ΕΧΟΥΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΣΕ …9 ΚΑΤΙ ΚΑΚΟ ΘΑ ΓΙΝΕΙ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΡΑΦΕΤΑΙ ΜΕ ΑΠΙΘΑΝΕΣ ΣΥΜΠΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΤΡΟΜΟ

Από το κραχ του ’29 έως το κραχ του ‘09

Το 2009 δεν μπήκε με τους καλύτερους οιωνούς – και όχι μόνο για τους Έλληνες. Ολόκληρη η ανθρωπότητα ζει τον εφιάλτη της μεγαλύτερης μεταπολεμικής χρηματοπιστωτικής κρίσης, η οποία ξεκίνησε πέρυσι από τις ΗΠΑ, αλλά φέτος θα γίνει στις περισσότερες χώρες του κόσμου αισθητή με τις καταστροφικές συνέπειες.

Έτσι, στον βωμό της ύφεσης, δεκάδες εκατομμύρια νέοι άνεργοι θα προστεθούν στους υπάρχοντες, δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις, ανάμεσά τους και πολλοί κολοσσοί, θα κλείσουν, περιουσίες ανυπολόγιστης αξίας θα χαθούν, ολόκληρες χώρες θα χρεοκοπήσουν. Η σημερινή γενιά θα ζήσει όλη της τη ζωή πληρώνοντας τα συντρίμμια της προηγούμενης.
Κατά περίεργο τρόπο, αν ανατρέξει κανείς στην ιστορία του προηγούμενου αιώνα θα διαπιστώσει ότι οι μεγαλύτερες κρίσεις που αντιμετώπισε η παγκόσμια κοινότητα, κατά «διαβολικό» τρόπο, συνέπιπταν με το τέλος κάθε δεκαετίας.

Κρίσεις ανάλογες της σημερινής, που καθόρισαν τη ζωή των ανθρώπων για πολλές δεκαετίες μετά. Άλλες, ακόμη χειρότερες, άφησαν πίσω τους εκατομμύρια νεκρούς, θύματα πολέμων ή καταστροφών. Κρίσεις που διαμόρφωναν την ιστορία.

Κατά μία τρομερή σύμπτωση όλες αυτές οι μεγάλες κρίσεις που συντάραξαν την ανθρωπότητα τα τελευταία ογδόντα χρόνια τουλάχιστον συνέβησαν σε σταθερές χρονολογίες στο τέλος της κάθε δεκαετίας. Οι «εφιαλτικές χρονιές» είχαν το μοιραίο εννιά ως τελευταίο ψηφίο τους.

Δύσκολα δέχεται κανείς ότι πρόκειται για μία νομοτελειακή εξέλιξη. Είναι όμως ένα αδιαμφισβήτητο παιγνίδι της ιστορίας, από τα πολλά που οι αναλυτές και οι στατιστικολόγοι ανακαλύπτουν. Αξίζει ωστόσο να αναλογιστεί κανείς ότι τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα παγκόσμια οικονομική καταστροφή, το περιβόητο κραχ του 1929, ακολούθησε ακριβώς ύστερα από μία δεκαετία η μεγαλύτερη και αγριότερη πολεμική σύγκρουση όλων των εποχών. Και σήμερα που ζούμε μια ανάλογη οικονομική τραγωδία, το 2019 άραγε, κλείνοντας την επόμενη δεκαετία, τι ολέθριο να μας ετοιμάζει;

1929 - Το κραχ

Η δεκαετία του ’20 βρήκε την Ευρώπη να προσπαθεί να κλείσει τις πληγές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μια νέα υπερδύναμη στην άλλη άκρη του Ατλαντικού να αναδύεται και τη νέα ηγεσία στη Σοβιετική Ένωση να σταθεροποιεί την εξουσία της.

Ήταν φανερό ότι είχε ξεκινήσει μια νέα εποχή για την παγκόσμια κοινότητα και κανείς δεν φανταζόταν ότι στο τέλος της δεκαετίας αυτής παραμόνευε για τους λαούς η οικονομική καταστροφή.

Τον Σεπτέμβριο του 1929 το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα κατέρρευσε με μία εκπληκτική αναλογία με τη σημερινή. Το σήμα, όπως και σήμερα, δόθηκε από τις ΗΠΑ. Στις 23 του μήνα στους δρόμους γύρω από τη Wall Street υπήρξε «λουτρό αίματος».

