HeLLeNiCReVeNgE: Ψευδοκράτος:"Οθωμανική παράδοση" οι βεβηλώσεις εκκλησιών

Στην φωτογραφία, ο "Εσταυρωμένος Χριστός θρυμμένος, ριγμένος στο πάτωμα, κειτόταν μέσα σε ούρα". Καμιά εκτίμηση ούτε για τα θρησκευτικά σύμβολα του Ελληνισμού και της Χριστιανοσύνης.

«Πανυγήρι» αρχαιοκαπηλίας στα κατεχόμενα της Κύπρου

Βεβηλώνουν και ξεπουλάνε τους θησαυρούς των ελληνικών εκκλησιών οι Τούρκοι

Μετατρέπουν τους ναούς σε τζαμιά και αποθήκες

ΑΠΟ 275 ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

75 ΈΓΙΝΑΝ ΤΕΜΕΝΗ

141 ΒΕΒΗΛΩΘΗΚΑΝ

13 ΕΓΙΝΑΝ ΑΠΟΘΗΚΕΣ

3 ΕΓΙΝΑΝ ΜΟΥΣΕΙΑ

4 ΕΓΙΝΑΝ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΙΣΤΙΚΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

20 ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΩΣ ΑΠΟΘΗΚΕΣ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Eσωτερικό της εκκλησίας του Aρχαγγέλου στη Γιαλούσα(τζαμί σήμερα). H δεύτερη πόρτα αριστερά στο βάθος, οδηγεί στο ομώνυμο μεσοβυζαντινό εκκλησάκι. Xαλιά στο πάτωμα, χώρος άδειος, μόνο ο άμβωνας και το τέμπλο θυμίζουν εκκλησία. Aλλαγή ταυτότητας λέγεται κομψά. Πώς από μουσουλμάνος γίνεσαι χριστιανός ή αντίστροφα. Aπέχει, όμως, αφάνταστα το κατά βούληση από εκείνο που λέγεται διά της βίας

Ο Ιταλός δημοσιογράφος που επισκέπτεται τα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου ρωτά τον Τούρκο «υπουργό» του ψευδοκράτους γιατί οι εκκλησίες έχουν μετατραπεί σε τζαμιά ή…αποθήκες. Αυτός απαντά ότι τα έκανε το προηγούμενο καθεστώς και πως δεν το επικροτεί σε καμία περίπτωση.

Όταν ο Ιταλός επιμένει και τον ρωτά γιατί συνεχίζουν να βεβηλώνονται εκκλησίες ακόμα και σήμερα, ο «υπουργός» ανοίγει διάπλατα τα χέρια και απαντά χαμογελώντας: «Έ, αυτό είναι…οθωμανική παράδοση»!

Επάνω: Τοιχογραφία του Αγίου Σπυρίδωνος πριν από την τουρκική εισβολή του 1974 (Ναός του Αγίου Νικολάου στην κατεχόμενη Κώμα του Γιαλού). Κάτω: Σπαράγματα από την τοιχογραφία της Δευτέρας Παρουσίας όπως είναι σήμερα (Ναός του Αντιφωνητού στην κατεχόμενη Καλογραία

Η πικρή αλήθεια είναι ότι η λέξη βεβήλωση είναι πολύ λίγη για να περιγράψει το «πανηγύρι» αρχαιοκαπηλίας που λαμβάνει χώρα στα κατεχόμενα της Κύπρου. Όσο το Κυπριακό δεν λύνεται, το κατοχικό καθεστώς γκρεμίζει ή καλύτερα πουλάει όσο όσο ακόμα και βυζαντινές εκκλησίες. Οι αγοραστές είναι πρόθυμοι «Ευρωπαίοι» κατά τα άλλα πολίτες, οι οποίοι είτε βλέπουν μίας πρώτης τάξεως ευκαιρία στην αγορά real estate είτε μία ευκαιρία να πουλήσουν βυζαντινές εικόνες, ψηφιδωτά και τοιχογραφίες.

Από εκκλησία…night club

Η εκκλησία της Αγίας Αναστασίας στη Λάπηθο, η οποία μετετράπη σε ξενοδοχείο με πισίνα και καζίνο, είναι μόνο σταγόνα στον ωκεανό.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Κυπριακής Δημοκρατίας, από τις 275 εκκλησίες που βρίσκονται στα κατεχόμενα οι 75 μετετράπηκαν σε τεμένη, 141 βεβηλώθηκαν, 13 μετατράπηκαν σε αποθήκες και μάντρες, 3 σε μουσεία εικόνων, 4 σε πολιτιστικά κέντρα για προπαγανδιστικούς σκοπούς, ενώ άλλες 20 χρησιμοποιούνται από το κατοχικό καθεστώς ως αποθήκες πολεμικού υλικού, κοιτώνες, εστιατόρια και στρατιωτικά νοσοκομεία.

Το συγκλονιστικό βέβαια είναι αλλού, για το οποίο, όπως θα περίμενε κανείς, τα στοιχεία είναι συγκεχυμένα.

Ο μεσαιωνικός ναός του Αγίου Ιωάννου στο Ριζοκάρπασο, διακοσμημένος κάποτε με τοιχογραφίες, στεγάζει πλέον αγέλη προβάτων

Σε ολόκληρη την κατεχόμενη περιοχή της Κύπρου έχουν απογυμνωθεί από το πολύτιμο περιεχόμενό τους και μετατραπεί σε τεμένη (όπως η εκκλησία του Αποστόλου Ανδρέα στη Νεάπολη) νοσοκομεία, μάντρες αποθήκες, σταύλοι, ακόμα και νυχτερινά κέντρα! Κάποιες εκκλησίες δε, χρησιμοποιούνται ως λουτρά, θέατρα, ακόμα και…νεκροτομεία.

