Πώς θα «σβήσουν» από το χάρτη οι μισοί δήμοι

Τι αναφέρει ο «Καποδίστριας 2» που προωθεί η κυβέρνηση

Τις βάσεις προκειμένου η Αυτοδιοίκηση να εξελιχθεί σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα βάζει το υπουργείο Εσωτερικών με τη διοικητική μεταρρύθμιση. Στόχος του η αποκέντρωση και η μεγαλύτερη απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων.

Οι δήμοι υπολογίζεται ότι θα μειωθούν κατά 60% και οι νομαρχίες κατά 70% περίπου.

Το μοντέλο που εξετάζει η κυβέρνηση προβλέπει η χώρα να χωριστεί σε υπερνομαρχίες οι οποίες θα μετονομαστούν σε διοικητικές περιφέρειες. Επικεφαλής θα είναι ο αιρετός περιφερειάρχης, ο οποίος είτε θα εκλέγεται άμεσα ως επικεφαλής του ψηφοδελτίου είτε έμμεσα από τα μέλη του Περιφερειακού Συμβουλίου. Για το θέμα αυτό η ΕΝΑΕ ζητά την άμεση εκλογή του περιφερειάρχη, ενώ το υπουργείο Εσωτερικών έχει αντίθετη άποψη. Οι νομάρχες θα εξακολουθούν να υφίστανται ως αιρετοί διοικητές των νομαρχιακών διαμερισμάτων που θα απαρτίζουν κάθε υπερνομαρχία.

Αλλαγές

Οι περιφέρειες από 13 που είναι σήμερα θα μειωθούν σε 7-10. Θα εξακολουθούν να διοικούνται από τους περιφερειάρχες οι οποίοι θα ορίζονται από την κυβέρνηση.

Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα μειωθούν αισθητά. Από τους 914 δήμους και τις 120 κοινότητες που υπάρχουν σήμερα θα μείνουν περίπου 400 με 450 δήμοι. Για ελάχιστες κοινότητες με ιστορική σημασία μελετάται το ενδεχόμενο να παραμείνουν ως έχουν.

Για τις υπερνομαρχίες το νούμερο θα κυμανθεί μεταξύ 15 με 20, από τις 54 που είναι σήμερα. Να σημειωθεί ότι το εθνικό χωροταξικό του ΥΠΕΧΩΔΕ προβλέπει μέχρι και 17 νέες υπερνομαρχίες και μέχρι 400 δήμους.

Το σχέδιο προβλέπει και μείωση των κοινοτήτων της Αττικής οι οποίες θα συνενωθούν σχηματίζοντας δήμους. Μάλιστα η σχετική μελέτη του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο και για συνενώσεις μεταξύ δήμων της Αττικής όπου μπορεί, για παράδειγμα, ο μεγάλος δήμος της Κηφισιάς να απορροφήσει τη μέχρι πρότινος κοινότητα της Εκάλης.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το σχέδιο αλλαγής του διοικητικού χάρτη της χώρας θα το θέσει σε δημόσιο διάλογο ο υπουργός Εσωτερικών κ. Προκόπης Παυλόπουλος τις επόμενες εβδομάδες. Ο διάλογος μεταξύ των υπουργείου Εσωτερικών, ΚΕΔΚΕ και ΕΝΑΕ εκτιμάται ότι μέχρι το Δεκέμβριο θα έχει ολοκληρωθεί, με βασική προϋπόθεση να έχουν λυθεί τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο θεσμός. Τον όρο αυτόν η ΚΕΔΚΕ τον θεωρεί απαράβατο προκειμένου να εμπλακεί στο διάλογο για τη διοικητική μεταρρύθμιση.

Ο σκοπός του κ. Παυλόπουλου είναι το θέμα της αλλαγής του διοικητικού χάρτη της χώρας να συζητηθεί και να ψηφιστεί από την Ολομέλεια της Βουλής πριν από το τέλος του χρόνου. Από τη στιγμή που θα ψηφιστεί το νομοσχέδιο, θα ξεκινήσει η εφαρμογή του με τη δημιουργία των υποδομών για να μην προκληθούν τα ίδια προβλήματα με τον πρώτο Καποδίστρια.

Ο στόχος της κυβέρνησης είναι ο νέος διοικητικός χάρτης της χώρας να εφαρμοστεί από τις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές του 2010. Ωστόσο, αν κάποια προβλήματα δεν λυθούν άμεσα, όπως τα οικονομικά, οι αρμοδιότητες και ο ρόλος των νέων δήμων μέσα στο κράτος, δεν αποκλείεται να μετατεθεί για τις εκλογές του 2014. Αυξημένες αρμοδιότητες, δικαίωμα παρέμβασης σε τοπικά ζητήματα και μεγάλη διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια θα έχουν οι δήμοι που θα προκύψουν από τον «Καποδίστρια 2.»