Η κατάρρευση του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης αποτέλεσε το έναυσμα. Η αμερικανική οικονομία κατέρρευσε σαν τραπουλόχαρτο σε λίγες ώρες. Μόνο την επόμενη μέρα έκλεισαν 50.000 επιχειρήσεις στις ΗΠΑ, όπου η κρίση αποτιμήθηκε σε ζημιά 23 δις δολάρια. Αυτοκτονίες επιχειρηματιών, χρηματιστών και απλών επενδυτών χρωμάτισαν ακόμη πιο μελανά την όλη ατμόσφαιρα.

Φυσικά η κρίση επηρέασε όλες τις οικονομίες του κόσμου για πολλά χρόνια. Οι λαοί της Γηραιάς Ηπείρου πλήρωσαν επίσης ακριβά το αμερικανικό κραχ. Όμως τα χειρότερα δεν είχαν έρθει ακόμη.

1939 - Στην μπότα του ναζισμού

Τα σημάδια ξεκίνησαν από την αρχή της δεκαετίας του ’30. Ο Αδόλφος Χίτλερ, γεννημένος το 1889, αρχηγός του ναζιστικού κόμματος, πήρε σταδιακά όλες τις εξουσίες στη Γερμανία. Ο κόσμος προαισθανόταν ότι ύστερα από την οικονομική κρίση κάποιο ακόμη πιο μεγάλο κακό έρχεται. Το 1939 ήταν η μοιραία χρονιά.

Λίγο πριν κλείσει η δεκαετία, ο Χίτλερ ξεκίνησε τον πιο φονικό άγριο και παράλογο πόλεμο της ιστορίας. Με δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς και τραυματίες, χωριά, πόλεις και χώρες ολόκληρες ισοπεδωμένες και τον θάνατο, τον πόνο την καταστροφή, την απόγνωση και την απελπισία να κυριαρχούν στην Ευρώπη.

Με το λυκόφως του 1939 άρχισε και επίσημα ο διωγμός των Εβραίων στη ναζιστική Γερμανία. Τον Μάιο ο Χίτλερ με τον Ιταλό δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι επισημοποίησαν τη συμμαχία τους και την 1η Σεπτεμβρίου ο Χίτλερ σάλπισε το πρώτο φονικό εμβατήριο κηρύσσοντας τον πόλεμο κατά της Πολωνίας. Λίγες εβδομάδες αργότερα, Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία κήρυξαν τον πόλεμο κατά της Γερμανίας και η Ευρώπη παραδόθηκε για έξι περίπου χρόνια στις φλόγες.

Η ίδια χρονιά επίσης σημαδεύεται από μια τεράστια επιστημονική ανακάλυψη. Ο Γερμανός πυρηνικός επιστήμονας Ότο Χάνι πέτυχε την πυρηνική σχάση. Με άλλα λόγια ξεκίνησε και επίσημα η αντίστροφη μέτρηση για την παραγωγή πυρηνικών όπλων. Η υφήλιος πορεύεται μέχρι σήμερα υπό την απειλή του πυρηνικού ολέθρου, παρότι ο κίνδυνος χρησιμοποίησής τους έχει μειωθεί αισθητά.

1949 – Η γέννηση του ΝΑΤΟ

Η αιματηρή δεκαετία του ’40 έκλεισε με τη γέννηση ενός οργανισμού που καθόρισε με τη σειρά του τύχες λαών και χωρών, όχι πάντα με ειρηνικό τρόπο. Στις 4 Απριλίου του 1949 ιδρύθηκε το ΝΑΤΟ. Οι δυτικοί σύμμαχοι, με την πρωτοκαθεδρία πια των Αμερικανών, αντιδρούσαν με αυτόν τον τρόπο στην επέκταση της επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης του Στάλιν στην Ανατολική Ευρώπη.

Η ιστορική πορεία της Ατλαντικής Συμμαχίας έκτοτε συχνά εξετράπη από τον θεωρητικό αμυντικό προσανατολισμό της. Εκατομμύρια πολίτες σε όλο τον κόσμο κατηγόρησαν και κατηγορούν το ΝΑΤΟ ως υπαίτιο για νέους κύκλους βίας και αίματος. Π.χ. για την πρόκληση ή κάλυψη φιλοαμερικανικών δικτατορικών καθεστώτων ανά τον κόσμο, όπως και στην Ελλάδα το 1967-’74.

