ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΜΠΡΑΙΖΑ

Ο αναπληρωτής βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Ματ Μπράιζα, λίγο πριν από το τέλος της διοίκησης Μπους, δηλώνει ότι οι ΗΠΑ θα σεβαστούν οποιαδήποτε συμφωνία Ελλάδας-ΠΓΔΜ για το όνομα. Αποδίδει το αδιέξοδο στην εσωτερική πολιτική κατάσταση που επικρατεί στις δύο χώρες, καλεί σε ενεργειακή απομάκρυνση από τη Μόσχα και προτείνει σε Αθήνα και Αγκυρα να απευθυνθούν σε Αμερικανούς εμπειρογνώμονες για τα «προβλήματα του Αιγαίου».

Οι συνομιλίες Χριστόφια-Ταλάτ μπορούν να οδηγήσουν σε επίλυση του Κυπριακού στο ορατό μέλλον;

Τα καλά νέα είναι ότι άρχισαν οι συνομιλίες, έπειτα από πολύ μακρά διακοπή, ανάμεσα στις ηγεσίες των δύο κοινοτήτων. Δεύτερον, είναι σημαντικό ότι οι δύο ηγέτες αποφάσισαν να επικεντρωθούν σε ορισμένα δύσκολα θέματα από την αρχή, όπως για παράδειγμα στη διακυβέρνηση.

Τις τελευταίες μέρες υπάρχει ένταση ανάμεσα σε Λευκωσία και Αγκυρα, λόγω της πραγματοποίησης ερευνών στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου. Ποια είναι η άποψη της αμερικανικής κυβέρνησης;

Αυτή την περίοδο είμαστε εξ ολοκλήρου προσηλωμένοι στο να γίνει μια κίνηση για τη δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος και της ατμόσφαιρας, που θα επιτρέψει στους δύο ηγέτες και τις ομάδες εργασίας των διαφόρων τεχνικών επιτροπών να συνεχίσουν αυτές τις σημαντικές συνομιλίες. Ελπίζουμε ότι δεν πρόκειται να συμβεί τίποτα που θα εγείρει ένταση, όταν αυτές οι συνομιλίες συνεχίζονται με την προοπτική να είναι παραγωγικές.

Εχετε την πρόθεση να αναμιχθείτε;

Κανένας δεν έκανε έκκληση προς τις ΗΠΑ για να αναμιχθούν. Σ’ όλη τη διάρκεια των συνομιλιών, ειδικά η Κυπριακή Δημοκρατία κατέστησε ξεκάθαρο ότι οι συνομιλίες αυτές θα γίνουν στο νησί από τους Κυπρίους. Υπάρχει η εσφαλμένη αντίληψη στην Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς και στην Ελλάδα ότι, κατά κάποιο τρόπο, οι ΗΠΑ και η Τουρκία κάνουν ό,τι κάνουν με στενή συνεργασία. Και συχνά οι δικοί σας άνθρωποι λένε, απλά πείτε στην Τουρκία τι πρέπει να κάνει, της παρέχετε τόση μεγάλη βοήθεια και, ως εκ τούτου, θα σας ακούσουν σε ό,τι τους πείτε. Δεν είναι όμως έτσι.

Αλλά;

Απλώς, έχουμε έναν αριθμό προγραμμάτων συνεργασίας. Η Τουρκία είναι μεγάλη χώρα, δημοκρατική, η οποία έχει εκλέξει τους δικούς της ηγέτες. Και έχει τις δικές της απόψεις για το ποιος είναι ο ρόλος της στον κόσμο. Είναι, επίσης, σύμμαχός μας στο ΝΑΤΟ, αλλά εκείνη λαμβάνει τις δικές της αποφάσεις. Και όπως είδαμε από τις εμπειρίες μας στο Ιράκ, μπορεί να υπάρχουν αποστάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας. Και οι σχέσεις μας απαιτούν πολλή φροντίδα.

Υπήρξε ένταση και γύρω από το Καστερλόριζο, λόγω των ερευνών νορβηγικού σκάφους τουρκικών συμφερόντων στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Ποια είναι η θέση σας; Θεωρείτε το συμβάν συνέχεια της ιστορίας του Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 1996, στην οποία είχατε αναμιχθεί, με την κρίση των Υμίων;

Υμια/Καρντάκ!

Εσείς λέτε Καρντάκ, όχι εγώ.

Δεν το είπατε εσείς. Εγώ είπα Υμια/Καρντάκ. Η κάθε πλευρά έχει τη δική της ονομασία για το νησάκι. Σωστά;

Ποια είναι η θέση σας;

Δεν έχουμε θέση. Υπάρχει μια αξιοσημείωτη διχογνωμία. Προφανώς γιατί υπάρχει διαφορά. Ετσι, εμείς μπορούμε να προσφέρουμε τις καλές μας υπηρεσίες, αν το ζητήσουν οι δύο πλευρές. Δεν θα μεσολαβήσουμε αυτοβούλως στη διαφορά αυτή. Εχουμε μερικούς αξιόλογους εμπειρογνώμονες. Πολύ σπουδαίους διεθνείς δικηγόρους, εξειδικευμένους στο Δίκαιο της Θάλασσας. Καταπληκτικούς εμπειρογνώμονες, που, αν τους ζητήσουν να εκφέρουν συμβουλή, θα το κάνουν. Δεν έχει ζητηθεί από την ανώτατη πολιτική μας ηγεσία να αναμιχθεί.

Ως προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο….