Εκχώρηση αρμοδιοτήτων

Τις αρμοδιότητες αλλά και τους απαραίτητους πόρους θα τους εκχωρήσουν στους ΟΤΑ τα υπουργεία. Για παράδειγμα, οι νέοι δήμοι θα είναι υπεύθυνοι για το οδικό δίκτυο, εκτός από τις εθνικές οδούς. Παράλληλα θα είναι οι υπεύθυνοι για την προνοιακή πολιτική των πόλεών τους που έχει να κάνει με τους παιδικούς σταθμούς, τα ΚΑΠΗ αλλά και την Πρωτοβάθμια Υγεία. Ηδη το μοντέλο δοκιμάζεται στο Δήμο Αθηναίων όπου μετατρέπει, σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας, τα δημοτικά του ιατρεία σε πολυϊατρεία. Ταυτόχρονα οι δήμαρχοι θα έχουν την ευθύνη για τις αθλητικές εγκαταστάσεις, το περιβάλλον, το πράσινο, τη διαχείριση των υδάτων και τους κοινόχρηστους χώρους.

Το υπουργείο Οικονομικών θεωρεί τη μεταβίβαση των πόρων ως μια χρυσή ευκαιρία προκειμένου να μειώσει τις κρατικές δαπάνες, καθώς γνωρίζει ότι πολλά κονδύλια που γράφονται στους προϋπολογισμούς των υπουργείων είναι υπέρογκα και χρησιμοποιούνται για άλλους σκοπούς από τους οποίους αναφέρονται. Οι δήμαρχοι, ωστόσο, ζητούν τα ίδια κονδύλια με αυτά των υπουργείων, θέμα που έχει προκαλέσει τριβές μεταξύ κυβέρνησης και Αυτοδιοίκησης.

Το θέμα είναι πάντως ότι υπάρχει η πολιτική βούληση για αποκέντρωση από όλα τα κόμματα, γεγονός που θα βοηθήσει τον «Καποδίστρια 2» να λειτουργήσει χωρίς πολλά προβλήματα.

ΜΑΝΟΥΣΑΚΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Πηγή:Ελεύθερος Τύπος

Ο Καποδίστριας 2 ενάντια στις τοπικές κοινωνίες

[ρήξη φύλλο 38]

Τον τελευταίο καιρό παρατηρούνται έντονες διεργασίες γύρω από τη λεγόμενη διοικητική μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ή αλλιώς, τον Καποδίστρια 2. Διεργασίες οι οποίες είναι σαφώς διαφοροποιημένες απ’ ό,τι προβλεπόταν μέχρι πριν έξι μήνες τουλάχιστον.

Ετσι, έως το τέλος του 2007 η συζήτηση γύρω από το θέμα αφορούσε σαφώς στην πρόθεση της Κυβέρνησης για μείωση των Δήμων από το επίπεδο των 1034, που είναι σήμερα, σε 330 έως 340 περίπου. Αυτές οι συνενώσεις θα αφορούσαν, στην περιφέρεια (δεν θα άγγιζαν τον αστικό ιστό της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης ) και θα ήταν εθελούσιες.

Αίφνης, τόσο μετά την ημερίδα της ΤΕΔΚΝΑ (της 17ης Ιουνίου) όσο και το σχετικό διήμερο της ΚΕΔΚΕ (23-24 Ιουνίου) τα πράγματα έγιναν ακόμη χειρότερα. Στις εισηγήσεις τους, τόσο ο Υφυπουργός Νάκος όσο και ο επικεφαλής της ΚΕΔΚΕ Ν. Κακλαμάνης μίλησαν για υποχρεωτικές συνενώσεις, οι οποίες θα συμπεριλαμβάνουν την Αττική και τη Θεσσαλονίκη.

Ως επιχείρημα προέβαλαν την αναγκαιότητα για ισχυροποίηση των Δήμων, εξασφάλιση της βιωσιμότητας(;), ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας(;), κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ.

Αυτό τουλάχιστον είναι που βγήκε στη δημοσιότητα. Τεχνηέντως η κριτική που έγινε στον Καποδίστρια 1 μετατοπίστηκε στην ελλιπή χρηματοδότηση των Δήμων που προέκυψαν, ενώ ουδεμία αναφορά έγινε στη σταδιακή φυγή του πληθυσμού από την ύπαιθρο, στην αποδυνάμωση των αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών και στην υπερσυγκέντρωση των διοικητικών δομών.

Την ίδια ακριβώς στιγμή οι επικεφαλής των Δήμων έδειξαν να ενδιαφέρονται περισσότερο να αποτελέσουν το επίκεντρο των μελλοντικών συνενώσεων παρά στο να προσεγγίσουν το όλο ζήτημα από μια πολιτική σκοπιά.Σαφής επιδίωξη, μάλιστα, του Ν. Κακλαμάνη, η κατά προτεραιότητα συγκρότηση Μητροπολιτικού Δήμου στην Αττική, καθιστώντας τον αιρετό άρχοντα, με μια εκλογική βάση 4.000.000 εκλογέων, ουσιαστικά δεύτερο τη τάξει μετά τον πρωθυπουργό της χώρας.

