Στράτευμα χωρίς λεφτά αλλά..αξιόμαχο

Του Μάνου Ηλιάδη

Οι επανειλημμένες αναφορές της στήλης στη συνεχιζόμενη έκπτωση της αμυντικής επάρκειας της χώρας, με τις... συνεχείς και αλόγιστες περικοπές των αμυντικών δαπανών, επαληθεύτηκαν με οικονομικά στοιχεία, που περιέχονται σε ανακοίνωση του υπουργείου Άμυνας της περασμένης Τρίτης, 12 Απριλίου.
Η εν λόγω ανακοίνωση εξεδόθη με αφορμή δημοσιεύματα της ίδιας ημέρας, σύμφωνα με τα οποία το πρόγραμμα αμυντικών προμηθειών της επόμενης 3ετίας θα ανέλθει σε 13,5 δισ. ευρώ. Στην ανακοίνωση, τονίζεται ότι, «όπως είχε ήδη δηλώσει ο ΥΕΘΑ κ. Ευάγγ. Βενιζέλος, ο συνολικός προϋπολογισμός του Μακροπρόθεσμου Προγράμματος της επόμενης 15ετίας θα είναι συντριπτικά μικρότερος σε σχέση με το ΕΜΠΑΕ 2006-2015, που καταργείται. Πιο συγκεκριμένα, σε 15ετή βάση ο προϋπολογισμός του νέου Μακροπρόθεσμου Προγράμματος θα είναι μειωμένος κατά ποσοστό που υπερβαίνει το 70% σε σχέση με τον συνολικό προϋπολογισμό του ΕΜΠΑΕ 2006-2015, χωρίς να θίγεται καθόλου η επιχειρησιακή ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων»!!! (σ.σ.: τα θαυμαστικά της στήλης).

Από την παραπάνω παράγραφο και μόνο, προκύπτουν τόσα πολλά παράδοξα, ώστε δεν ξέρει κανείς από πού να αρχίσει και πού να τελειώσει έναν στοιχειώδη σχολιασμό. Γιατί αυτό που προκύπτει από τον εξωφρενικό αυτό ισχυρισμό είναι ότι ο ΥΕΘΑ κ. Βενιζέλος -που δηλώνει ότι οι εξοπλιστικές δαπάνες της επόμενης 15ετίας θα είναι μικρότερες κατά άνω του 70%, όχι της αντίστοιχης 15ετούς, αλλά της 10ετούς περιόδου 2006-2015- θα το επιτύχει χωρίς να θιγεί καθόλου η επιχειρησιακή ικανότητα των Ε.Δ., κατά τρόπο που φέρει στη μνήμη μας το θαύμα του χορτασμού των πεντακισχιλίων, όπου ο Χριστός τάισε 5.000 άτομα με δύο ψάρια και πέντε άρτους.

Η μόνη παρατήρηση, που θα ταίριαζε εδώ, είναι ότι η υπερβολή ήταν βέβαια ανέκαθεν προνόμιο των πολιτικών -όπως επίσης και των ψαράδων και των κυνηγών- αλλά ο χώρος της άμυνας, που διέπεται από σαφείς -μαθηματικές, θα λέγαμε- σχέσεις και λογική, δεν προσφέρεται για τέτοιους ισχυρισμούς, που μόνο τον γέλωτα προκαλούν σε όσους έχουν στοιχειώδεις γνώσεις του χώρου της άμυνας και του αμυντικού μηχανισμού της χώρας, αλλά και σε όσους έχουν άλλα ενδιαφέροντα για τον τελευταίο, όπως οι γνωστοί γείτονες.

Διάλυση

Επειδή με το τεράστιο αυτό θέμα η στήλη σκοπεύει να ασχοληθεί επισταμένως με λεπτομερή επιχειρήματα, αυτό που μπορεί να λεχθεί εν συντομία εδώ είναι το εξής: Από το πλήθος των παραγόντων που συνθέτουν το αξιόμαχο μίας ένοπλης δυνάμεως (αμυντικός προϋπολογισμός, αριθμός προσωπικού, εκπαίδευση, εξοπλισμοί και μέσα, ηθικό, επίπεδο στελεχών και ηγεσίας κ.λπ.) επιλέγουμε μόνο δύο, τις λειτουργικές δαπάνες και τις εξοπλιστικές δαπάνες.

