Η Ευρώπη αποφασίζει για το Πατριαρχείο

Ο Πατριάρχης Αθηναγόρας Α΄ (1886-1972) με ορφανά στην Πρίγκιπο

Συζητείται την Τρίτη η προσφυγή κατά της Τουρκίας

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Αριστοτελία Πελώνη

Τον δρόμο για την ενίσχυση της πολιτικής και νομικής θέσης του Οικουμενικού Πατριαρχείου μπορεί να ανοίξει η εκδίκαση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της προσφυγής του Πατριαρχείου κατά της Τουρκίας.

Η προσφυγή του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά του τουρκικού κράτους, που συζητείται την ερχόμενη Τρίτη στο Δικαστήριο, αφορά το ελληνικό Ορφανοτροφείο της Πριγκίπου, το οποίο ανήκει στο Πατριαρχείο από το 1902, αλλά η ιδιοκτησία του αμφισβητείται από τη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων της Τουρκίας, στο πλαίσιο της προσπάθειας- σύμφωνα με διπλωματικές πηγές- «απομόνωσης του Φαναρίου».

Το Πατριαρχείο έχει προσφύγει κατά του τουρκικού κράτους για παράβαση του δικαιώματος της περιουσίας, των αρχών του διεθνούς δικαίου και συγκεκριμένα της Συνθήκης της Λωζάννης, από την οποία απορρέει η υποχρέωση της προστασίας των ακινήτων των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων στην Τουρκία.

Σύμφωνα με το Φανάρι, η στέρηση του Ορφανοτροφείου «είναι αυθαίρετη και δεν στοχεύει παρά στον περιορισμό των δικαιωμάτων της θρησκευτικής μειονότητας».

Αν η απόφαση του Δικαστηρίου του Στρασβούργου δικαιώσει το Πατριαρχείο, όπως αναμένει η ελληνική πλευρά - εκπροσωπείται από τον συνταγματολόγο Νίκο Αλιβιζάτο και τον δικηγόρο Γιάννη Κτιστάκη- θα οδηγήσει στην ενίσχυση της θέσης του Φαναρίου, που έχει γίνει δέκτης ιδιαίτερα προκλητικών κινήσεων από το τουρκικό βαθύ κράτος.

Παράλληλα, θα ανοίξει τον δρόμο για ανάλογες διεκδικήσεις από άλλες μειονότητες, οι οποίες θα φέρουν σε δύσκολη θέση την Άγκυρα.

Θα είναι, επίσης, η απάντηση του Πατριαρχείου στα πλήγματα που έχει δεχθεί, με κορυφαίο την αμφισβήτηση της οικουμενικότητάς του τον περασμένο Ιούνιο, όταν το ανώτατο εφετείο της Τουρκίας απέρριψε αφενός την οικουμενικότητα του Πατριαρχείου και αφετέρου τη νομική του προσωπικότητα.

Τότε, εκπρόσωπος του Φαναρίου είχε χαρακτηρίσει την απόφαση «πολιτική», εν όψει των τουρκικών εκλογών του περασμένου Ιουλίου που έδωσαν φωνή στα πιο ακραία στοιχεία.

Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης

Η άρνηση των τουρκικών αρχών να αναγνωρίσουν το νομικό καθεστώς του Πατριαρχείου και η απαγόρευση της λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης ήταν από τα ζητήματα στα οποία έδωσε έμφαση, στις αρχές του μήνα, η έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που έδειξε... κίτρινη κάρτα στην Τουρκία.

Όπως αναφερόταν στο σχετικό κείμενο, «συνολικά οι συνθήκες στην Τουρκία όσον αφορά τη θρησκευτική ελευθερία έχουν χειροτερεύσει στην πράξη», ενώ σημειωνόταν ότι «η ελληνική μειονότητα συνεχίζει να αντιμετωπίζει προβλήματα με την εκπαίδευση και τα δικαιώματα ιδιοκτησίας».

Στο πλαίσιο αυτό, «προβλήματα που επηρεάζουν την ελληνική μειονότητα στα νησιά της Ίμβρου και της Τενέδου συνεχίζουν να αναφέρονται», σημείωνε η Επιτροπή, δίνοντας σαφές μήνυμα στην Τουρκία ότι θα πρέπει να σεβαστεί τα δικαιώματα των μειονοτήτων, αν επιθυμεί να έχει ευρωπαϊκή προοπτική.