Ως αμερικανική κυβέρνηση σεβόμαστε βαθύτατα τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Είναι ένας πνευματικός ηγέτης διεθνούς εμβέλειας. Εχει εργασθεί πολύ σκληρά, για να καταστεί οικουμενικός ηγέτης. Εχει πάρει μέρος σε οικουμενικές διασκέψεις και προσπαθεί να ενώσει ανθρώπους διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων. Είναι επίσης υποστηρικτής, παγκοσμίως, της προστασίας του περιβάλλοντος. Πρόκειται για μια πάρα πολύ ισχυρή πνευματική προσωπικότητα, με πολλές αρετές. Τα προβλήματα του Οικουμενικού Πατριαρχείου πάντα ήταν σημαντικά και αποτελούσαν μέρος της ατζέντας μας.

Εχετε διαπιστώσει κάποια πρόοδο;

Από συνομιλίες που είχα με ανώτερους αξιωματούχους της τουρκικής κυβέρνησης, διαπίστωσα ότι υπάρχει ευρύτερη κατανόηση της σπουδαιότητας επίλυσης του θέματος της Χάλκης.

Ορισμένοι στην ηγεσία της Τουρκίας είναι αφοσιωμένοι πιστοί και αισθάνονται την ανθρωπιστική πλευρά αυτής της υπόθεσης. Γνωρίζουν ότι ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της Κωνσταντινούπολης είναι η πολυπολιτισμικότητά της.

Και τους είναι πολύ σημαντικός ο σεβασμός της θρησκευτικής ελευθερίας. Ατυχώς, υπάρχουν πολλές απόψεις στην Τουρκία, αφού η πάλη συνεχίζεται ακόμη, για την ταυτότητα της χώρας. Ετσι, οφείλουμε να συνεργαστούμε μέσα σε αυτές τις δυσκολίες.

Μετά την προσφυγή στη Χάγη, παγιώνεται το αδιέξοδο στο πρόβλημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ;

Πρώτον, η διαδικασία Νίμιτς συνεχίζεται. Ακόμη και η κυβέρνηση στα Σκόπια το είπε αυτό. Δεύτερον, νομίζουμε ότι ο πρέσβης Νίμιτς είναι παραγωγικός, παρουσιάζει προτάσεις, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες κάθε πλευράς, βήμα προς βήμα.

Το κάνει αυτό επί 18 ολόκληρα χρόνια, χωρίς κανένα αποτέλεσμα…

Μάλιστα! Το κάνει αυτό για πάρα πολλά χρόνια. Αλλά δεν αποτελεί αυτό δική του ευθύνη. Αποτελεί ευθύνη των ενδιαφερόμενων μερών. Είναι καιρός να επιταχυνθούν τα πράγματα. Ολοι μας αντιλαμβανόμαστε πόσο πολύπλοκη είναι η πολιτική κατάσταση και στις δύο χώρες. Οταν έχουμε εκλογές στην Ελλάδα, βλέπουμε τα έντονα αισθήματα των Ελλήνων έναντι του βόρειου γείτονα.

Εκείνο που μπορούμε να πούμε είναι πως το πρόβλημα μπορεί να επιλυθεί, με τρόπο που να μας επιτρέπει να προωθήσουμε την ένταξη στο NATO. Και να μειώσουμε την ένταση.

Η κυβέρνηση στα Σκόπια, τους τελευταίους μήνες, έφερε στη διαδικασία και την αποκαλούμενη «μακεδονική» εθνότητα και γλώσσα. Ποια είναι η θέση σας;

Δεν γνωρίζω πώς μπορεί να επιλυθεί αυτό το θέμα. Εκείνο που μπορώ να πω είναι ότι ο υπουργός Φριντ είναι πολύ ευαίσθητος σ’ αυτό το ζήτημα. Γνωρίζουμε ότι υπάρχει κάτι περισσότερο από τη γλωσσική διαφορά, όταν δηλαδή μιλάμε για τη γλώσσα και την κουλτούρα. Εναπόκειται στα ενδιαφερόμενα μέρη να βρουν τρόπους επίλυσης.

Αν τα ενδιαφερόμενα μέρη καταλήξουν σε μια συμφωνία για το όνομα, εσείς θα την εφαρμόσετε;

Εμείς έχουμε δηλώσει με συνέπεια ότι αν τα μέρη συμβιβασθούν και καταλήξουν σε αμοιβαία αποδεκτή συμφωνία, φυσικά θα πρέπει να το σεβαστούμε. Πρόκειται για διαφορά που έχουν τα μέρη, χωρίς την ανάμιξή μας.

Ως ο κατεξοχήν ειδικός στα θέματα ενεργειακής πολιτικής, πώς βλέπετε την ελληνική στρατηγική στον τομέα αυτό;

Ελπίζουμε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να εμφανίζεται ως ηγέτιδα στον ενεργειακό τομέα στη ΝΑ Ευρώπη. Ως πύλη εισόδου για την παροχή φυσικού αερίου. Δεν είναι υπόθεσή μας οποιαδήποτε απόφαση πάρει η Ελλάδα για τους αγωγούς.

Εμείς απλώς θέλουμε να συνεργαστούμε με την Ελλάδα. Θέλουμε να τη βοηθήσουμε, να πετύχει τους δικούς της στόχους, μακριά από τη χώρα εκείνη που, ήδη, την εφοδιάζει με το 83% του φυσικού αερίου, που είναι η Ρωσία!

Του Λάμπρου Παπαντωνίου, από την Ουάσινγκτον

Πηγή:Ελεύθερος Τύπος