Ο πολιτισμός των Ελλήνων της Αζοφικής Θάλασσας

Ο κ. Κ Παπούλιας στον ελληνισμό της Ουκρανίας

14/4/2008 4:52:00 μμ
Συντάκτης: Ανδρέας Ροδίτης

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας θα επισκεφθεί το επόμενο τριήμερο (15 - 17 Απριλίου) την Ουκρανία, όπου, εκτός των άλλων, θα αναγορευθεί Επίτιμος Δημότης της Μαριούπολης και Επίτιμος Διδάκτορας του Πανεπιστημίου της πόλης.

Ο Κ. Παπούλιας αμέσως μετά την άφιξή του αύριο στο Κίεβο θα συναντηθεί κατ’ ιδίαν με τον Πρόεδρο Ουκρανίας Βίκτωρ Γιούσενκο, ο οποίος και θα παραθέσει γεύμα προς τιμήν του και αργότερα θα αναχωρήσει για την πόλη Νίζνα, όπου θα επισκεφθεί το ελληνικό Κοιμητήριο Νίζνας και θα τελεσθεί τρισάγιο σε οικογενειακό τάφο των Ζωσιμάδων.

Ο Πρόεδρος θα περιηγηθεί στο κέντρο της πόλης, όπου υπάρχουν κτήρια ελληνικού ενδιαφέροντος, θα επισκεφθεί το Μουσείο Παλιών Χειρογράφων, στο δε δημαρχείο της Νίζνα θα συναντηθεί με μέλη της εκεί ελληνικής Κοινότητας.

Αργότερα ο Κ. Παπούλιας θα μεταβεί τη Μαριούπολη, όπου την επομένη μέρα σε ειδική τελετή στο Δημαρχείο θα ανακηρυχθεί Επίτιμος Δημότης της πόλης.

Ο Πρόεδρος θα συναντηθεί με την Ομοσπονδία Ελληνικών Συλλόγων, θα επισκεφθεί το «Ελληνικό Ιατρικό Κέντρο» και το απόγευμα θα μεταβεί στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Σπουδών Μαριούπολης.

Τοπικές ενδυμασίες

Ο Κ. Παπούλιας θα συναντηθεί με τον Πρύτανη κ. Μπαλαμπάνωφ, θα εγκαινιάσει το Ινστιτούτο ελληνοουκρανικής Φιλίας και Μελέτης του Ελληνισμού στο Πανεπιστήμιο της Μαριούπολης και στη συνέχεια σε ειδική τελετή θα ανακηρυχθεί Επίτιμος Διδάκτορας του Πανεπιστημίου.

Το πρωί της Παρασκευής ο Πρόεδρος θα επισκεφθεί το Λαογραφικό Μουσείο της Μαριούπολης, ακολούθως το χωριό Σαρτανά και τέλος το Λαογραφικό Μουσείο Πολιτισμού Ελλήνων Αζοφικής Θάλασσας.

Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΖΟΦΙΚΗΣ

Ελληνικοί Σύλλογοι Ουκρανίας

Στη σημερινή Ουκρανία διαβιούν περίπου 150.000 Έλληνες (ελληνικής καταγωγής Ουκρανοί πολίτες), η συντριπτική πλειονότητα των οποίων, κατοικούν στην Ν-Ανατολική Ουκρανία, κυρίως στο Νομό Ντονιέτσκ.

Ενώ η ελληνική παρουσία στο χώρο της Ουκρανίας υπήρξε διαχρονική και διάσπαρτη (π.χ. η Οδησσός ήταν η πλέον γνωστή πόλη με πλούσια και δραστήρια ελληνική ομογένεια, οι αδερφοί Ζωσιμαίοι κατοικούσαν στην πόλη Νίζνα, περίπου 100 χλμ Β-Ανατολικά του Κιέβου), λιγότερο γνωστή, αλλά πολύ ενδιαφέρουσα, είναι η παρουσία των Ελλήνων στην περιοχή της Αζοφικής.