Σημειώνεται ότι το Ορφανοτροφείο αποτελεί το μεγαλύτερο και παλαιότερο ξύλινο κτίριο της Ευρώπης, το οποίο ναι μεν έχει χαρακτηριστεί μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά οδηγείται σε κατάρρευση, καθώς παρά τη συμφωνία για την ανακαίνιση που έχει συνάψει το Πατριαρχείο με ιδιωτική εταιρεία, δεν έχει γίνει καμία εργασία λόγω της αντίθεσης των διοικητικών αρχών.

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

43 χρόνια κλειστό

Το Ορφανοτροφείο της Πριγκίπου

● Με τη σύμβαση αγοράς της 6ης Ιανουαρίου του 1902, το Πατριαρχείο απέκτησε το ακίνητο.

● Το 1903 η χρήση του ακινήτου παραχωρήθηκε στο «Βακούφι του Ελληνικού Ορφανοτροφείου αρένων της Πριγκίπου» (το Ορφανοτροφείο). Στο κτηματολόγιο καταχωρήθηκε με την επισήμανση «το ξύλινης κατασκευής ορφανοτροφείο των Ελλήνων».

● Το 1964, για λόγους ασφαλείας, οι τουρκικές αρχές διέταξαν την εκκένωση του Ορφανοτροφείου. Το Πατριαρχείο ισχυρίζεται ότι την ίδια μέρα επανέκτησε τη χρήση και τη διαχείριση του ακινήτου.

● Το 1997 η Γενική Διεύθυνση Βακουφίων αποφάσισε να χαρακτηρίσει το Ορφανοτροφείο «κατειλημμένο» (από τη Γενική Διεύθυνση) Βακούφι, ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή ανήκε στην κατηγορία των «προσαρτημένων» (στους Ρωμιούς) Βακουφίων. Διαπιστώνοντας ότι το Ορφανοτροφείο σταμάτησε να έχει φιλανθρωπική δράση, η απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης καθαιρούσε το διοικητικό συμβούλιο και η διοίκηση περνούσε στη Γενική Διεύθυνση.

● Το Ορφανοτροφείο προσέφυγε το 1997 στο διοικητικό πρωτοδικείο Κων/πολης, ζητώντας την ακύρωση της απόφασης. Το πρωτοδικείο απέρριψε την αίτηση το 1998 και το 2002. Το 1999 η Γενική Διεύθυνση Βακουφίων κατέθεσε αίτηση ακύρωσης της εγγραφής του τίτλου ιδιοκτησίας του Πατριαρχείου, η οποία έγινε δεκτή. Το Πατριαρχείο ζήτησε να πραγματοποιηθεί ακροαματική διαδικασία, αλλά το 2004 ο Άρειος Πάγος απέρριψε την αίτηση για ακροαματική διαδικασία.

Πρώτο χαστούκι η δικαίωση της Τιτίνας Λοϊζίδου

ΧΑΣΤΟΥΚΙ για την Άγκυρα είχε αποτελέσει η απόφαση το 1998 του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να δικαιώσει την Τιτίνα Λοϊζίδου (φωτό).

Η πρόσφυγας από την Κερύνεια είχε προσφύγει στο Δικαστήριο του Στρασβούργου ζητώντας αποζημίωση για την απώλεια χρήσης της περιουσίας της στην κατεχόμενη από τα τουρκικά στρατεύματα πόλη της Κερύνειας, καθώς και αποκατάσταση τού δικαιώματός της να απολαμβάνει ειρηνικά και με ασφάλεια την περιουσία της.

Το Δικαστήριο είχε δικαιώσει τη Λοϊζίδου και στα δύο σημεία, υιοθετώντας ταυτόχρονα μια σειρά παραδοχών που αποτελούσαν κόλαφο για την τουρκική πολιτική στο Κυπριακό.

Το τουρκικό κράτος αναγκάστηκε να καταβάλει στην Τ. Λοϊζίδου το ποσό των 174 εκατ. δραχμών για ζημιές που έχει προξενήσει στην περιουσία της και των 11,6 εκατ. δραχμών για ηθική βλάβη.

Η απόφαση ήταν ιστορική, καθώς άνοιξε τον δρόμο σε χιλιάδες Ελληνοκύπριους να προβάλουν ανάλογες διεκδικήσεις.

Σε πολλές περιπτώσεις και Τούρκοι πολίτες, κυρίως κουρδικής καταγωγής, που προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατηγορώντας την Τουρκία ότι απαγορεύοντάς τους να χρησιμοποιούν την κουρδική παραβιάζουν το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης δικαιώθηκαν.

Πηγή:Τα Νέα