Χρειάζεται να ξαναγραφτεί η ιστορία των αρχαίων Ελλήνων? Η χρονολόγηση C14 για τον προσδιορισμό της ηλικίας μπορεί να είναι λάθος

Χρειάζεται να ξαναγραφτεί η ιστορία των αρχαίων Ελλήνων; Η χρονολόγηση C14 για τον προσδιορισμό της ηλικίας μπορεί να είναι λάθος
Του Frank Schwede    26-6-2020


Οι αρχαιολόγοι και οι παλαιοντολόγοι χρησιμοποιούν το ραδιενεργό ισότοπο άνθρακα-14 (C14) για τον προσδιορισμό της ηλικίας. Το γεγονός ότι η μέθοδος αυτή μπορεί να είναι λανθασμένη ανακαλύφθηκε από Ιάπωνες επιστήμονες πριν από τρία χρόνια, αφού ανακάλυψαν ότι οι αστραπές μπορούν να προκαλέσουν πυρηνικές αντιδράσεις στη γήινη ατμόσφαιρα, οι οποίες, μεταξύ άλλων, μπορούν επίσης να παράγουν C14.

Σύμφωνα με το Nature, μετά από μια χειμερινή καταιγίδα στις ιαπωνικές ακτές στις 6 Φεβρουαρίου 2017, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι αστραπές είχαν επίσης παράγει C14 από τα κανονικά άτομα αζώτου στον αέρα.

Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες υπέθεταν πάντα ότι το C14 σχηματίζεται αποκλειστικά από την κοσμική ακτινοβολία στην ατμόσφαιρα. Μετρήσεις έχουν πλέον δείξει ότι το C14 μπορεί επίσης να παραχθεί από κεραυνούς, όταν τα γρήγορα νετρόνια που βγαίνουν από τα άτομα του αζώτου από τις ακτίνες γάμμα συγκρούονται επανειλημμένα με τα άτομα των αερίων του αέρα
Περίπου το 96% των επιβραδυνόμενων νετρονίων κολλάνε στον πυρήνα ενός άλλου ατόμου αζώτου, εκτοξεύοντας ένα θετικά φορτισμένο πρωτόνιο από τον πυρήνα. Κατά τη διαδικασία αυτή, ο ατομικός πυρήνας του αζώτου μετατρέπεται σε ένα ραδιενεργό ισότοπο C14.
Η ανακάλυψη αυτή θα μπορούσε να έχει εκτεταμένες συνέπειες για την αρχαιολογία και την παλαιοντολογία. Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες χρησιμοποιούσαν συνήθως τη χρονολόγηση C14 για να προσδιορίσουν την ηλικία των αρχαιολογικών ευρημάτων. Δεδομένου ότι το οργανικό υλικό αποθηκεύει C14, ο χρόνος αποσύνθεσης για τον προσδιορισμό της ηλικίας των απολιθωμένων ευρημάτων προσδιορίστηκε προηγουμένως με τη μέθοδο αυτή.

Εάν αποδειχθεί ότι υψηλές συγκεντρώσεις C14 παράγονται ως αποτέλεσμα κεραυνών, για παράδειγμα, αυτό θα σήμαινε αναπόφευκτα ότι η ραδιοχρονολόγηση δεν είναι κατάλληλη για τον προσδιορισμό της ραδιενεργού ηλικίας των οργανικών υλικών που περιέχουν άνθρακα και ότι όλες οι προηγούμενες μέθοδοι χρονολόγησης θα έπρεπε να επανεξεταστούν.

Ερευνητές της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών έθεσαν επίσης πρόσφατα σε δοκιμασία τη χρονολόγηση C14 στο πλαίσιο μελέτης για την ελληνική αρχαιότητα. Ένα πρόσφατο δελτίο τύπου αναφέρει, μεταξύ άλλων:
"Πρωτοφανής ακρίβεια χρονολόγησης από νέες ημερομηνίες C-14 αμφισβητεί το προηγούμενο ελληνικό σύστημα περιοδολόγησης"

Σύμφωνα με τη μελέτη, αυτό θα σήμαινε ότι ιστορικά γεγονότα που μέχρι πρότινος θεωρούνταν βέβαια, όπως η εμφάνιση των ελληνικών πόλεων-κρατών, η εφεύρεση του ελληνικού αλφαβήτου, ο ελληνικός αποικισμός ή η εποχή του Ομήρου, θα έπρεπε ίσως να χρονολογηθούν έως και 150 χρόνια νωρίτερα
Πρέπει να ξαναγραφτεί η ιστορία των αρχαίων Ελλήνων?