Επί της ουσίας, τώρα, ο Καποδίστριας 2, όπως και ο προηγούμενος, δεν θα μπορέσει να επιλύσει βασικά ζητήματα για την ισόρροπη ανάπτυξη της χώρας και της υπαίθρου ιδιαίτερα. Η απομείωση των διοικητικών λειτουργιών (τοπικές υπηρεσίες κ.ά) οδηγεί στη σταδιακή ελάττωση του πληθυσμού της περιφέρειας, μιας και πλέον η εξυπηρέτηση των κατοίκων μεταφέρεται σε κέντρα 60 ή και 100 χιλιόμετρα, κάποιες φορές, μακρύτερα από τον τόπο διαμονής.

Η μέριμνα για την προστασία του αστικού, αγροτικού και φυσικού περιβάλλοντος περνά από τα χέρια των τοπικών κοινωνιών (Δήμων ή Κοινοτήτων) σε κεντρικότερους και πιο απομακρυσμένους οργανισμούς.

Ενώ μέχρι τώρα η κάθε Κοινότητα και κάθε Δήμος είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και καθήκον στη συντήρηση, φύλαξη και ανάπτυξη των υπαρχουσών δομών (υδρευτικοί και αρδευτικοί οδοί, πυρασφάλεια, καθαριότητα, τοπικό οδικό δίκτυο κ.λπ.), τώρα τούτο το αναλαμβάνει ο κεντρικός Δήμος, ο οποίος όμως έχει και τις προτεραιότητές του, με αποτέλεσμα μικρές οικιστικές κοινότητες (με λίγους κατοίκους) να κατέχουν τις τελευταίες θέσεις στην όποια εξυπηρέτηση.

Ως προς την πολιτική λειτουργία των τοπικών κοινωνιών, παλαιότερα ο κάτοικος των μικρών Δήμων και των Κοινοτήτων της υπαίθρου συναντούσε τον τοπικό Δήμαρχο ή Κοινοτάρχη ακόμα και στον δρόμο, μπορώντας έτσι να του διαμαρτυρηθεί ή και να τον ελέγξει. Η παρουσία στα τοπικά συμβούλια ήταν ευκολότερη, και ο δημόσιος έλεγχος συχνότερος. Η τοπική αυτοδιοίκηση λειτουργούσε, με τις όποιες ελλείψεις της, περισσότερο. Μπορούμε να φανταστούμε πόσο πιο δύσκολες γίνονται οι αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες, λειτουργίες και παρεμβάσεις σε Δήμους των 50.000, 100.000 ή και 200.000 κατοίκων.

Ακόμη, βασική και αναγκαία συνθήκη για την εφαρμογή του Καποδίστρια 2 είναι και η φορολογική αποκέντρωση. Με άλλα λόγια, η σταδιακή δυνατότητα των καινούργιων Δήμων να επιβάλλουν αυτοτελώς φόρους (πέρα των δημοτικών τελών).

Έτσι, οι πλούσιοι Δήμοι (λόγω τοποθεσίας ή ταξικής σύνθεσης) θα διαχειρίζονται δικούς τους φόρους, σε αντίθεση με Δήμους όπου κυριαρχεί η ανεργία και η τοπική αποανάπτυξη.

Εν ολίγοις και σε μια πρώτη προσέγγιση του ζητήματος, ο επερχόμενος Καποδίστριας 2 (υποχρεωτικός) θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την κατάσταση στην τοπική αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα στον ευαίσθητο χώρο της υπαίθρου.

Θα λειτουργεί σε μια κατεύθυνση επιπλέον συγκεντροποίησης των Δήμων και αποδυνάμωσης των αμεσοδημοκρατικών και συμμετοχικών δομών.

Θα στηρίζει και θα στηρίζεται σε μια ακόμη πιο άδικη διαδικασία φορολόγησης.

Θα αποστεώνει τις τοπικές κοινωνίες από τις δυνατότητες αυτοδιοικητικών λειτουργιών και πρωτοβουλιών.Θα οδηγεί σε μια επιπλέον πληθυσμιακή ερημοποίηση της περιφέρειας.

Στον βαθμό που τα δύο μεγάλα κόμματα εξουσίας έχουν σταθεί αναφανδόν υπέρ της εφαρμογής του, ο Συνασπισμός στέκει σε μια «κριτική» υπεράσπισή, του και μόνο το ΚΚΕ έχει ταχθεί ξεκάθαρα κατά, είναι χρέος των τοπικών κοινωνιών, στον βαθμό που θέλουν και μπορούν, να αναλάβουν πρωτοβουλίες αντίστασης.

Κ. Σαμάντης

Πηγή:ardin.gr