Μια ιστορία που δεν αναφέρουν τα σχολικά βιβλία

Οι πρόσφατες αθλιότητες και λοιπές πράξεις ευτελισμού της Ιστορίας μας επί του θωρηκτού “Αβέρωφ” που εορτάζει φέτος τα 100-στά γενέθλιά του, αλλά και αλλού, με παρότρυναν να σας γράψω λίγες λέξεις γιά μιά, σχεδόν άγνωστη στους νεοέλληνες , επιχείρηση του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που δεν την γράφουμε στα σχολικά βιβλία , ούτε ποτέ την εορτάζουμε, γιά να μην ενοχλούνται οι εξ Ανατολών γείτονές μας και – ίσως – η… κυρία Θάλεια Δραγώνα :

Toν Μάϊο του 1922 και ενώ η Ελλάδα ευρίσκετο σε πόλεμο κατά της Τουρκίας στην Μικρά Ασία , ανέλαβε τα καθήκοντα του διοικητού της Στρατιάς Μικράς Ασίας ο Γ. Χατζηανέστης. Ο νέος αρχιστράτηγος μετέβη αμέσως στην Μικρά Ασία , όπου αφού επιθεώρησε το εκτεταμένο μέτωπο επέστρεψε στην Αθήνα και συνέταξε Σχέδιο Δράσεως-Έκθεση προς την Κυβέρνηση. Η Έκθεση προέβλεπε σύμπτυξη του Μετώπου, μυστική μεταφορά του πλεονάζοντος Στρατού στην Ανατολική Θράκη και αιφνιδιαστική κατάληψη της Κωνσταντινούπολης , η οποία μάλιστα είχε ορισθεί γιά την 14η Ιουλίου 1922 !

Η τελευταία, δυστυχώς, δεν πραγματοποιήθηκε λόγω ατυχών πολιτικών χειρισμών της Ελληνικής Κυβερνήσεως… Στα πλαίσια του νέου Σχεδίου Επιχειρήσεων έπρεπε να εμποδισθεί ο εφοδιασμός του Τουρκικού Στρατού του βορείου τμήματος του Μετώπου (Εσκή Σεχήρ) που γινότανε κυρίως από την Σαμψούντα και του νοτίου τμήματος του Μετώπου (Αφιόν Καραχισάρ) που γινότανε κυρίως από την Αττάλεια. Γιά τον σκοπό αυτό, διετάχθη μοίρα του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού που ναυλοχούσε έναντι της Κωνσταντινούπολης (Στενά του Βοσπόρου) να πλεύσει εις Σαμψούντα του Πόντου. Την μοίρα αποτελούσαν το θωρηκτό “Αβέρωφ” επί του οποίου επέβαινε ο διοικητής της πλοίαρχος Ι. Ηπίτης, τα αντιτορπιλλικά “Πάνθηρ” και “Ιέραξ” και τα εξοπλισμένα ατμόπλοια “Αδριατικός” και “Νάξος” . Η μοίρα του Στόλου μας κατέπλευσε πρό του λιμένα της Σαμψούντος την 7ην Ιουνίου 1922 και μετά από συνοπτικές διαδικασίες ενημέρωσης των Τουρκικών Αρχών της πόλεως της Σαμψούντος, άρχισε σφοδρός βομβαρδισμός του λιμένος και της πόλεως .

Κατεστράφησαν τελείως το διοικητήριο της Σαμψούντος, ό έναντι αυτής μιναρές, η κατοικία του διοικητού Φαϊκ Βέη, το Τελωνείο, και οι παρακείμενες αποθήκες όπλων και πυρομαχικών , ο μεγάλος στρατώνας επί του λόφου Τσαρτσαμπά, όλες οι αποβάθρες και τα ελλιμενισμένα πλοία και φορτηγίδες, καθώς και οι πλησίον του λιμένος μεγάλες δεξαμενές πετρελαίου και βενζίνης.

Το θωρηκτό “Αβέρωφ” και το εύδρομο “Νάξος” κατέγιναν ιδιαιτέρως με την καταστροφή των εχθρικών πεδινών πυροβολαρχιών, οι οποίες εσπευσμένα απεμακρύνοντο από έντρομους Τούρκους στρατιώτες προς την ύπαιθρον περιοχήν γιά να διασωθούν.

Τουλάχιστον έξι πυροβολαρχίες και μία ολμοβόλων κατεστράφησαν ολοσχερώς. Μετά ταύτα κατέπαυσε το πυρ και η μοίρα του Στόλου μας απεχώρησε λαβούσα τον δρόμον της επιστροφής. Ο ανταποκριτής της Αγγλικής εφημερίδας “Μόρνινγκ Πόστ” που επέβαινε του αντιτορπιλλικού “Πάνθηρ”, τηλεγράφησε στην εφημερίδα του ότι οι καπνοί και οι φλόγες της καιγόμενης πόλεως της Σαμψούντος “εφαίνοντο εξ αποστάσεως 14 ωρών” !

Κατά τον πλουν της επιστροφής, τρία τουρκικά αεροσκάφη που απογειώθηκαν από το παρακείμενο αεροδρόμιο της Αμασείας επιχείρησαν να προσβάλουν τα πλοία μας, όμως τα εύστοχα αντιαεροπορικά πυρά του “Ιέρακος” κατέρριψαν ένα από τα τρία τουρκικά αεροσκάφη, των ετέρων δύο τραπέντων , μετά ταύτα, εις φυγήν . Την σύντομη και ένδοξη αυτή ιστορική αναδρομή αφιερώνω στον σημερινό αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και τον ευτραφή πολιτικό του προϊστάμενο Υπουργό Εθνικής Αμύνης. Είμαι σίγουρος ότι αμφότεροι αγνοούν την σύγχρονη πολεμική Ιστορία μας.

Μιχάλης Σ. Βάρδας
Αθήνα.