ΚΡΑΤΗ "ΦΡΑΝΚΕΝΣΤΑΪΝ"

"Η διεθνής κοινότητα φτιάχνει κράτη - Φράνκενστάιν"

"Δεν μπορούμε να υποστηρίζουμε ότι αυτό δεν θα ξανασυμβεί. Ποιός μας διασφαλίζει ότι δεν θα γίνει μετά και στην Κύπρο; Η Ελλάδα θα έπρεπε να είναι εξαιρετικά επιφυλακτική..."

Η περίπτωση του Κοσόβου "δεν είναι μοναδική", προειδοποιεί, ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, κ. Στέλιος Περράκης

Με την Πρίστινα σε στάση αναμονής και το Βελιγράδι να αντιστέκεται σθεναρά στην απόσχιση του Κοσόβου από το έδαφός του, λίγα έχουν ειπωθεί για τη νομική διάσταση στα σχέδια της διεθνούς κοινότητας να στηρίξει ένα ανεξάρτητο Κόσοβο.


Η περίπτωση του Κοσόβου "δεν είναι μοναδική", προειδοποιεί ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο κ. Στέλιος Περράκης και εξηγεί για ποιόν λόγο η ανεξαρτητοποίηση της περιοχής αποτελεί μία ακόμη πράξη κατακερματισμού στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου.

Της Χρύσας Βίλκενς

Υπό ποιούς όρους μπορεί σήμερα να γίνει η απόσχιση μίας περιοχής από τα εδάφη μίας χώρας;

Η μοναδική περίπτωση που μπορεί να γίνει απόσχιση είναι με τη συναίνεση της χώρας αυτής. Στο πλαίσιο της άσκησης αυτοδιάθεσης των λαών, απαγορεύεται η βίαιη απόσχιση τμήματος στο οποίο κατοικεί μία εθνότητα ή μία μειονότητα.

Τι συμβαίνει στην περίπτωση του Κοσόβου;

Η μονομερής απόσχιση που προωθείται με το σχέδιο Αχτισαάρι αποτελεί μία ρήξη στο σύστημα αξιών του ΟΗΕ και του διεθνούς δικαίου, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί μετά το 1945. Με μόνη εξαίρεση το Μπαγκλαντές, το οποίο αποσχίστηκε το 1971 από το Πακιστάν σε διαφορετικές συνθήκες και με συναίνεση τελικά του ίδιου του Πακιστάν, κάτι ανάλογο δεν έχει γίνει ποτέ δεκτό μεταπολεμικά (βλέπε Κατάνγκα, Μπιάφρα,"Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου"(ΤΔΒΚ), Τρανσιστρία, Τσετσενία, Αμπχαζία κ.τ.λ.)

Είναι πράγματι η περίπτωση του Κοσόβου μοναδική, όπως μεταξύ άλλων υποστηρίζει και η Ελληνίδα ΥΠΕΞ, κ. Ντόρα Μπακογιάννη;

Ο ισχυρισμός του διεθνούς παράγοντα (ΟΗΕ, Ε.Ε. κ.τ.λ.) ότι η περίπτωση τοιυ Κοσόβου είναι μοναδική είναι μία πολύ κομψή διατύπωση, προκειμένου να πετύχουμε το consensus και να διασφαλίσουμε τη συνείδησή μας έναντι της διεθνούς νομιμότητας, ξέροντας ότι αυτό που επιδιώκουμε βαίνει πέραν του διεθνούς δικαίου. Δεν μπορούμε να υποστηρίζουμε ότι αυτό δεν θα ξανασυμβεί. Ποιός μας διασφαλίζει ότι κάτι ανάλογο δεν θα γίνει μετά και στην Κύπρο; Η Ελλάδα θα έπρεπε να είναι αξαιρετικά επιφυλακτική/αρνητική.

Ποιές εκτιμάτε ότι θα είναι οι επιπτώσεις στον υπόλοιπο κόσμο;

Οι επιπτώσεις μπορεί να είναι τεράστιες και σέ άλλες de facto καταστάσεις, όπως π.χ. στην Αμπχαζία και στην Οσετία, στη Γεωργία, ή στο Ναγκόρνο Καραμπάχ στο Αζερμπαϊτζάν κ.τ.λ. Και κάτι πολύ βασικό: οι ενδεχόμενες αλυσιδωτές αντιδράσεις στην ίδια την περίμετρο του Κοσόβου. Τι θα εμποδίσει τη Ρεπούμπλικα Σέρμπσκα στη Βοσνία να προχωρήσει σε απόσχιση; Τι θα εμποδίσει τους Αλβανούς της ΠΓΔΜ; Τι θα εμποδίσει τους Σέρβους μέσα στο ίδιο το Κοσσυφοπέδιο; Γενικότερα, de facto οντότητες μπορεί να επιδιώξουν de jure αναγνώριση και να ανοίξει το θέμα αυτοδιάθεσης των λαών / εθνοτήτων / μειoνοτήτων.

