Καμπάνες ηχούν χαρμόσυνα, σημαίες κυματίζουν σήμερα, «Ημέρα Απελευθέρωσης της Χίου»
Tης Eλενης Mπιστικα
Ιδιαίτερα επιμελημένη η πρόσκληση για το Πρόγραμμα Εορτασμού της 11ης Νοεμβρίου 1912, Ημέρας Απελευθέρωσης της Χίου από την τουρκική κατοχή που μας έστειλε ο Νομάρχης Χίου κ. Πολύδωρας Λαμπρινούδης.
Εφθασε στο δημοσιογραφικό γραφείο για να φέρει αέρα ελευθερίας μεταξύ ουρανού και θάλασσας με το ηρωικό πνεύμα να μην υποστέλλει ποτέ τη σημαία από τα ελληνικά πλοία.
Ο εορτασμός άρχισε την Παρασκευή και κορυφώνεται σήμερα, Κυριακή, με δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ναό Χίου και εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας από τον κ. Δημήτριο Λαϊνά, παρέλαση της Φιλαρμονικής, των παλαιών πολεμιστών, των Αναπήρων και Θυμάτων Πολέμου και παραδοσιακούς χορούς στην πλατεία Βουνακίου.
Γενικός σημαιοστολισμός της Χίου από χθες και σήμερα μέχρι τη δύση του ηλίου, σημαιοστολισμός και φωταγώγηση των πλοίων με φροντίδα του Κεντρικού Λιμεναρχείου Χίου. Τελετάρχης ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής κ. Θεόκλητος Καντίδης
Πηγή:Καθημερινή
Οδοιπορικό
Άργειε νάρθει εκείνη η μέρα κι ήταν όλα σιωπηλά, γιατί τάσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά»
Άργησε πράγματι πολύ, η ευλογημένη αυτή μέρα της απελευθέρωσης. Περισσότερο από πεντακόσια χρόνια βάσταξε η υποδούλωσή μας. Χρόνια ατέλειωτα γεμάτα από πιέσεις, διωγμούς, αυθαιρεσίες, δάκρυα και συμφορές.
Σήμερα τούτη η μικρή γωνιά της γης, μια γλώσσα στεριάς λουσμένη στο φόντο μιας πανώριας θάλασσας – η μάνα ηρώων – Χίος γιορτάζει τη μέρα της λευτεριάς της.
Πρέπει να ρίξουμε πίσω τη ματιά κι όχι μόνο να θαυμάσουμε και να δοξολογήσουμε, μα και να σκεφτούμε, ν' αξιολογήσουμε, να προβληματιστούμε και να προχωρήσουμε.
Είναι ανάγκη όχι μόνο να στεφανωθούν και να προσκυνηθούν οι νεκροί μα και να χαραχτεί μια νέα πορεία προς τα μπρος, σύμμετρη της δόξας του χτες και των απαιτήσεων του αύριο.
Η ιστορική μνήμη είναι η ανάσα των λαών, η καρδιά του έθνους, ο δείκτης πορείας.
11η Νοεμβρίου 1912.
Ημερομηνία που δε θα σβήσει ο χρόνος.
Ημερομηνία με πρωτόθρονη θέση στην ιστορία αυτού του νησιού.
Η Χίος, ύστερα από ένα σχεδόν αιώνα παίρνει το μεγάλο μήνυμα.
Είχαν περάσει άλλοι τέσσερις αιώνες από την αποφράδα εκείνη μέρα, που η σκλαβιά είχε στεγνώσει τα χείλη των πατέρων μας, είχε θέσει προσωρινά τέρμα στα έργα πολιτισμού, γνώρισμα του νησιού στην πορεία του τη μακρόχρονη.
Αιώνες γεμάτοι φόβο, εξευτελισμούς και εξανδραποδισμούς.
Αιώνες γεμάτοι φωτιά, θάνατο και συμφορά.