Η μελέτη διεξήχθη στο πλαίσιο διεθνούς ερευνητικού προγράμματος με επικεφαλής τον Στέφανο Γκιματζίδη του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Austrian Academy of Sciences (OeAW)
Οι συγγραφείς της μελέτης γράφουν για αυτό στο περιοδικό PLoS ONE .

"Τα ευρήματα απαιτούν μια ριζική αναθεώρηση της ελληνικής χρονολογικής σειράς. Κατά συνέπεια, σημαντικά ιστορικά γεγονότα καθώς και η εμφάνιση πολλών καινοτομιών στη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία και την πολιτική οργάνωση πρέπει να χρονολογηθούν 50 έως 150 χρόνια νωρίτερα" .
Μαζί με τον Bernhard Weninger από το Ινστιτούτο Προϊστορίας και Παλαιάς (Πρώιμης) Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Κολωνίας, η μελέτη αυτή ήταν η πρώτη φορά που ελέγχθηκε ολόκληρο το ελληνικό ιστοριογραφικό χρονικό πλέγμα με ακριβή δεδομένα ραδιοάνθρακα.
Το δείγμα υλικού που χρησιμοποιήθηκε εδώ προέρχεται από τη θέση της Σίνδου στο Βόρειο Αιγαίο. Ο χώρος παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον για τους αρχαιολόγους λόγω των πολυάριθμων εισαγόμενων κεραμικών αγγείων από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, τα οποία καθιστούν δυνατή τη συσχέτιση περιφερειακών χρονολογικών συστημάτων.

Εκτός από την αρχαιολογική μέθοδο προσδιορισμού της ηλικίας των αποθέσεων, τη στρωματογραφία, είναι πλέον δυνατή η αξιόπιστη στατιστική μοντελοποίηση των δεδομένων ραδιοάνθρακα, σύμφωνα με τον Στέφανο Γκιματζίδη.
Γκιματζίδης:
"Συχνά η εφαρμογή της μεθόδου χρονολόγησης C14 πάσχει από τη δυσκολία ότι η υψηλή ακρίβεια μέτρησης που επιτυγχάνεται στην πραγματικότητα από το εργαστήριο C14 δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί καθόλου σε αρχαιολογικές εφαρμογές.
Στην αρχαιολογία, για παράδειγμα, διατίθενται τακτικά πολύ ακριβείς μετρήσεις C14, αλλά μετά τη διόρθωση για τις διακυμάνσεις στην περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε C14, δυστυχώς όλες προσφέρουν μόνο έναν συχνά μακρύ κατάλογο πιθανών ημερομηνιών, συνήθως με (απόκλιση) διασπορά της τάξης των 100 έως 300 ετών." ».

Όταν η επιστήμη και οι ανθρωπιστικές επιστήμες δίνουν τα χέρια  (ενώνουν τα χέρια τους)
Σύμφωνα με τους συγγραφείς, η μελέτη αυτή επωφελείται επίσης από μια εξαιρετικά ασυνήθιστη κατάσταση. Αφενός, η καμπύλη βαθμονόμησης C14 προσφέρει εξαρχής πολύ υψηλή χρονολογική ακρίβεια στην αξιολόγηση των δεδομένων C14 από τη Σίνδο, και αφετέρου, συμπληρώνεται από μια στοχευμένη δειγματοληψία καλά χρονολογημένων δειγμάτων ζωικών οστών από ένα πολύ μακρύ προφίλ με ιστορίες οικισμών της πρώιμης εποχής των παγετώνων. Αυτό σημαίνει ότι με το συνδυασμό ραδιοχρονολογήσεων και κεραμικών, τα σφάλματα χρονολόγησης μπορούν να αποδεκατιστούν ευκολότερα.
Γκιματζίδης:
"Έτσι, στην περίπτωση αυτή, τα πλεονεκτήματα της μεθόδου αλληλοσυμπληρώνονται υπέρ μιας χρονολόγησης με ακρίβεια που δεν είχε επιτευχθεί μέχρι σήμερα για την περίοδο αυτή. Τα νέα ευρήματα δεν προκαλούν απλώς μια νέα χρονολόγηση μεμονωμένων γεγονότων ή ευρημάτων, αλλά προτείνουν μια νέα ανάγνωση της αρχαίας ιστορίας".
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει, για παράδειγμα, ότι η δημοσίευση και η διάδοση του αλφαβήτου ήταν μια πολύ μεγαλύτερη διαδικασία από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να συνέβη ήδη από τον 9ο αιώνα π.Χ.