Όταν περικόπτεις τις λειτουργικές δαπάνες, χωρίς σχέδιο και μελέτη, κατά 40% σε δύο μόνο χρόνια και τις εξοπλιστικές κατά 80% και άνω για τα επόμενα δέκα ή δέκα πέντε χρόνια -τούτο δε έπειτα από εξοπλιστική απραξία αρκετών ετών- το αποτέλεσμα, στο οποίο λογικώς θα καταλήξεις δεν θα είναι η διατήρηση του όποιου εναπομείναντος (εκ κληρονομιάς των τελευταίων ετών) αξιόμαχου, αλλά η κάθετη υποβάθμιση, αν όχι και διάλυση του αμυντικού μηχανισμού.

Και τούτο, γιατί η μείωση των λειτουργικών δαπανών έχει άμεση επίδραση στην εκπαίδευση (μείωση ασκήσεων, ή περιορισμό των ημερών ασκήσεως του προσωπικού, ματαίωση ασκήσεων εθνικής κλίμακας, όπως ο «Παρμενίων», λιγότερες ώρες πτήσεως για τους ιπταμένους, με αποτέλεσμα να χαθεί σύντομα το όποιο ποιοτικό προβάδισμα της Π.Α. σε σχέση με τον πιθανό αντίπαλο κ.λπ.) και πλημμελή συντήρηση, με αποτέλεσμα την κάθετη πτώση διαθεσιμότητας του υλικού. Τι σημαίνει στην πράξη αυτό το τελευταίο; Ότι με διαθεσιμότητα 60% των αεροσκαφών της Π.Α. (αυτή είναι), η τελευταία αντί για 300 αεροσκάφη έχει περί τα 180, πράγμα που ισχύει, για παράδειγμα, για τα ελικόπτερα του Στράτου, τις φρεγάτες και τα υποβρύχια του Π.Ν. κ.λπ. Αν πάμε στις εξοπλιστικές δαπάνες, η παραπάνω μείωσή τους σημαίνει απλώς ότι ο εκσυγχρονισμός των Ε.Δ. ουσιαστικώς σταματά, με αποτέλεσμα οι τελευταίες να καταστούν ικανές -μέσα στον χρονικό και ποσοτικό ορίζοντα που καθόρισε για τις εξοπλιστικές δαπάνες ο κ. ΥΕΘΑ- να διεξάγουν πόλεμο της εποχής του πολέμου της Κορέας (σ.σ.: ήδη, κάπου εκεί κοντά είμαστε).
Φαιδρότητες

Πώς δικαιολογεί ή μάλλον αξιολογεί τη μείωση αυτή ο κ. ΥΕΘΑ στην ανακοίνωση του ΥΠΕΘΑ; «Η εντυπωσιακή μείωση κατά 70% οφείλεται στο γεγονός ότι το νέο Μακροπρόθεσμο Πρόγραμμα είναι αποτέλεσμα αυστηρής εκτίμησης και αξιολόγησης με βάση τις πραγματικές ανάγκες του εθνικού αμυντικού σχεδιασμού». Η στήλη, που αμφιβάλλει εάν υπάρχει ένας τέτοιος εθνικός αμυντικός σχεδιασμός ή τουλάχιστον για την εγκυρότητά του, έχει ένα ερώτημα μόνο, γιατί το όλο επιχείρημα είναι φαιδρό: Δηλαδή, με τις μεγαλύτερες κατά 70% εξοπλιστικές δαπάνες που προεβλέποντο μέχρι σήμερα (τις οποίες ουδείς μέχρι τώρα έκρινε υπερβολικές), τι είδους άμυνα θα είχαμε; Θα κυριαρχούσαμε στη Μεσόγειο;