Όμως μια σπίθα κρυμμένη στα βάθη της ψυχής των προγόνων μας έμεινε άσβηστη και ακοίμητη. Είναι η σπίθα από την αιώνια και ακατάλυτη ελληνική φλόγα.
Και η σπίθα άναψε, φούντωσε και θέριεψε και έγινε λάβα καυτερή που έλιωσε τις βαριές αλυσίδες της σκλαβιάς.
Και ενώ βλέπουν τα άλλα ελληνικά τουρκοκρατούμενα μέρη το ένα μετά το άλλο να ελευθερώνονται, οι καρδιές των προγόνων μας πάλλονται από εθνικό ενθουσιασμό, γιατί φαίνεται να πλησιάζει η ευλογημένη ώρα της λευτεριάς.
Η ψυχή του κάθε Χιώτη πιστεύει, πως το φως του δαυλού του Κανάρη, ήλιος λευτεριάς θα γίνει και θα στηθεί ολόλαμπρος πάνω απ' το ωραίο νησί. Κι ήταν η ιδέα αυτή κυρίαρχη στην ψυχή του.
Και το πλήρωμα του χρόνου έφτασε.
Όταν άρχισαν οι Βαλκανικοί πόλεμοι κι ο ελληνικός στρατός λευτέρωνε τη μια μετά την άλλη τις πόλεις της Μακεδονίας και της Ηπείρου κι όταν στα νησιά Λήμνο, Τένεδο, Ίμβρο, Θάσο και Σαμοθράκη κυμάτιζε η ελληνική σημαία, η ελπίδα μεταβλήθηκε σε πεποίθηση.
Το πρωί της 11ης Νοεμβρίου του 1912, τη μέρα της γιορτής των πολιούχων αγίων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου, χαράς ευαγγέλια για τους σκλαβωμένους Χιώτες, όταν στον πορθμό της Χίου φάνηκε μοίρα του ελληνικού Στόλου, που είχε ξεκινήσει από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης την 9η Νοεμβρίου 1912.
Ένα μικρό απόσπασμα από 3 τάγματα πεζικού μαζί με μια ορειβατική πυροβολαρχία, με τη διοίκηση του Συνταγματάρχη Δελεγραμμάτικα, επιβιβάστηκαν στα οπλιταγωγά «Πατρίς και Σαπφώ» και ξεκίνησαν από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης με συνοδεία μοίρας ευδρόμων, που την αποτελούσαν τα εξοπλισμένα ατμόπλοια «Εσπερία», «Μακεδονία» και «Μυκάλη», τα αντιτορπιλικά «Νέα Γενιά» «Αετός» και «Ναυκρατούσα» και την κανονιοφόρο «Αμβρακία».
Κατά τις 10 το πρωί της 11ης Νοεμβρίου εμφανίστηκαν μπροστά στο λιμάνι της Χίου.
Ύστερα από εκτέλεση ναυτικής επίδειξης μια αντιπροσωπία ελλήνων αρχηγών του στρατού και του ναυτικού ζήτησε απαιτητικά από το διοικητή του Οθωμανικού Στρατού της Χίου αντισυνταγματάρχη Ζιχνή Μπέη να παραδώσει το νησί στον Ελληνικό Στρατό.
Αυτός αρνήθηκε και απάντησε ότι θα υπερασπιστεί το νησί. Μετά την αρνητική αυτή απάντηση του τούρκου διοικητή, τα ελληνικά οπλιταγωγά και η μοίρα των ευδρόμων πήραν κατεύθυνση στον όρμο Κοντάρι.
Κατά το απόγευμα της ίδιας μέρας μετά από διαταγή του διοικητή του Ελληνικού Στρατού άρχισε η απόβαση.
Εκεί, στο Κοντάρι, κονταροχτυπιέται η λευτεριά με τη σκλαβιά, και η γη βάφεται με των πρώτων ηρώων το αγνό και τίμιο αίμα.