Όπως και σε όλα τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, ο Ελληνισμός της Κριμαίας είχε εγκατασταθεί εκεί από την αρχαιότητα με ουσιαστικώς ανελλιπή παρουσία. Σημειώνεται πως τόσο στην τσαρική περίοδο, όσο και στη σταλινική οι Έλληνες της Αζοφικής υπέστησαν διωγμούς και εκτοπίσεις.

Στη δεκαετία του ΄80 με τη σχετική φιλελευθεροποίηση, αργότερα με την περεστρόικα και, τέλος, με τη διάλυση της ΕΣΣΔ, άρχισαν να ιδρύονται Σύλλογοι και Κοινότητες Ελλήνων, με πρώτη μέριμνα την διάσωση των πολιτιστικών παραδόσεων και την διάδοση της ελληνικής γλώσσας, κυρίως στις νεώτερες γενιές αλλά και σε ενήλικες.

Αρχικά τα μαθήματα διεξάγονταν εκ των ενόντων, χωρίς εγχειρίδια και άλλο διδακτικό υλικό από αυτοδίδακτους δασκάλους, με μόνο, αλλά ισχυρότατο, κίνητρο την συνείδηση της ιστορικής πορείας των ελληνικών πληθυσμών της περιοχής, των διώξεων τις οποίες είχαν αυτοί υποστεί και βεβαίως την επιθυμία να διατηρηθεί άσβεστη και να μεταδοθεί στις επόμενες γενιές η εθνική ταυτότητα των Ελλήνων της Προ-Αζοφικής.

Στις αρχές και, ταχύτερα, στα μέσα της δεκαετίας του ΄90, ιδρύονται σε όλη την Ουκρανία Σύλλογοι και Κοινότητες Ελλήνων, αναγνωρισμένες πλέον από τις Ουκρανικές Αρχές και συσπειρωμένες στην Ομοσπονδία Ελληνικών Συλλόγων Ουκρανίας, που έχει έδρα βεβαίως στη Μαριούπολη.

Χαρακτηριστικό του νέου φιλελεύθερου κλίματος που επικρατεί είναι το γεγονός ότι το ίδιο έτος (1991) που ανακηρύσσεται η ανεξάρτητη Ουκρανία, ιδρύεται στη Μαριούπολη το Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Σπουδών (σήμερα Κρατικό Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Σπουδών Μαριουπόλεως) με Σχολή Νέας Ελληνικής Γλώσσας.

Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Σπουδών Μαριούπολης

Η ιστορική αποκατάσταση των εθνικών μειονοτήτων και οι γενικότερες συνθήκες δημοκρατίας και ελευθερίας έκφρασης, σε συνδυασμό με την επίσης νεοανακαλυφθείσα δυνατότητα επικοινωνίας με την μητροπολιτική Ελλάδα, οδηγούν σε μια εκρηκτική άνθηση της εθνικής ταυτότητας και αναβίωση των πολιτιστικών παραδόσεων των Ελληνικών Κοινοτήτων στην Ουκρανία.

Με πόλους το Ινστιτούτο και την Ομοσπονδία, υπό την σταθερή αρωγή του Γενικού Προξενείου Μαριούπολης και την γενναιόδωρη υποστήριξη κρατικών και ιδιωτικών φορέων από την Ελλάδα, οργανώνεται μια μεγάλη επιχείρηση αναβίωσης του ελληνισμού της Ουκρανίας: το Υπουργείο Παιδείας αποστέλλει αποσπασμένους εκπαιδευτικούς για διδασκαλία των ελληνικών στα σχολεία και την επιμόρφωση των διδασκόντων τα Ελληνικά.

Τα Ελληνικά Πανεπιστήμια υποδέχονται μέλη του διδακτικού προσωπικού, αλλά σύντομα και τους πρώτους αποφοίτους της Σχολής Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Μαριούπολης για επιμόρφωση και αναβάθμιση της διδασκαλίας νέων ελληνικών.