Η διεθνής κοινότητα θέλει να βασιστεί στην απόφαση 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας για να στηρίξει τη μετάβαση της διοίκησης από τον ΟΗΕ στην Ε.Ε σε ένα ανεξάρτητο Κόσοβο. Κατά πόσο είναι σύμφωνο αυτό με το διεθνές δίκαιο;

Στην απόφαση 1244, αναφέρεται ρητά ότι το μελλοντικό καθεστώς του Κοσόβου θα κινείται στο πεδίο μίας ευρείας αυτονομίας, ενώ επιβεβαιώνεται η εδαφική κυριαρχία της Σερβίας και εγκαθίσταται μία διεθνής διοίκηση που υποκατέστησε τις κρατικές αρμοδιότητες. Η απόφαση αυτή ισχύει και τα αποτελέσματά της δεν μπορούν να παρακαμφθούν, παρά μονάχα εάν υπάρξει μία μεταγενέστερη απόφαση του Σ.Α. Όμως, είτε υπάρξει απόφαση του Σ.Α. για ανεξαρτησία υπό διεθνή (ευρωπαϊκή) κηδεμονία είτε αναγνωριστεί μονομερής απόσχιση με εγκαθίδρυση Ευρωπαίου αρμοστή, τίθεται ζήτημα νομιμότητας και της δράσης της Ε.Ε.

Τι εννοείτε ακριβώς;

Με την μεταβίβαση της διοίκησης από τον ΟΗΕ στην Ε.Ε., θα έχουμε ένα κράτος "ανεξάρτητο" που δεν θα μπορεί να ασκεί τις αρμοδιότητές του ελεύθερα και ταυτόχρονα έναν ύπατο αρμοστή ορισμένο απο την Ε.Ε., με σημαντικές εξουσίες που θα αναιρούν βασικά χαρακτηριστικά ενός κυρίαρχου / ανεξάρτητου κράτους. Η όποια ευρωπαϊκή λύση δεν μπορεί να βαίνει πέραν του διεθνούς δικαίου.

Τι σημαίνει αυτό για την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου από εδώ και πέρα;

Ο διεθνής παράγων δημιουργεί "Φρανκενστάιν" κρατικές οντότητες που δεν μπορούν να σταθούν ως ισότιμα μέλη σε μία διεθνή και ευρωπαϊκή κοινότητα. Δεν θα είναι μόνο η Σερβία χαμένη σε περίπτωση μονομερούς ανεξαρτησίας, αλλά ολόκληρη η διεθνής κοινότητα. Είναι, άλλωστε, η συνέχεια μίας σειράς κινήσεων κατακερματισμού στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου, όπως έγινε στη Βοσνία (Συμφωνία του Ντέιτον), στο Ιράκ με τις αρμοδιότητες της κατοχικής δύναμης, όπως προβλεπόταν να γίνει στην Κύπρο με το σχέδιο Ανάν κ.τ.λ. Σήμερα γίνεται σαφές ότι το Σ.Α., που είναι το ύπατο πολιτικό όργανο για τη διασφάλιση της διεθνούς νομιμότητας, μπορεί να κινείται χωρίς έλεγχο και αυτό αποτελεί ασφαλώς μία ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη για τον σύγχρονο κόσμο....

Οι Σέρβοι υποστηρίζουν ότι θα ακυρώσουν μία διακύρηξη ανεξαρτησίας εκ μέρους της Πρίστινα. Ποιά νόμιμα μέσα μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να το πετύχουν αυτό;

Το μοναδικό όπλο που έχει η Σερβία είναι η εμμονή στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου. Και αντίμετρα να εφαρμόσει στις χώρες που θα αναγνωρίσουν ένα ανεξάρτητο Κόσοβο, δεν θα αποδώσουν.


Πηγή:Κόσμος του Επενδυτή
αρ. φυλ.268
Παρασκευή 4 Κυριακή 6 Ιανουαρίου 2008
σελ. 20