Ο ήχος των ελληνικών πυροβόλων μεταδίδει απ' άκρη σ' άκρη την είδηση. Σαν μακρινός αντίλαλος βουίζει ο χαιρετισμός που οι Χιώτες αντάλλασσαν:
«Χριστός Ανέστη αδέρφια».
Η χαρά με τα δάκρυα ανακατεμένα.
«Που είστε μωρέ αδέρφια, που σας περιμέναμε 500 χρόνια»;
Με αυτά τα απλά λόγια που ήταν το συμπύκνωμα 5 αιώνων πόθου για τη λευτεριά, ο τότε δήμαρχος της Χίου Νικόλαος Κουβελάς, χαιρετίζει τους απελευθερωτές του νησιού.
Κι είναι δικαιολογημένη αυτή η χαρά, αυτός ο ενθουσιασμός, αυτό το πανηγύρι.
Τη μέρα αυτή δικαιώνονται οι ψυχές του απαγχονισμένου Ιεράρχη Πλάτωνα και των προκρίτων, οι σφαγμένοι του Αγίου Μηνά, οι θυσιασμένοι γέροι , γυναίκες και παιδιά του Ανάβατου, το αίμα των ηρώων του Μελανιούς.
Σ' όλη την πόλη πανηγυρίζουν οι ελληνικές σημαίες, βγαλμένες απ' τα σεντούκια, κρυμμένες χρόνια και χρόνια σαν πολύτιμο φυλαχτό, φτιαγμένες κρυφά στη βαρυχειμωνιά της σκλαβιάς με το φως του λυχναριού.
Στο Μητροπολιτικό Ναό της πόλης γίνεται η πρώτη μεταπελευθερωτική δοξολογία, ενώ χοροστατεί ο τότε Μητροπολίτης Ιερώνυμος.
Η μάχη όμως συνεχίζεται με τη βοήθεια των Χίων. Δελαγραμμάτικας, Τσουκαλάς, Δαμιανός, Ρίτσος, Παστρικάκης, Δεμέστιχας, είναι οι ένδοξοι πρωταγωνιστές.
Ο ηρωισμός του χιώτικοι λαού ήταν υπέροχος. Τα εθελοντικά σώματα διαδέχονται το ένα το άλλο.
Τα κανόνια σέρνονται με τα χέρια από τους κατοίκους για να αναρριχηθούν σε απότομες βουνοκορφές.
Και καταλαμβάνεται το Αίπος και η Λαγκάδα, τα Καρδάμυλα και η Βολισσός, ο Άγιος Γιώργης και το Λιθί, οι Καρυές και οι Άγιοι Πατέρες.
Στις 20 Δεκεμβρίου, ύστερα από σαράντα ημερών επιχειρήσεις, ο εχθρός παραδίνεται. Και η Χίος γίνεται ελεύθερη και ελληνική.
Δένεται από δω και μπρος με τη μητέρα Ελλάδα. Οι τιμημένοι νεκροί αυτού του αγώνα πέρασαν στην αιωνιότητα, ιερά σύμβολα και παραδείγματα για τους νεώτερους.
Το νησί λούζεται στο φως της λευτεριάς. Αστράφτει στο λεύτερο χέρι το κεντρί του μαστιχόδεντρου.
Ανεβοκατεβαίνει ρυθμικά η σκαπάνη και γκρεμίζει τα σκιάχτρα που άφησε ο δυνάστης.
Πυρώνει το μυστρί της δημιουργίας.
Ο λαός θαυματουργεί σε έργα πολιτισμού και προόδου.
Μέσα σε μια τέτοια ατμόσφαιρα ζούμε τώρα.
Μας τη χάρισαν εκείνοι που έβαψαν το χώμα του νησιού με τ' άγιο αίμα τους.
Και είναι αυτοί, Χρυσολοράδες και Ποθητοί, Ρίτσοι και Παστρικάκηδες, που μας κάλεσαν να προσευχηθούμε την ιερή αυτή στιγμή για την ψυχή τους.
Και είναι η χαρά της λευτεριάς που μας καλεί σήμερα στο χιώτικο γιορτάσι.