Οι συγγραφείς της μελέτης υποθέτουν μάλιστα ότι η σύλληψη των ομηρικών επών θα μπορούσε ενδεχομένως να χρονολογηθεί σε αυτό το χρονικό παράθυρο, όπως υποδεικνύουν, μεταξύ άλλων, ορισμένοι στίχοι σε ένα ποτήρι ποτού στην Πιθηκούσα της Ίσκιας, καθώς και η έναρξη του ελληνικού αποικισμού, που ταυτόχρονα, μαζί με τη φοινικική επέκταση, οδήγησε στην παγκοσμιοποίηση της Μεσογείου.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Στέφανος Γκιματζίδης ενθουσιάστηκε με τον συνδυασμό δύο κατά τα άλλα τόσο διαφορετικών επιστημονικών κλάδων και λέει:
"Συχνά οι φυσικές και οι ανθρωπιστικές επιστήμες θεωρούνται αντίθετες. Στη δουλειά μας, στην πραγματικότητα αλληλοσυμπληρώνονται"

[Πιθηκούσα:   Αρχαιότατη ονομασία νησιού, στα παράλια της Καμπανίας περιφέρεια της νότιας Ιταλίας, με ομώνυμη πόλη. Αναφέρεται και Πιθηκούσσαι. Κατοικήθηκε από άποικους Ερετριείς και Χαλκιδείς αλλά εγκαταλείφθηκε εξαιτίας ισχυρών σεισμικών δονήσεων. Σήμερα το νησί αυτό ονομάζεται Ίσκια και ο οικισμός του Λάκο.
νέο αίνιγμα της αρχαιολογίας της Μεγάλης Ελλάδας
Οκτώβριος 2021 νέα σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη αποκαλύπτει το μυστήριο του «τάφου του Κυπέλου του Νέστορα».
Η μοναδική αυτή ανακάλυψη στην Ίσκια (Πιθηκούσαι), στο μεγαλύτερο νησί του κόλπου της Νάπολης στο Τυρρηνικό Πέλαγος, αναδεικνύει τα ταφικά έθιμα που οι πρώτοι άποικοι από την Εύβοια φέρνουν μαζί τους στην πρώτη ελληνική αποικία/εμπόριο επί ιταλικού εδάφους.
Η νέα μελέτη των Ιταλών ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Πάντοβα έκανε επανεξέταση του υλικού που προέρχεται από τον «τάφο του κυπέλου του Νέστορα». Το ονομαζόμενο «κύπελλο του Νέστορος» είναι ένα από τα κτερίσματα του Τάφου, πρόκειται για μια κοτύλη (αρχαίο ελληνικό αγγείο, είδος ποτηριού) από την Ρόδο και πάνω της είναι χαραγμένη μια επιγραφή που αποτελεί ένα από τα πρώτα δείγματα γραφής στο ελληνικό αλφάβητο με χρονολόγηση στα 725 π.Χ.. Η τριών στίχων συμποσιακού χαρακτήρα επιγραφή του «κυπέλλου του Νέστορος, το οποίο σήμερα φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ίσκια, αναφέρει: «Είμαι το καλόπιοτο ποτήρι του Νέστορος όποιος πιεί από τούτο το ποτήρι αμέσως θα τον καταλάβει ο πόθος της καλλιστέφανης Αφροδίτης» ]