Εκδίδονται βιβλία επιφανών ομογενών για την ιστορία της ελληνικής διασποράς, ξεκινούν, αυθόρμητα αρχικώς, και περισσότερο οργανωμένα στη συνέχεια, απόπειρες καταγραφής και διάσωσης των ιδιαίτερων πολιτιστικών χαρακτηριστικών των Ελλήνων της Ουκρανίας (τοπικές διάλεκτοι, χοροί, δημοτική παραδοσιακή μουσική κλπ.).

Ειδικοί του Ελληνικού Ιατρικού Κέντρου είναι έτοιμοι να υποδεχτούν τους πρώτους ασθενείς

Με την υποστήριξη της Ελληνικής κυβέρνησης, δωρεές ιδιωτών ευεργετών, αλλά και σημαντικών πόρων από έλληνες ομογενείς στις ΗΠΑ και την Ευρώπη κτίζεται κτίριο για την Ομοσπονδία Ελληνικών Συλλόγων και το υπερσύγχρονο Πρότυπο Ιατρικό Κέντρο Μαριούπολης, που αποτελεί σημείο αναφοράς για την περιοχή.

Εξίσου σημαντική με την αναβίωση της εθνικής πολιτισμικής ταυτότητας των Ελλήνων είναι τόσο η αποδοχή των Ελλήνων ως αναπόσπαστο κομμάτι της ουκρανικής κοινωνίας και ιστορίας όσο και η αναγνώριση του γεγονότος ότι η ανάδειξη των ξεχωριστών πολιτισμικών στοιχείων τους δεν αποτελεί απειλή, αλλά αντίθετα εμπλουτίζει την κοινωνική και πολιτιστική ζωή της Ουκρανίας.

Συνέπεια αυτού είναι ότι, ιδίως τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερα επιφανή μέλη της ομογένειας από τον χώρο της πολιτικής (σε τοπικό και εθνικό επίπεδο) της οικονομικής και επιχειρηματικής ζωής, των επιστημών και του πολιτισμού, προβάλλουν με υπερηφάνεια την εθνική τους καταγωγή και επιδιώκουν και καλλιεργούν τακτικές επαφές με την Ελλάδα.

Δεν είναι έτσι τυχαίο ότι, στις περιοχές με συμπαγή ομογενειακή παρουσία, πολλοί Ουκρανοί προσβλέπουν στην Ελλάδα ως αρωγό στην προσπάθεια προσέγγισης της Ουκρανίας με την Ευρωπαϊκή ΄Ένωση:

Το Ελληνικό Διαγνωστικό Κέντρο στη Μαριούπολη

πέραν της κοινής θρησκείας και των ιστορικών επαφών, τονίζουν την παρουσία της ελληνικής ομογένειας στην Ουκρανία και αναγνωρίζουν την γενναιόδωρη - και άνευ πολιτικών προϋποθέσεων και περιορισμών - βοήθεια της Ελλάδας (τα οφέλη της οποίας, όπως μαρτυρά η λειτουργία των Ιατρικών Κέντρων στη Μαριούπολη και στο χωριό Μαλογιανισόλ, διαχέονται σε όλο τον πληθυσμό, ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής).

Βεβαίως, ακόμα και όταν δεν αναφέρεται σαφώς, διάχυτη είναι η παραδοχή ότι η ιστορική αποκατάσταση και η πολιτισμική αναβίωση της ελληνικής ομογένειας, οφείλεται στις κατακλυσμιαίες πολιτικές αλλαγές που μεταμόρφωσαν τον πολιτικό χάρτη της Γηραιάς Ηπείρου πριν δεκαπέντε χρόνια.

Ακριβώς αυτή την πολιτική εδραίωσης και διάδοσης των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων και οικονομικής ανάπτυξης στην πορεία προσέγγισης της Ουκρανίας με την Ευρώπη προωθεί και η Ελληνική Κυβέρνηση, στηριζόμενη από την ελληνική ομογένεια αλλά και την πλειονότητα των Ουκρανών.

Πηγή:ert.gr - AΠΕ

Σχόλιο:Διαβάστε περισσότερα για τους Έλληνες της Ουκρανίας εδώ