Είναι το χρέος μας το εθνικό, που μας επιβάλλει να υποσχεθούμε σε όσους πάλεψαν το 1912, για να τινάξουν το ζυγό, πως είμαστε εμείς εδώ και θα κρατήσουμε άσβηστη της Λευτεριάς τη φλόγα.
Είμαστε εμείς εδώ, χωρίς να ξεχνούμε πως οι λαοί για ειρήνη διψούν.
Πως λαχταρούν η θάλασσα του Αιγαίου να μη χωρίζει μα να ενώνει.
Για να διασφαλιστεί όμως τούτο το πολύτιμο αγαθό – η ελευθερία - χρειάζεται συνειδητοποίηση και επαγρύπνηση.
Πρέπει να αφήσουμε κατά μέρος τα πάθη, τις εγωπάθειες και κάθε άλλο ταπεινό αίσθημα και να ενεργήσουμε αποκλειστικά σαν Έλληνες, όλοι μαζί ενωμένοι σαν μια οικογένεια.
Και τόχουμε υποχρέωση αυτό, απέναντι στους εαυτούς μας και απέναντι στις θυσίες που φέρανε τη λευτεριά σε τούτη τη γη.
Μας ξεπουλάν στον πάπα οι πρώην κρατούμενοι των Βενετών, δηλ οι πελοπορίκοι, νηγρασιάτες και λυσιότες. Αυτοί μετά λέγουν στην Αμερική "ουνια φάτσα ουνια ράτσα" και ξεπολιουντε στον πάπα: Από τα φραγκοχιώτικα στα greeklish Ι. Κ. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ Αθήνα - Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου 1999
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό που σήμερα ο κόσμος αποκαλεί λατινοελληνικά, greeklish ή φραγκολεβαντίνικα δεν είναι φαινόμενο της δεκαετίας μας. Αντίθετα είναι μια πρακτική που εμφανίστηκε σε διάφορους τόπους και εποχές και εφαρμόστηκε από διάφορες ελληνικές κοινότητες με διαφορετικούς τρόπους.
Μια ιδέα για την προϊστορία της γραφής αυτής μας δίνει το παρακάτω απόσπασμα από κείμενο του Κώστα Καρθαίου το 1934:
«Υπάρχουν κείμενα της βυζαντινής εποχής γραμμένα με λατινικούς χαρακτήρες. Επίσης, στην Κρήτη και στην Κύπρο κατά τον Μεσαίωνα τα λαϊκά τραγούδια γράφονταν με λατινικούς χαρακτήρες. Αργότερα, από το 1800, πολλά ελληνικά βιβλία τυπώθηκαν στη Σμύρνη με λατινικούς χαρακτήρες. (...) Εξάλλου στη Σμύρνη έγινε απόπειρα να κυκλοφορήσει ελληνική εφημερίδα γραμμένη με λατινικούς χαρακτήρες. Οι Λεβαντίνοι της Σμύρνης, που μιλούσαν όλοι ελληνικά αλλά δυσκολεύονταν να μάθουν την απελπιστική ορθογραφία-μας, χρησιμοποιούσαν πάντα τους λατινικούς χαρακτήρες για να γράψουν τα ελληνικά. Αργότερα, τους μιμήθηκαν οι Χιώτες και άλλοι έμποροι του εξωτερικού που έγραφαν τα γράμματα και τα τηλεγραφήματά-τους στα ελληνικά αλλά με λατινικούς χαρακτήρες. Αυτή η φραγκοχιώτικη γλώσσα χρησιμοποιούνταν και από Ελληνες για να γράψουν σε άλλους Ελληνες που κατοικούσαν στη Σμύρνη, στο Λονδίνο ή αλλού. Αυτός ο τρόπος γραφής εξακολουθούσε να επιβιώνει πολύ αργότερα και τον συναντάμε αρκετά συχνά στα τηλεγραφήματα των Ελλήνων του εξωτερικού».