Το ερώτημα που τίθεται σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει μάλλον να είναι αν ολόκληρη η ιστορία της γης δεν θα πρέπει σύντομα να αναθεωρηθεί. Πολλά πράγματα εδώ συχνά δεν θέλουν να ταιριάξουν μεταξύ τους, αλλά κάποια στιγμή στην πορεία της ιστορίας τα έκαναν να ταιριάξουν οι ιστορικοί.
Η σύγχρονη επιστήμη δείχνει πλέον ότι συχνά απλά δεν ωφελεί να συναρμολογήσουμε κάτι που δεν θέλει να συναρμολογηθεί (δεν φαίνεται να ταιριάζει).  Όπως μπορούμε να δούμε από αυτό το παράδειγμα, τα τελευταία 50 χρόνια η επιστήμη βασίστηκε παραπλανητικά εκατό τοις εκατό στη χρονολόγηση C14 - τώρα η έρευνα έχει καταλήξει σε μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα, η οποία αναπόφευκτα οδηγεί σε έναν αναπροσανατολισμό.

Πηγές: PublicDomain/Frank Schwede για PRAVDA TV στις 25/06/2020
https://www.pravda-tv.com/2020/06/muss-die-geschichte-der-alten-griechen-umgeschrieben-werden-c14-datierung-zur-altersbestimmung-moeglicherweise-falsch/

Ραδιοάνθρακα χρονολόγηση της ελληνικής πρωτογεωμετρικής και γεωμετρικής περιόδου: Τα στοιχεία της ΣίνδουΣτέφανος Γκιματζίδης ,  Μπέρνχαρντ Βένινγκερ
Δημοσιεύθηκε: 27 Μαΐου 2020
https://doi.org/10.1371/journal.pone.0232906

https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0232906

Η χρονολογία της Μεσογειακής Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου κατασκευάστηκε κυρίως από ελληνικά πρωτογεωμετρικά και γεωμετρικά κεραμικά είδη, τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως για χρονολογικούς συσχετισμούς με το Αιγαίο. Ωστόσο, η ελληνική χρονολογία της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου που βασίζεται αποκλειστικά σε ιστορικά στοιχεία στην ανατολική Μεσόγειο καθώς και στα πλαίσια του ελληνικού αποικισμού στη Σικελία δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί από εκτεταμένες σειρές ραδιοανθράκων από καλά χρονολογημένα στρωματοποιημένα πλαίσια στο Αιγαίο. Λόγω της υψηλής χρονολογικής ανάλυσης που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με (μετρική κλίμακα) στρωματογραφική μοντελοποίηση βάθους 14 C-age, η ανάλυση του 21 14Οι ημερομηνίες C-AMS σε στρωματοποιημένα οστά ζώων από τη Σίνδο (βόρεια Ελλάδα) δείχνουν αποτελέσματα που αμφισβητούν αμέσως τη συμβατική ελληνική χρονολογία. Με βάση τις συγκρίσεις τύπου κεραμικής με άλλες τοποθεσίες, οι νέες ημερομηνίες για τη Σίνδο όχι μόνο υποδεικνύουν μια γενικά υψηλότερη χρονολογία της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου του Αιγαίου, αλλά υποδηλώνουν επίσης την ανάγκη για μια αναθεωρημένη κατανόηση του ελληνικού συστήματος περιοδοποίησης που θα έχει αναμενόμενα σημαντικό αντίκτυπο στην κατανόηση της ελληνικής και μεσογειακής ιστορίας.

Αναφορά: Gimatzidis S, Weninger (Γουένιγκερ) B (2020) Ραδιοάνθρακας που χρονολογεί την Ελληνική Πρωτογεωμετρική και Γεωμετρική περίοδο: Τα στοιχεία της Σίνδου. PLoS ONE
Επιμέλεια: Victoria C. Smith, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
Λήψη: 3 Δεκεμβρίου 2019; Αποδοχή: 23 Απριλίου 2020. Δημοσιεύθηκε: 27 Μαΐου 2020