Ή τόσο τεράστιο λάθος (άνω του 70%) έκαναν όλες οι προηγούμενες πολιτικές και στρατιωτικές ηγεσίες, το οποίο -αν και ο κ. Βενιζέλος αντελήφθη αμέσως και έσπευσε να το επανορθώσει- το παρέβλεψε, χωρίς να προτείνει τη σύσταση κάποιας εξεταστικής επιτροπής; Και ποιος είναι αυτός που έκανε αυτή την «αυστηρή εκτίμηση και αξιολόγηση με βάση τις πραγματικές ανάγκες του εθνικού αμυντικού σχεδιασμού» και με βάση ποια ΣΑΚ (Στρατιωτική Αξιολόγηση Καταστάσεως) και ποια ΠΕΑ (Πολιτική Εθνικής Άμυνας) την έκανε, όταν κανένα από τα δύο αυτά κείμενα επισήμως τουλάχιστον δεν υπάρχει ακόμη; Τα οποία βέβαια έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί πριν από τη σύνταξη του όποιου εξοπλιστικού σχεδιασμού.
Μόνο τα απαραίτητα

Τη συνέχεια για το μέλλον της άμυνας την προδιέγραψε με την ίδια σαφήνεια η σχετική ανακοίνωση του ΥΠΕΘΑ με την εξής διατύπωση: «Όπως έχει επίσης δηλώσει ο ΥΕΘΑ, σε ετήσια βάση το ποσοστό των αμυντικών δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού θα βαίνει συνεχώς μειούμενο, ως συνεισφορά των Ε.Δ. στην εθνική προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης. Αυτό συνέβη με τους προϋπολογισμούς του 2010 και του 2011 και θα συνεχιστεί με τον ίδιο τρόπο τα επόμενα έτη στο πλαίσιο του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού σχεδιασμού». Τούτο σημαίνει ότι επειδή οι εξοπλιστικές δαπάνες περιορίσθηκαν κατά τα ως άνω ποσοστά (στην ουσία επαρκούν μόνο για συντήρηση, ανταλλακτικά και απαραίτητα πυρομαχικά, γιατί ουδείς πιστεύει ότι θα γίνει καμία μείζων προμήθεια, εκτός εάν πρόκειται να περισωθούν κάπου θέσεις εργασίας...), οι περικοπές των επομένων ετών θα γίνουν στον λειτουργικό προϋπολογισμό, ο οποίος -όπως προανεφέρθη- περικόπηκε ήδη κατά 40% μέσα σε δύο μόνο έτη.

Οι περικοπές αυτές είναι προφανές ότι δεν βασίζονται σε καμία στρατιωτική λογική ή λογική διαχειρίσεως των αμυντικών δαπανών. Αν σε κάτι βασίζονται είναι αυτό που αναφέρει παραπάνω η ανακοίνωση του ΥΠΕΘΑ, προβάλλοντας τη συνεισφορά των Ε.Δ. στην προσπάθεια της δημοσιονομικής εξυγιάνσεως. Η στήλη θα το έβλεπε μάλλον ως συνεισφορά του ίδιου του κ. Βενιζέλου στη δημοσιονομική εξυγίανση, με πιθανό ίσως στόχο τη διεύρυνση των ερεισμάτων του στο ίδιο του το κόμμα, αλλά σε τμήματα της κοινωνίας κατά τρόπον που θα του επιτρέψει να διεκδικήσει οποιοδήποτε άλλο αξίωμα στο μέλλον. Σχέση, πάντως, με τη λογική διαχειρίσεως του τομέα της άμυνας, για τον οποίο είναι ο καθ' ύλην αρμόδιος υπουργός της κυβερνήσεως, δεν έχει.

Και επειδή η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση, η ανακοίνωση του ΥΠΕΘΑ καταλήγει με την επισήμανση ότι «η εξέλιξη αυτή έχει φυσικά τα "θύματά της" και αυτά είναι όσοι είχαν συνηθίσει να παρασιτούν με διάφορους τρόπους στον τομέα των αμυντικών προμηθειών». Θα λέγαμε ότι η αναφορά στη γνωστή παθογένεια του παρελθόντος θα ήταν αποδεκτή. Αλλά εδώ, ο κ. ΥΕΘΑ, στην προσπάθεια του να σκοτώσει τα παράσιτα, σκότωσε και τον φέροντα αυτά οργανισμό, που δεν είναι άλλος από τις Ε.Δ.

Κόσμος Του Επενδυτή

enkripto