Και όχι μόνο αυτό. Μετά τη διάλυση του ανατολικού μπλοκ το ΝΑΤΟ έμεινε απόλυτος κυρίαρχος του παγκόσμιου συστήματος ασφάλειας και μετετράπη σε τιμωρό των «απείθαρχων» Γιουγκοσλάβων, Ιρακινών, Αφγανών και άλλων.

1959 – Η «παγωνιά» του Ψυχρού Πολέμου

Ίσως η πιο ήπια χρονολογία των «εννιά.Στη δεκαετία του ΄50 Ψυχρός Πόλεμος Ανατολής-Δύσης επικρατεί στην παγκόσμια ατμόσφαιρα. Το 1959 ορισμένα γεγονότα ενισχύουν την αντιπαράθεση ΝΑΤΟ- Συμφώνου Βαρσοβίας, όπως η ιστορική άνοδος του Φιντέλ Κάστρο στην εξουσία στην Κούβα και η αποτυχία της πρώτης επίσκεψης Σοβιετικού ηγέτη, του Νικήτα Χρουτσόφ, στις ΗΠΑ.

1969 - Η αμερικανική νεολαία εξεγείρεται για το αίμα του Βιετνάμ

Η δεκαετία του ΄60 ξεκίνησε με την κορύφωση της απειλής ενός πυρηνικού πολέμου μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων, με την περίφημη «κρίση των πυραύλων» της Κούβας. Συνεχίστηκε με το ξέσπασμα ενός φονικού και μακρόχρονου πολέμου στο Βιετνάμ, με την εμπλοκή των ΗΠΑ.

Το 1969 γίνονται οι φονικότερες μάχες αυτού του άδικου πολέμου. Την ίδια χρονιά, όμως, στο δρόμο της εξέγερσης του περίφημου Γαλλικού Μάη του ΄68, ήταν η σειρά της πιο παρεξηγημένης νεολαίας του κόσμου, της αμερικανικής να εξεγερθεί.

Από την αρχή της χρονιάς τα περισσότερα πανεπιστήμια και κολέγια από την Ανατολική μέχρι τη Δυτική Ακτή βρίσκονται σε αναστάτωση. Η συγκλονιστική φωτογραφία της εν ψυχρώ εκτέλεσης με πυροβολισμό ενός νεαρού Βιετκόγκ από αστυνομικό κάνει το γύρο του κόσμου και ανάβει τη σπίθα. Τον Μάιο η χώρα συγκλονίζεται από καθημερινές διαδηλώσεις των νέων που ζητούν να αποσυρθούν τα αμερικανικά στρατεύματα από την Ινδοκίνα.

Στις 20 Ιουλίου οι Άρμοστρογκ και Κόλινς καθηλώνουν όλους τους Αμερικανούς και την ανθρωπότητα στις τηλεοράσεις για να παρακολουθήσουν live τα πρώρα βήματα του ανθρώπου στη Σελήνη. Δύο εβδομάδες αργότερα, όμως, ο Ρίτσαρντ Νίξον βλέπει έκπληκτος μισό εκατομμύριο νέους να μετατρέπουν το φεστιβάλ του Γούντστοκ σε αντιπολεμική εξέγερση.

Την ίδια ώρα, η άλλη πλευρά συντρίβει και την τελευταία θεσμική εστία αντίστασης της «άνοιξης της Πράγας». Πέρα από τα σοβιετικά τανκς που ανέλαβαν την καταστολή της, ο ηγέτης της Τσεχοσλοβακίας Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ απομακρύνεται και η τελευταία ελπίδα εκπνέει. Θα περάσουν είκοσι χρόνια για να αναπνεύσει ξανά ελεύθερα ο λαός της χώρας αυτής. Ο ηγέτης της Γιουγκοσλαβίας Τίτο κόβει τους δεσμούς του με το σοβιετικό μπλοκ.

