Οι Σουλιώτισσες στο χειρουργείο

(κλικ στην εικόνα για μεγένθυνση)

Της Παρασκευής Κατημερτζή

Σε υπαίθριο χειρουργείο έχει μετατραπεί το Ζάλογγο- ο τόπος όπου 63 Σουλιώτισσες με τα παιδιά τους έσυραν τον χορό του θανάτου, το 1803- για να σωθεί το τραυματισμένο Μνημείο του Ζαλόγγου, το μεγαλύτερο έργο σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα, που έστησε το 1956-57 ο γλύπτης Γεώργιος Ζογγολόπουλος, με χρήματα από μαθητικό έρανο που έγινε τελικά πανελλήνιος.

Μία ειδικά σχεδιασμένη σκαλωσιά που θεμελιώθηκε σε βάθος 4 μ. για να αντεπεξέλθει στις δύσκολες καιρικές συνθήκες, τους ανέμους και τον παγετό, αποτελεί τον νάρθηκα γύρω από τις έξι ακρωτηριασμένες λίθινες λευκές μορφές των Σουλιωτισσών, που αφέθηκαν να διαβρωθούν και σώζονται την τελευταία στιγμή από την κατάρρευση.

Η ιδιαιτερότητα και «αχίλλειος πτέρνα» του γλυπτού είναι ότι οι μορφές στηρίζονται σε ένα σιδερένιο και τσιμεντένιο σκελετό. Πάνω σ΄ αυτόν σφηνώθηκαν, πελεκήθηκαν και αρμολογήθηκαν μία μία οι 4.300 πέτρες από τους Ηπειρώτες μαστόρους.

Από κοντά βλέπει κανείς ότι από τις Σουλιώτισσες του Ζογγολόπουλου έχουν πέσει κομμάτια, έχουν οξειδωθεί τα σίδερα, έχουν λεκιαστεί οι πέτρες, οι επιφάνειες είναι ρηγματωμένες εξαιτίας του παγετού. «Αν ανεβεί κανείς στη σκαλωσιά, διαπιστώνει ότι τα κομμάτια που έχουν πέσει από το πρόσωπο και το κεφάλι της πρώτης και μεγαλύτερης μορφής (ύψους 12,6 μ.) όταν χτυπήθηκε από τους κεραυνούς, είναι μεγάλα όσο μια μπερζέρα. Λείπει όλο το κομμάτι μέχρι το στόμα», λέει ο αρχιτέκτονας Άγγελος Μορέττης που παρακολουθεί το έργο ως εκπρόσωπος του Ιδρύματος «Γ. Ζογγολόπουλος». Ανάλογα προβλήματα έχουν και οι άλλες μορφές.

Πριν από την επέμβαση έγινε τομογραφία. Η λεπτομερέστατη φωτογραμμετρική αποτύπωση όλων των επιφανειών με ένα εκατομμύριο λήψεις έχει ήδη ολοκληρωθεί και αποτελεί τη βάση για μια τρισδιάστατη πιστή απεικόνιση όλων των γλυπτών λεπτομερειών που αδυνατεί να συλλάβει το μάτι- για τις συμπληρώσεις που πρέπει να γίνουν.

Το έργο της αποκατάστασης εκτελείται με πόρους 450.000 ευρώ, από το Πρόγραμμα Ιnterreg, με φορέα εκτέλεσης τον Δήμο Ζαλόγγου.

Μικρό δείγμα του προγράμματος αποκατάστασης του μνημείου (χορηγός: Αlpha Βank) από επιστημονική ομάδα της Σχολής Τοπογράφων του ΕΜΠ υπό τον καθηγητή Ανδρέα Γεωργόπουλο, στην αναδρομική έκθεση Ζογγολόπουλου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, που εγκαινιάζεται στις 3 Νοεμβρίου.

Με μια ματιά

●Το μνημείο του Ζαλόγγου έχει μήκος 45 μ. και ύψος 15 μ.

●Χτίσθηκε με 4.300 τραχιές πέτρες που τις κουβάλησαν στην πλάτη τους ως προσφορά οι γυναίκες του Ζαλόγγου έως την άκρη του γκρεμού.

●Δρόμος δεν υπήρχε και δεν υπάρχει. Μόνο μία σκάλα με 410 βαθμίδες ανεβαίνει τον γκρεμό.

●Όλο το έργο είναι προσφορά του ελληνικού λαού (από εράνους).

Φως, σκέψη, τρυφεράδα

«Όταν ανέβηκα στο μνημείο για πρώτη φορά ένιωσα μια συγκίνηση. Δεν μπορείς να μην το αγαπήσεις», λέει ο αρχιτέκτονας Άγγελος Μορέττης, που παρακολουθεί την πρόοδο των εργασιών ως εκπρόσωπος του Ιδρύματος «Γ. Ζογγολόπουλος». «Είναι απέριττο και ουσιαστικό. Μόνο από κοντά μπορείς να δεις το φως και τη σκέψη του Ζογγολόπουλου, την τρυφεράδα και τη χάρη που αποτυπώνονται στις αφαιρετικές μορφές». Η «θεραπεία» συνίσταται σε δύο ειδών επεμβάσεις. Εκτός από την προσθετική χειρουργική, με νέο υλικό για τα κομμάτια που λείπουν ή την επαναφορά λίθων που έχουν πέσει ή ρηγματωθεί από τον παγετό και την υγρασία, για να σωθεί από τη διάβρωση το γλυπτό θα εμποτιστεί με ειδικές ουσίες που επιτρέπουν στον λίθο να αναπνέει, αλλά δεν επιτρέπουν την είσοδο του νερού της βροχής και του χιονιού. Ένα σύγχρονο αλεξικέραυνο έχει ήδη εγκατασταθεί στον χώρο.

Πηγή:Τα Νέα