαφος του βασάλτη, υποδηλώνει επίσης ότι συνέβησαν παρατεταμένες ηφαιστειακές εκρήξεις στην σεληνιακή επιφάνεια.

Το 2019, η αποστολή Chandrayaan-2  της Ινδίας στη σελήνη, για συλλογή βασικών πληροφοριών για τον εντοπισμό της προέλευσης και της εξέλιξης της, διερεύνησε τα  μόρια νερού που ανακάλυψε η αποστολή Chandrayaan-2 στη σεληνιακή επιφάνεια.