1979 – Η χειρότερη ενεργειακή κρίση

Όλη η δεκαετία του ΄70 συνοδεύτηκε από σημαντικές αλλαγές στην παγκόσμια σκηνή. Οι πιο καθοριστικές από αυτές συνέβησαν το 1979. Στις αρχές αυτής της χρονιάς ο Αγιατολάχ Χομεϊνί καταφέρνει να εκδιώξει τον σάχη από τον θρόνο του στο Ιράν και εγκαθιδρύοντας σε λίγους μήνες το θεοκρατικό καθεστώς των μουλάδων και της θρησκευτικής αστυνομίας, ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για την επιστροφή της χώρας ολοταχώς στο παρελθόν. Λίγο αργότερα η Μάργκαρετ Θάτσερ γίνεται η πρώτη Βρετανίδα πρωθυπουργός. Εισάγει τον νεοφιλελευθερισμό, ο οποίος θα κυριαρχήσει στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη τα επόμενα χρόνια.

Όμως την ίδια χρονιά ξεσπάει και η μεγαλύτερη ενεργειακή κρίση της ιστορίας. Η τιμή του πετρελαίου παίρνει μια ιλιγγιώδη ανηφόρα. Οι Ευρωπαίοι πληρώνουν και πάλι το μάρμαρο. Μονά-ζυγά εφαρμόζονται για την κυκλοφορία των Ι.Χ. αυτοκινήτων τα Σαββατοκύριακα σε όλη σχεδόν την Γεραιά Ήπειρο. Ακολουθούν δραστικοί περιορισμοί στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, όπως και μέγα κύμα ακρίβειας, ενώ οι «επτά αδελφές» φυσικά θησαυρίζουν για μία ακόμη φορά.

1989 – Ο υπαρκτός σοσιαλισμός καταρρέει

Στη δεκαετία του ΄80 ο Ψυχρός Πόλεμος υποχωρεί πλέον και στην τελευταία χρονιά της, το 1989, οι αλλαγές είναι τρομακτικές. Η Ανατολική Ευρώπη που ζούσε για 40 και πλέον χρόνια υπό τη σοβιετική κηδεμονία αλλάζει πλέον εποχή.

Αυτό όπως είχε και το κόστος του. Στις περισσότερες χώρες η αλλαγή έγινε ειρηνικά, χωρίς προβλήματα. Όχι όμως και στη Ρουμανία, όπου το ζεύγος Τσαουσέσκου εκτελείται ύστερα από μία δίκη-παρωδία, ενώ πληροφορίες, που ωστόσο δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ, μιλούν για εκατοντάδες ίσως και χιλιάδες νεκρούς στη διάρκεια της εξέγερσης των πολιτών απέναντι στο καθεστώς Τιμισοάρα.

Η αλλαγή έφερε ελευθερία στους διψασμένους γι αυτήν Ανατολικοευρωπαίους. Έφερε όμως και απίστευτη φτώχεια, ακρίβεια, ακόμη και εξαθλίωση για εκατομμύρια πολίτες υπέρ των αδίστακτων ολιγαρχών που ανέλαβαν τα ηνία της οικονομίας.

Στις αρχές του Ιουνίου, αρκετούς μήνες πριν πέσει το τείχος του Βερολίνου, μία ακόμη συγκλονιστική εξέγερση της νεολαίας πνίγεται στο αίμα. Μισό εκατομμύριο Κινέζοι φοιτητές, μαθητές και νέοι εργαζόμενοι συγκεντρώνονται καθημερινά επί επτά εβδομάδες στην αχανή πλατεία Τιεν Αν Μεν του Πεκίνου ζητώντας ελευθερία. Η ειρηνική διαμαρτυρία τους πνίγεται τελικά στο αίμα από τα τακνς. Τριακόσιοι οι νεκροί λένε οι Αρχές, ίσως και χιλιάρες υποστηρίζουν οι εξεγερμένοι.

1999 – Τα Βαλκάνια στις φλόγες

Η δεκαετία του ΄90 χαρακτηρίστηκε από την ανάφλεξη και τις αλλαγές συνόρων στα Βαλκάνια. Λίγο πριν από το «μιλένιουμ» και για να γιορτάσει ίσως τα 50 χρόνια του, το ΝΑΤΟ αποφάσισε να ξεμπερδεύει με τον ενοχλητικό Μιλόσεβιτς. Αυτό μεταφράστηκε σε έναν ανελέητο βομβαρδισμό της Σερβίας, που ξεκίνησε στις 24 Μαρτίου του 1999, κράτησε δυόμισι περίπου μήνες, με τραγικό απολογισμό εκατοντάδες νεκρούς και τραυματίες και χιλιάδες πρόσφυγες.

Πηγή:presstime
Αρ. φυλ. 144
Σελ.30-31