Από τις πρώτες κι όλας ημέρες της εισβολής το κατοχικό καθεστώς είδε τον «θησαυρό» που είχε στα χέρια του και, ιδιαίτερα τώρα, τον εκμεταλλεύονται Εταιρείες real estate, κυρίως από την Τουρκία και την Μ. Βρετανία, αγοράζουν ή επινοικιάζουν τις εκκλησίες με τα δικαιώματα εκμετάλλευσής τους και τους αλλάζουν χρήση. Άλλωστε, ότι έγινε με τα σπίτια των εκτοπισμένων Ελληνοκυπρίων γιατί να μην μπορούσε να γίνει και με τις εκκλησίες τους;

Όργιο αρχαιοκαπηλίας

Το μεγάλο «πάρτι» βέβαια έγινε (και γίνεται ακόμα) με τις εικόνες, τις τοιχογραφίες, τα πολύτιμα και μοναδικά ψηφιδωτά – όσα από τα οποία βέβαια δεν έχουν καταστραφεί, «ξηλωθεί» και πουληθεί σε συλλέκτες.

Aγριόχορτα, σπασμένοι σταυροί, ανοιγμένοι τάφοι,καθημαγμένα μνήματα,ταφόπετρες θρύψαλα. Nεκροταφείο Pιζοκαρπάσου. Oι τάφοι εδώ των δεκαοκτάχρονων Παναγιώτη Kάσπη και Πετράκη Γιάλλουρου, βληθέντες θανάσιμα από Bρετανούς στρατιώτες το 1956. O πρώτος στο χωριό του, ο δεύτερος σε μαχητική διαδήλωση μαθητών στην Aμμόχωστο.

Αρκετά από αυτά, όπως έχει αποδειχτεί, βρίσκονται σε μουσεία και στα χέρια συλλεκτών του εξωτερικού. Μοναδικά βυζαντινά ψηφιδωτά και αγιογραφίες εξάλλου έχουν βρεθεί στα χέρια Γαλλίδας μεγαλοσυλλέκτριας, Αμερικανίδας συναδέλφου της και γερμανικού μουσείου. Οι αρχαιοκάπηλοι κάνουν χρυσές δουλειές στα κατεχόμενα, αφού γνωρίζουν ότι, ούτως ή άλλως, ακόμα και αν εντοπιστούν ο επαναπατρισμός τους είναι μάλλον αδύνατος. Δεν μπορεί κανείς δηλαδή μα κατηγορήσει τους αρχαιοκάπηλους για αρχαιοκαπηλία, αφού η «κυβέρνηση» της κατεχόμενης Κύπρου αρνείται να δηλώσει κλοπή.

Εικόνες, τοιχογραφίες, αγιογραφίες, πολύτιμα και μοναδικά ψηφιδωτά έχουν λεηλατηθεί ή καταστραφεί.

Αριστερά: Μεσοβυζαντινή τοιχογραφία του Αγίου Ιγνατίου από τον μοναστηριακό ναό της Παναγίας Αψινθιωτίσσης στο Συγχαρί (λήψη προ της τουρκικής εισβολής του 1974). Κέντρο: Σπαράγματα από την τοιχογραφία του Αγίου Σπυρίδωνος όπως είναι σήμερα (Ναός του Αγίου Νικολάου στην κατεχόμενη Κώμα του Γιαλού). Δεξιά: Ό,τι απέμεινε σήμερα στον τοίχο του ναού από την τοιχογραφία του Αγίου Ιγνατίου (λήψη 2005)

«Όλα όσα συνέβησαν», λέει ο βυζαντινολόγος και καθηγητής του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου Χαράλαμπος Χοτζάκογλου, «δεν είναι αποτέλεσμα λεηλασίας από ντόπιους, αλλά οργανωμένων προσπαθειών από τον τουρκικό στρατό».

Είναι άλλωστε κοινό μυστικό στην Κύπρο ότι η βεβήλωση των ναών και η πώληση όλων των παραπάνω λατρευτικών αντικειμένων έγιναν με τις ευλογίες του Ραούφ Ντενκτάς, ενώ και ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ δεν έχει εμφανιστεί και πολύ πρόθυμος να το σταματήσει όλο αυτό.

Άλλωστε οι αρχαιοκάπηλοι και οι κλέφτες ακόμα και των ιερών ενός λαού, απ’ όπου κι αν προέρχονται, Βρετανία, Τουρκία, ΗΠΑ, Γερμανία, ξέρουν ότι έχουν κάλυψη. Όχι μόνο από το κατοχικό καθεστώς, αλλά και από «ισχυρούς», όπως η «κτηματίας» κυρία Τσέρι Μπλερ, σύζυγος πρώην πρωθυπουργού της Αγγλίας.

Στα μαλακά οι κλέφτες

Σπανίως τα κλεμμένα έργα τέχνης από την Κύπρο βρίσκονται και ακόμα πιο σπάνια οι υπεύθυνοι πληρώνουν.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα εκδίκασης στο Ομοσπονδιακό Περιφερειακό Δικαστήριο της Ινδιανάπολης των ΗΠΑ. Εκεί, ο ομοσπονδιακός δικαστής Τζέιμς Νόλαντ έκρινε ότι η Αμερικανίδα έμπορος τέχνης Πέγκυ Γκόλντμπεργκ δεν είχε διερευνήσει αν το μωσαϊκό των πρώτων χριστιανικών χρόνων που είχε αγοράσει ήταν κλεμμένο ή όχι. Επρόκειτο για ένα αριστούργημα του 6ου αιώνα, ένα μωσαϊκό αψίδας που είχε κλαπεί από το κατεχόμενο βόρειο μέρος της Κύπρου.

Δεν ήταν το μόνο όμως...